Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Bài 1-25 - Trương Văn Nguyên

Tuần 1 Ngày soạn: Ngày tháng 8 năm 2020
Tiết 1 
Phần một.
 LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI (Tiếp theo)
Chương I
CÁC NƯỚC CHÂU Á, CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LA –TINH
( Thế kỉ XIX – đầu thề kỉ XX)
Bài 1. NHẬT BẢN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 	
 Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần: 
1. Về kiến thức
- Hiểu rõ những cải cách tiến bộ của Thiên hoàng Minh Trị năm 1868. 
- Thấy được chính sách xâm lược của giới thống trị Nhật Bản cũng như các cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản cuối thế kỷ XIX đầu thế kỉ XX. 
2. Về thái độ
 - Giúp HS nhận thức rõ vai trò ý nghĩa của những chính sách cải cách tiến bộ đối với sự phát triển của xã hội, đồng thời giải thích được vì sao chiến tranh thường gắn liền với chủ nghĩa đế quốc. 
3. Về kỹ năng.
 - Giúp HS nắm vững khái niệm “ Cải cách”, biết sử dụng bản đồ để trình bày các sự kiện có liên quan đến bài học. Rèn kỹ năng quan sát tranh ảnh tư liệu rút ra nhận xét đánh giá. 
4. Định hướng các năng lực hình thành: 
- Năng lực chung: giao tiếp, hợp tác, tự học.
- Năng lực chuyên biệt:
+ Thực hành môn lịch sử, khai thác kênh hình, nhận thức lịch sử.
+ Phân tích, đánh giá tính chất, ý nghĩa cuộc duy tân Minh Trị 
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
 - Lược đồ sự bành trướng của đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, bản đồ thế giới 
 - Tranh ảnh về nước Nhật đầu thế kỉ XX. 
III. PHƯƠNG PHÁP: Nªu vÊn ®Ò, ph©n tÝch, gi¶i thÝch
IV. TIẾN HÀNH TỔ CHỨC DẠY HỌC. 
 1. Ổn định lớp
 2. Giới thiệu khái quát về chương trình lịch sử lớp 11 (5P)
 - Chương trình Lịch sử lớp 11 bao gồm các phần: 
 + Lịch sử thế giới cận đại phần tiếp theo 
 + Lịch sử thế giới hiện đại từ 1917 – 1945. 
 + Lịch sử Việt Nam từ 1858 – 1918. 
 3. Giới thiệu bài mới 
 Cuối thế kĩ XIX đầu thế kỉ XX hầu hết các nước châu Á đều ở trong tình trạng chế độ phong kiến khủng hoảng suy yếu, bị các đế quốc phương Tây xâm lược, cuối cùng đều trở thành thuộc địa của chủ nghĩa thực dân. Trong bối cảnh chung đó Nhật Bản vẫn giữ được độc lập và phát triển nhanh chóng về kinh tế, trở thành một nước đế quốc duy nhất ở châu Á. Vậy tại sao trong bối cảnh chung của châu Á, Nhật Bản đã thoát khỏi sự xâm lược của các nước phương Tây, trở thành một cường quốc đế quốc? Để hiểu được vấn đề này, chúng ta cùng tìm hiểu bài 1 : Nhật Bản 
 4. Tổ chức các hoạt động dạy và học bài mới .
Hoạt động của GV và HS
Những kiến thức HS cần 
nắm vững
TG
 * Hoạt động 1: Cả lớp 
	GV: Sử dụng bản đồ thế giới, giới thiệu về vị trí Nhật Bản: một quần đảo ở Đông Bắc Á, trải dài theo hình cánh cung bao gồm các đảo lớn nhỏ trong đó có 4 đảo lớn. Honsu, Hokaiđo, Kyusu và Sikôku. Nhật Bản nằm giữa vùng biển Nhật Bản và Nam Thái Bình Dương, phía đông giáp Bắc Á và Nam Triều Tiên diện tích khoảng 374.000 km2. Vào nữa dầu thế kỷ XIX, chế độ phong kiến Nhật Bản khủng hoảng suy yếu. 
1. Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến trước năm 1868
 - Đến giữa thế kỉ XIX chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Sô gun (Tướng quân) lâm vào khủng hoảng suy yếu. 
10P
- GV giải thích chế độ Mạc phủ: Ở Nhật Bản nhà vua được tôn là Thiên hoàng, có vị trí tối cao song quyền hành thực tế nằm trong tay Tướng quân (Sô –gun) đóng ở Phủ Chúa - Mạc phủ. Năm 1603 dòng họ Tô - kư - ga - oa nắm chức vụ tướng quân vì thế thời kỳ này ở Nhật Bản gọi là chế độ Mạc phủ Tô - kư - ga – oa lâm vào tình trạng khủng hoảng suy yếu. 
- GV tiếp tục yêu cầu HS theo dõi SGK, tìm những biểu hiện suy yếu về kinh tế, chính trị, xã hội, của Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến trước 1868. 
- GV nhận xét, kết luận. 
* Về kinh tế: 
* Kinh tế: Nền nông nghiệp vẫn dựa trên quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu. Trong khi đó ở các thành thị, hải cảng, kinh tế hàng hóa phát triển, công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều 
 N«ng nghiÖp l¹c hËu, tuy nhiªn nh÷ng mÇm mèng kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhanh chãng.
* Về xã hội: Tầng lớp tư sản thương nghiệp và tư sản công nghiệp ngày càng giàu có, song họ lại không có quyền lực về chính trị, thường bị giai cấp thống trị phong kiến kìm hãm.. Nông dân và thị dân thì vẫn là đối tượng bị phong kiến bóc lột 
* Về xã hội:
 - Tồn tại chế độ đẳng cấp
 - Giai cÊp t­ s¶n ngµy cµng tr­ëng thµnh vµ cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ, song kh«ng cã quyÒn lùc vÒ chÝnh trÞ. 
- Mâu thuẫn xã hội diễn ra sâu sắc.
* Về chính trị: Nhà vua được tôn vinh là Thiên Hoàng, có vị trí tối cao nhưng quyền hành thực tế thuộc về Tướng quân (dòng họ Tô-kư-ga-oa) đóng ở phủ chúa - Mạc phủ. Như vậy là chính trị nổi lên mâu thuẫn giữa Thiên Hoàng và thế lực Tướng quân. 
* Về chính trị: 
§Õn gi÷a thÕ kØ XIX, NhËt B¶n vÉn lµ quèc gia phong kiÕn. Thiªn hoµng cã vÞ trÝ tèi cao nh­ng quyÒn hµnh thùc tÕ thuéc vÒ T­íng qu©n - S«gun.
- GV:Sự suy yếu của Nhật Bản nữa đầu thế kỉ XIX trong bối cảnh thế giới lúc đó dẫn đến hậu quả nghiêm trọng gì? 
- HS Nhớ lại bối cảnh lịch sử thế giới ở đầu thế kỉ XIX 
- GV dẫn dắt: Giữa lúc Nhật Bản suy yếu các nước tư bản Âu – Mĩ tìm cách xâm nhập vào Nhật Bản. 
- C¸c n­íc ®Õ quèc, tr­íc tiªn lµ MÜ ®e do¹ x©m l­îc NhËt B¶n. 
- HS nghe ghi. 
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK quá trình các nước tư bản xâm nhập vào Nhật Bản và hậu quả của nó. 
- HS theo dõi SGK theo yêu cầu của GV 
- GV kết luận: Đi đầu trong quá trình xâm lược là Mĩ: Các nước Anh, Pháp, Nga, Đức cũng đua nhau ép Mạc phủ ký những Hiệp ước Bất bình đẳng. Nhật Bản đứng trước nguy cơ bị xâm lược. 
 - GV:Yêu cầu đặt ra cho Nhật Bản lúc này là gì ? Tại sao lại như vậy ?
- GV: Liªn hÖ ®Õn t×nh h×nh ViÖt Nam lóc bÊy giê.
→ NhËt B¶n ®øng tr­íc sù lùa chän hoÆc tiÕp tôc duy tr× chÕ ®é phong kiÕn hoÆc tiÕn hµnh c¶i c¸ch duy t©n, ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn theo con ®­êng t­ b¶n chñ nghÜa.
* Hoạt động: 1 Cả lớp
- GV Giảng bài: Việc Mạc phủ ký với nước ngoài các Hiệp ướt bất bình đẳng càng làm cho các tầng lớp xã hội phản ứng mạnh mẽ, phong trào đấu tranh chống Sô-gun nổ ra sôi nổi vào những năm 60 của thế kỉ XIX đã làm sụp đổ chế độ Mạc phủ. Tháng 1/1868 chế độ Mạc Phủ sụp đổ. Thiên hoàng Minh Trị (Meiji) trở lại nằm quyền và thực hiện cải cách trên nhiều lĩnh vực của xã hội nhằm đưa đất nước thoát khỏi tình trạng một đất nước phong kiến lạc hậu. 
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
 Cuèi n¨m 1867 - ®Çu n¨m 1968, chÕ ®é M¹c Phñ bÞ sôp ®æ. Thiªn hoµng Minh TrÞ sau khi lªn ng«i ®· tiÕn hµnh mét lo¹t c¶i c¸ch tiÕn bé:
15p
- GV thuyết trình về Thiên hoàng Minh Trị và hướng dẫn HS quan sát bức ảnh trong SGK. Tháng 12/1866 Thiên hoàng Kô-mây qua đời. Mút-xu-hi-tô (15 tuổi) lên làm vua hiệu là Minh Trị, là một ông vua duy tân, ông chủ trương nắm lại quyền lực và tiến hành cải cách. 
* Hoạt động 2. Nhóm
- GV chia HS cả lớp làm 4 nhóm 
+ Nhóm 1: Trình bày những chính sách cải cách về chính trị.
+ Nhóm 2: Trình bày những chính sách cải cách về kinh tế
+ Nhóm 3: Trình bày những chính sách cải cách về quân sự, mục tiêu
+ Nhóm 4 : Trình bày những chính sách cải cách về giáo dục
- HS theo dõi SGK theo hướng dẫn của GV và cử đại diện nhóm lên trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- GV nhận xét, kết luận: 
+ Về chính trị.
* Về chính trị : x¸c lËp quyÒn thèng trÞ cña quý téc, t­ s¶n; ban hµnh HiÕn ph¸p n¨m 1889, thiÕt lËp chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn. 
+ Về kinh tế: Thi hành các chính sách thống nhất tiền tệ, thị trường, xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến, tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu cống, phục vụ giao thông liên lạc Þ xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của phong kiến, xây dựng nền kinh tế theo hướng TBCN.
* Về kinh tế: 
- Tiến hành thồng nhất thị trường, tiền tệ
- Phát triển kinh tế TBCN ở nông thôn
- Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, câu cống 
+ Về quân sự: Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh. việc đóng tầu chiến được chú trọng phát triển, ngoài ra còn tiến hành sản xuất vũ khí, đạn được và mời chuyên gia quân sự nước ngoài... Þ mục tiêu xây dựng lực lượng quân đội mạnh, trang bị hiện đại giống quân đội phương Tây. 
* Về quân sự: 
Tæ chøc vµ huÊn luyÖn qu©n ®éi theo kiÓu ph­¬ng T©y, thùc hiÖn chÕ ®é nghÜa vô qu©n sù, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp quèc phßng.
. 
+ Về văn hóa – giáo dục: thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học, kỹ thuật trong chương trình giảng dạy, cử những HS giỏi đi du học phương Tây. 
* Về giáo dục: 
- Thi hàng chính sách giáo dục bắt buộc
- Chú trọng nội dung khoa học- kỹ thuật. 
- Cử HS ưu tú đi du học phương Tây. 
- HS nghe, ghi chép: 
- GV đặt câu hỏi: Căn cứ vào nội dung cải cách em hãy rút ra tính chất, ý nghĩa của cuộc Duy tân Minh Trị? 
* Hoạt động: 3 cả lớp, cá nhân
- GV gợi ý: có thể căn cứ vào mục đích của cải cách, hướng cải cách, người thực hiện cải cách rồi rút ra kết luận 
- GV kết luận:Mục đích của cải cách là nhằm đưa nước Nhật thoát khỏi tình trạng phong kiến lạc hậu, phát triển đất nước theo hướng tư bản chủ nghĩa, song người thực hiện cải cách lại là một ông vua phong kiến. Vì vậy, cải cách mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản, nó có ý nghĩa mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật. 
* Ý nghĩa, vai trò của cải cách: 
- T¹o nªn nh÷ng biÕn ®æi x· héi s©u réng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, cã ý nghÜa nh­ mét cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn chñ nghÜa t­ b¶n, ®­a NhËt B¶n trë thµnh n­íc t­ b¶n hïng m¹nh ë ch©u ¸.
- GV hướng dẫn HS so sánh cải cách Minh Trị với các cuộc cách mạng tư sản đã học.
* Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân 
- GV hỏi: Em hãy nhắc lại những đặc điểm chung của chủ nghĩa đế quốc?
3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa 
10p
- HS nhớ lại kiến thức đã học từ lớp 10 để trả lời 
- GV nhận xét và nhắc lại:
- GV yêu cầu HS liên hệ với tình hình Nhật Bản ở cuối thế kỉ XIX 
- Quan s¸t h×nh 2. LÔ kh¸nh thµnh mét ®oµn tµu ë NhËt B¶n ®Ó biÕt ®­îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña NhËt B¶n sau cuéc Duy t©n Minh TrÞ.
+ Các công ty độc quyền ở Nhật xuất hiện như thế nào? Có vai trò gì?
+ Nhật Bản có thực hiện chính sách bành trướng tranh giành thuộc địa không?
+ Mâu thuẫn xã hội ở Nhật biểu hiện như thế nào?
- HS theo dõi SGK theo gợi ý của GV
- GV nhận xét, kết luận: 
+ Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản phát triển nhanh chóng ở Nhật. quá trình công nghiệp hóa đã kéo theo sự tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng. Nhiều công ty độc quyền xuất hiện như Mit-xưi, Mit-su-bi-si 
- Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n dÉn tíi sù ra ®êi c¸c c«ng ty ®éc quyÒn nh­ MÝtx­i, MÝtsubisi,... Sù lòng ®o¹n cña c¸c c«ng ty ®éc quyÒn nµy ®èi víi kinh tÕ, chÝnh trÞ NhËt B¶n.
Gv có thể minh họa qua hình ảnh công ty Mit-xưi: “Anh có thể đi đến Nhật trên chiếc tàu thủy của hãng Mit-xưi, tàu chạy bằng than đá của Mit-xưi cập bến cảng của Mit-xưi, sau đó đi tàu điện của Mit-xưi đóng, đọc sách do Mit-xưi xuất bản dưới ánh sáng bóng điện do Mit-xưi chế tạo...”
+ Dựa vào tiềm lực kinh tế mạnh, Nhật Bản đã thực hiện chính sách bành trướng hiếu chiến không thua kém, nước phương Tây nào. 
- Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®· t¹o søc m¹nh vÒ qu©n sù, chÝnh trÞ ë NhËt B¶n. Giíi cÇm quyÒn ®· thi hµnh chÝnh s¸ch x©m l­îc hiÕu chiÕn: chiÕn tranh §µi Loan, chiÕn tranh Trung - NhËt, chiÕn tranh Nga - NhËt; 
- GV dùng lược đồ về sự bành trướng của đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX đầu XX để minh hoạ cho chính sách bành trướng của Nhật: 
- NhËt B¶n tiÕn lªn chñ nghÜa t­ b¶n song quyÒn së h÷u ruéng ®Êt phong kiÕn vÉn ®­îc duy tr×. TÇng líp quý téc vÉn cã ­u thÕ chÝnh trÞ lín vµ chñ tr­¬ng x©y dùng ®Êt n­íc b»ng søc m¹nh qu©n sù. T×nh h×nh ®ã lµm cho ®Õ quèc NhËt B¶n cã ®Æc ®iÓm lµ ®Õ quèc phong kiÕn qu©n phiÖt.
- Sự bóc lột nặng nề của giới chủ đã dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh của công nhân. (GV hướng dẫn HS đọc SGK) 
+ Cùng với sự phát triển của phong trào công nhân đã dẫn đến sự thành lập Đảng Xã hội dân chủ Nhật Bản vào năm 1901 , dưới sự lãnh đạo của Ca-tai-a-ma-Xen
- QuÇn chÝnh nh©n d©n, tiªu biÓu lµ c«ng nh©n bÞ bÇn cïng ho¸. Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n lªn cao, dÉn tíi sù thµnh lËp cña §¶ng X· héi d©n chñ NhËt B¶n n¨m 1901.
- GV kết luận: Nhật Bản đã trở thành nước đế quốc 
- GV giải thích “đế quốc phong kiến quân phiệt”
V . Sơ kết bài học
- Củng cố: Nhật Bản là một nước phong kiến lạc hậu ở châu Á, song do thực hiện cải cách nên không chỉ thoát khỏi thân phận thuộc địa, mà còn trở thành một nước tư bản phát triển. điều đó chứng tỏ cải cách Minh Trị là sáng suốt và phù hợp, chính sự tiến bộ sáng suốt của một ông vua anh minh đã làm thay đổi vận mệnh của dân tộc, đưa Nhật Bản sánh ngang với các nước phương Tây trở thành đất nước có ảnh hưởng lớn đến Châu Á. 
 - Một số câu hỏi trắc nghiệm.
Câu 1: Trong cải cách về chính trị của Minh Trị , giai cấp nào được đề cao?
A.Tư sản B.Địa chủ C.Quý tộc D.Quý tộc tư sản hóa
Câu 2: Đến giữa thế kỉ XIX, quyền hành thực tế ở Nhật Bản nằm trong tay của ai?
A. Thiên Hoàng B. Tư sản C. Tướng quân D. Thủ tướng
- Dặn dò: Học bài cũ, trả lời câu hỏi SGK, sưu tầm tư liệu về đất nước con người Ấn Độ. 
VI. Nhận xét- đánh giá
VII. Bổ sung	
Tuần : 2 Ngày soạn: Ngày tháng 8 năm 2020
 Tiết : 2 
Bài 2. ẤN ĐỘ 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần: 
1. Về kiến thức. 
- Hiểu được nguyên nhân của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra mạnh mẽ ở Ấn Độ. 
- Hiểu rõ vai trò của giai cấp tư sản Ấn Độ trong phong trào giải phóng dân tộc. Tinh thần đấu tranh anh dũng của nông dân, công nhân và binh lính Ấn Độ chống lại thực dân Anh được thể hiện rõ nét qua cuộc khởi nghĩa Xi - pay . 
- Nắm được khái niệm “châu Á thức tỉnh” và phong trào giải phóng dân tộc thời kỳ đế quốc chủ nghĩa. 
 2. Về thái độ
- Giúp HS thấy được sự thống trị dã man, tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc và tinh thần kiên cường đấu tranh của nhân dân Ấn Độ chống chủ nghĩa đế quốc. 
 3. Về kỹ năng
- Rèn kỹ năng sử dụng lược đồ Ấn Độ để trình bày diễn biến các cuộc đấu tranh tiêu biểu.
4. Định hướng các năng lực hình thành: 
- Năng lực chung: giao tiếp, hợp tác, tự học.
- Năng lực chuyên biệt:
+ Thực hành môn lịch sử, khai thác kênh hình, nhận thức lịch sử, đánh giá vai trò của đảng Quốc đại đối với phong trào dân tộc Ấn Độ.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC.
- Lược đồ phong trào cách mạng Ấn Độ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
- Tranh ảnh về đất nước Ấn Độ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. 
- Các nhân vật lịch sử cận đại Ấn Độ - Nhà xuất bản giáo dục. 
III. PHƯƠNG PHÁP: Nªu vÊn ®Ò, t­êng thuËt, ph©n tÝch ,gi¶i thÝch
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (5p)
 Câu 1. Tại sao trong hoàn cảnh lịch sử châu Á, Nhật Bản thoát khỏi thân phận thuộc địa trở thành một nước đế quốc? 
 Câu 2. Những sự kiện nào chứng tỏ cuối thế kỉ XIX Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa? 
3. Giới thiệu bài mới
 - GV giới thiệu: Năm 1498 nhà hàng hải Vasco da Game đã vượt mũi Hảo Vọng tìm được con đường biển tới tiểu lục Ấn Độ. Từ đó các nước phương Tây đã xâm nhập vào Ấn Độ. Các nước phương Tây đã xâm lược Ấn Độ như thế nào? Thực dân Anh đã độc chiếm và thực hiện chính sách thống trị trên đất Ấn Độ ra sao? Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân giải phóng dân tộc ở Ấn Độ diễn ra như thế nào? Để trả lời được cho các câu hỏi đó chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay .
4. Tổ chức các cuộc hoạt động dạy và học bài mới.
Hoạt động của GV và HS
Những kiến thức HS cần nắm vững
TG
* Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân 
1. Tình hình Ấn Độ nửa sau thế kỉ XIX
15P
- GV giảng giải về quá trình chủ nghĩa thực dân xâm lược Ấn Độ: Ấn Độ là một đất nước rộng lớn, giàu đẹp đa dạng về điều kiện tự nhiên...Trải qua nhiều thế kỉ những dòng người du mục, những thương nhân, những tín đồ hành hương đã cố gắng vượt qua khó khăn và mạo hiểm để xâm nhập vào đất nước này... sự du nhập này đã góp phần làm nên sự phong phú, đa dạng về văn hóa, dân tộc, ngôn ngữ của Ấn Độ. 
- Quá trình thực dân xâm lược Ấn Độ: 
	Sau phát kiến địa lý tìm ra đường biển đến Ấn Độ của Vaxcô da Gama, thực dân phương Tây đã tìm cách xâm nhập vào thị trường Ấn Độ. Đi đầu là Bồ Đào Nha rồi đến Hà Lan, Anh, Pháp, Áo.... Đến đầu thế kỉ XVII nhân lúc phong kiến Ấn Độ suy yếu các nước phương Tây ra sức tranh giành Ấn Độ. 2 thế lực mạnh hơn cả là Anh và Pháp ngay trên đất Ấn Độ (từ 1746-1763). Nhờ có ưu thế về kinh tế và hạm đội mạnh ở vùng biển. Anh đã loại các đối thủ để độc chiếm Ấn Độ và đặt ách cai trị ở Ấn Độ vào giữa thế kỉ XVIII. 
+ Từ đầu thế kỉ XVII chế độ phong kiến Ấn Độ suy yếu ® các nước phương Tây chủ yếu Anh - Pháp đua nhau xâm lược. 
+ Kết quả: Giữa thế kỉ XIX thực dân Anh đã hoàn thành xâm lược và đặt ách cai trị Ấn Độ. 
* Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân 
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được những nét lớn trong chính sách cai trị của thực dân Anh ở Ấn Độ. 
- HS theo dõi SGK, trả lời 
- GV kết luận và giảng bài, minh họa: 
- Chính sách cai trị của thực dân Anh: 
+ Về kinh tế: Thực dân Anh khai thác Ấn Độ một cách quy mô, ra sức vơ vét lương thực các nguồn nguyên liệu và bóc lột nhân công rẻ mạt để thu lợi nhuận. 
	GV minh họa: Trong 25 năm cuối thể kỉ XIX đã có 18 nạn đói liên tiếp làm cho 26 triệu người chết đói. GV dùng bức tranh minh họa cảnh người dân chết đói với việc Ấn Độ sống trên vùng nguyên liệu bông phù trú nhưng lại ăn mặc rách rưới, nước xuất khẩu gạo nhưng người dân lại thiếu ăn và chết đói tỷ lệ thuận với số gạo xuất khẩu. 
+ Về kinh tế: Thực dân Anh thực hiện chính sách vơ vét tài nguyên cùng kiệt và bóc lột nhân công rẻ mạt ® Ấn Độ trở thành thị trường quan trọng nhất của thực dân Anh 
+ Về chính trị - xã hội: Ngày 1/1/1877 nữ hoàng Anh Vic-to-ri-a tuyên bố đồng thời là nữ hoàng Ấn Độ. Thực dân Anh đã thực hiện chính sách chia để trị, mua chuộc giai cấp thống trị bản xứ để làm tay sai. Thực dân Anh tuyên bố coi trọng quyền lợi, danh dự, tài sản và đặc quyền của quý tộc, thực chất là hợp pháp hóa chế độ đẳng cấp, biến các quý tộc phong kiến người bản xứ thành tay sai cho thực dân Anh, biến triều đình phong kiến Ấn Độ là bù nhìn và là chỗ dựa cho chúng. 
+ Về chính trị - xã hội: Chính phủ Anh thiết lập chế độ cai trị trực tiếp Ấn Độ với những thủ đoạn chủ yếu là : chia để trị, mua chuộc giai cấp thống trị, khơi sâu thù hằn dân tộc, tôn giáo, đẳng cấp trong xã hội. 
+ Về văn hóa - giáo dục: Thực dân Anh thực hiện chính sách giáo dục ngu dân, khuyến khích những tập quán lạc hậu và cổ xưa... 
GV hỏi: Những chính sách thống trị của thực dân Anh đưa đến hậu quả gì?
- HS suy nghĩ trả lời 
- Hậu quả
- GV kết luận: 
+ Kinh tế giảm sút. 
+ Đời sống nhân dân người dân cực khổ => K/n chống thực dân Anh bùng nổ.
2. Cuộc khởi nghĩa Xi-pay (1857-1859) ( KHÔNG DẠY)
- GV dẫn dắt : Cuối thế kỉ XIX sang đầu thế kỉ XX phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Ấn Độ diễn ra dưới sự lãnh đạo của một tổ chức chính Đảng mới, Đảng Quốc đại. 
*Hoạt động1: Cả lớp, cá nhân
- GV thuyết trình: Sau khởi nghĩa Xi-pay thực dân Anh tăng cường thống trị bóc lột Ấn Độ. Giai cấp tư sản Ấn Độ ra đời và phát triển khá nhanh. Đây là giai cấp tư sản dân tộc có mặt sớm nhất ở châu Á trên vũ đài chính trị. Sự trưởng thành của giai cấp này đặt ra yêu cầu đòi hỏi thành lập những tổ chức chính Đảng riêng, đầu tiên là Đảng Quốc đại. 
3. Đảng Quốc đại và phong trào dân tộc (1885-1908) 
- Sự thành lập: 
+ Tõ gi÷a thÕ kØ XIX, phong trµo ®Êu tranh cña n«ng d©n, c«ng nh©n ®· thøc tØnh ý thøc d©n téc cña giai cÊp t­ s¶n vµ tÇng líp trÝ thøc Ên §é. Hä b¾t ®Çu v­¬n lªn ®ßi tù do ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®­îc tham gia chÝnh quyÒn, nh­ng l¹i bÞ thùc d©n Anh k×m h·m.
20p
GV yêu cầu HS theo dõi SGK về sự thành lập và hoạt động của Đảng Quốc đại 
 GV bổ sung, kết luận:
+ Cuèi n¨m 1885, §¶ng Quèc ®¹i - chÝnh ®¶ng ®Çu tiªn cña giai cÊp t­ s¶n Ên §é ®­îc thµnh lËp, ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi trong phong trµo gi¶i phãng d©n téc, giai cÊp t­ s¶n Ên §é b­íc lªn vò ®µi chÝnh trÞ.
- GV cung cấp thêm thông tin: Người trực tiếp vạch kế hoạch thành lập và là Tổng bí thư đầu tiên của Đảng là Huân tước Đáp Phơrin (Quan chức cao cấp Anh, phó vương Ấn Độ) từ 1884 - 1888. Vì vậy khi mới thành lập Đảng không nêu vấn đề độc lập cho Ấn Độ dưới bất kỳ hình thức nào. Trong 20 năm đầu Đảng chủ trương đấu tranh hòa bình, ôn hòa để đòi thực dân tiến hành cải cách và phản đối phương pháp đấu tranh bằng bạo động. Giai cấp tư sản Ấn Độ yêu cầu thực dân Anh mở rộng các điều kiện cho họ tham gia các hội đồng tự trị, thực hiện một số cải cách về giáo dục, xã hội. Tuy nhiên thực dân Anh vẫn tìm cách hạn chế hoạt động của Đảng Quốc đại. 
. 
- GV đặt câu hỏi: Chủ trương của Đảng quốc đại đem lại kết quả gì? 
	Gợi ý: Chủ trương của Đảng Quốc đại không được thực dân Anh đáp ứng. Mặt khác, đường lối đấu tranh của Đảng chưa thể thỏa mãn nguyện vọng chính đáng của nhân dân Ấn Độ. Cuộc đấu tranh của quần chúng đã ảnh hưởng đến nội bộ của Đảng khiến cho nội bộ bị phân hóa thành 2 phái “phái ôn hòa” và “phái cực đoan” 
- HS nghe, nghi. 
- Quan s¸t h×nh 4. B.Til¾c - SGK vµ nªu nhËn xÐt vÒ vai trß cña «ng ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë Ên §é.
- GV Bổ sung, kết luận: 
- Qúa trình hoạt động: Cuèi n¨m 1885, §¶ng Quèc ®¹i - chÝnh ®¶ng ®Çu tiªn cña giai cÊp t­ s¶n Ên §é ®­îc thµnh lËp, ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi trong phong trµo gi¶i phãng d©n téc, giai cÊp t­ s¶n Ên §é b­íc lªn vò ®µi chÝnh trÞ.
* Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân 
- HS tìm hiểu về phong trào dân tộc ở Ấn Độ 1905-1908. Nhằm hạn chế phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ, chính quyền Anh đã tăng cường chính sách chia để trị, ban hành đạo luật chi cắt Ben-gan- một vùng đất trù phú, giàu khoáng sản có nền kinh tế rất phát triển. Thực dân Anh đã chia Ben-gan làm 2 tỉnh: Miền Đông theo đạo Hồi, miền Tây theo đạo Ấn. Điều đó thổi bùng lên phong trào đấu tranh chống thực dân Anh, đặc biệt là ở Bom-bay và Can-cút-ta. 
- GV dùng lược đồ phong trào cách mạng ở Ấn Độ để trình bày diễn biến phong trào đấu tranh chống đạo luật chia cắt Ben-gan 1905 và cuộc tổng bãi công ở Bom-bay năm 1908. 
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được nguyên nhân, diễn biến của cuộc tổng bãi công ở Bom-bay.
- GV bổ sung kết luận, kết hợp với trình bày diễn biến như trong SGK:
- Th¸ng 7/1905, chÝnh quyÒn Anh thi hµnh chÝnh s¸ch chia ®«i xø Bengan: miÒn §«ng cña ng­êi theo ®¹o Håi, miÒn T©y cña ng­êi theo ®¹o Hin®u. Hµnh ®éng nµy khiÕn nh©n d©n Ên §é cµng c¨m phÉn. NhiÒu cuéc biÓu t×nh rÇm ré ®· næ ra.
- Th¸ng 6/1908, thùc d©n Anh b¾t giam Til¾c vµ kÕt ¸n «ng 6 n¨m tï. Vô ¸n Til¾c ®· thæi bïng lªn ®ît ®Êu tranh míi.
- Th¸ng 7/1908, c«ng nh©n Bombay tæ chøc nhiÒu cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ, lËp c¸c ®¬n vÞ chiÕn ®Êu, x©y dùng chiÕn luü ®Ó chèng qu©n Anh. Cao trµo nµy do mét bé phËn giai cÊp t­ s¶n l·nh ®¹o, mang ®Ëm ý thøc d©n téc. GIai cÊp c«ng nh©n Ên §é ®· tham gia tÝch cùc vµo phong trµo d©n téc, thÓ hiÖn sù thøc tØnh cña nh©n d©n Ên §é trong trµo l­u d©n téc d©n chñ cña nhiÒu n­íc ch©u Á ®Çu thÕ kØ XX.
* Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân 
- GV : Em hãy so sánh phong trào cách mạng 1885-1908 với khởi nghĩa Xi-pay? (lực lượng tham gia, lãnh đạo, đường lối, mục tiêu, kết quả của phong trào) và rút ra ính chất – ý nghĩa của cao trao 1905 – 1908?
HS trả lời
 GV nhận xét, bổ sung, kết luận: 
Tính chất – ý nghĩa: Cao trào cách mạng 1905-1908 do mét bé phËn giai cÊp t­ s¶n l·nh ®¹o, mang ®Ëm ý thøc d©n téc. GIai cÊp c«ng nh©n Ên §é ®· tham gia tÝch cùc vµo phong trµo d©n téc, thÓ hiÖn sù thøc tØnh cña nh©n d©n Ên §é trong trµo l­u d©n téc d©n chñ cña nhiÒu n­íc ch©u ¸ ®Çu thÕ kØ XX.
V. Sơ kết bài học (2p)
- Củng cố: Cuối thế kỉ XIX đầu XX phong trào đấu tranh ở Ấn Độ phát triển mạnh, ý thức độc lập dân tộc ngày càng rõ nét nhất là trong cao trào cách mạng 1905-1908, chứng tỏ sự trưởng thành của cách mạng Ấn Độ. Mặc dù thất bại nhưng sẽ là sự chuẩn bị cho cuộc đấu tranh về sau
 VI. Dặn dò và bài tập về nhà (3p)
 HS học bài cũ, đọc trước bài mới, sưu tầm tư liệu hình ảnh về Trung Quốc cuối thế kỉ XIX đầu XX. 
VII. Nhận xét- đánh giá
VIII. Bổ sung	
Tuần:3 Ngày soạn: Ngày tháng 8 năm 2020
 Tiết:3 
Bài 3. TRUNG QUỐC
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS nắm được: 
1. Về kiến thức 	
- Nguyên nhân tại sao đất nước Trung Quốc rộng lớn trở thành nước nửa thuộc địa nửa phong kiến. 
- Diễn biến và hoạt động của các phong trào đấu tranh chống đế quốc và phong kiến của nhân dân Trung Quốc: Duy Tân (1898), Nghĩa Hòa Đoàn ( 1900), Thái bình Thiên quốc (1851-1864), Cách mạng Tân Hợi (1911). Ý nghĩa lịch sử của các phong trào đó. 
- Các khái niệm “Nửa thuộc địa, nửa phong kiến”, “Vận động Duy Tân” 
2. Về thái độ
- Giúp HS có biểu lộ sự cảm thông, khâm phục cuộc đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống đế quốc, phong kiến, đặc biệt là cuộc cách mạng Tân Hợi. 
3. Về kỹ năng:
- Giúp HS bước đầu biết đánh giá về trách nhiệm của triều đình phong kiến Mãn Thanh trong việc để Trung Quốc rơi vào tay các nước đế quốc, biết sử dụng lược đồ Trung Quốc để trình bày các sự kiện của phong trào Nghĩa Hòa đoàn và cách mạng Tân Hợi.
4. Định hướng các năng lực hình thành: 
- Năng lực chung: giao tiếp, hợp tác, tự học.
- Năng lực chuyên biệt:
+ Thực hành môn lịch sử, khai thác kênh hình, nhận thức lịch sử.
+ Phân tích, đánh giá tính chất, ý nghĩa của cuộc cách mạng Tân hợi.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ Trung Quốc, lược đồ cách mạng Tân Hợi, lược đồ “phong trào Nghĩa Hòa đoàn” tranh ảnh, tài liệu cần thiết phục vụ bài giảng.
III. PHƯƠNG PHÁP: Nªu vÊn ®Ò, t­êng thuËt, ph©n tÝch ,gi¶i thÝch
IV. TIẾN HÀNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (5p)
Câu 1: Sự thành lập và vai trò của Đảng Quốc đại ở Ấn Độ
Câu 2: So sánh cao trào đấu tranh 1905-1908 với khởi nghĩa Xi-pay, rút ra tính chất, ý nghĩa của cao trào. 
3. Giới thiệu bài mới
 Vào những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, châu Á có những biến đổi lớn, riêng Nhật Bản đã chuyển sang chủ nghĩa tư bản sau cải cách Minh Trị. Còn lại hầu hết các nước Châu Á khác đều bị biến thành thuộc địa hoặc phụ thuộc. Trung Quốc - một nước lớn của Châu Á song cũng không thoát khỏi thân phận một thuộc địa, để hiểu được Trung Quốc đã bị các đế quốc xâm lược như thế nào và cuộc đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống phong kiến, đế quốc ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu bài: Trung Quốc. 
4. Tổ chức các hoạt động bài mới. dạy và học 
Hoạt động của GV và HS
Những kiến thức HS cần nắm vững
TG
* Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân 
1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược ( Hướng dẫn HS đọc thêm)
3P
- GV nêu câu hỏi: Bằng kiến thức đã học về một số nước châu Á liên hệ với Trung Quốc, em hãy nêu lên một số nguyên nhân Trung Quốc xâm lược? 
- Nguyên nhân Trung Quốc bị xâm lược
- GV gọi HS trả lời, nhận xét, bổ sung rút ra nguyên nhân 
* Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân 
- Quá trình đế quốc xâm lược Trung Quốc
- Quá trình đế quốc xâm lược Trung Quốc
- HS theo dõi SGK theo hướng dẫn của GV 
- Quan s¸t h×nh 6. C¸c n­íc ®Õ quèc x©u xÐ "c¸i b¸nh ngät" Trung Quèc - SGK vµ nªu nhËn xÐt vÒ viÖc c¸c n­íc ®Õ quèc chia nhau Trung Quèc.
- X¸c ®Þnh trªn l­îc ®å c¸c vïng ë Trung Quèc bÞ c¸c n­íc ®Õ quèc x©m chiÕm.
	GV có thể giải thích thêm: 
- Hậu quả:
* Hoạt động 1 : Nhóm
- GV yêu cầu HS cả lớp lập bảng thống kê phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỉ XIX đầu XX theo mẫu. 
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
12P
 Tên phong 
 Trào
Nội dung
Thái bình Thiên quốc
Duy Tân
Nghĩa Hòa đoàn
- Diễn biến chính
- Lãnh đạo
- Lực lượng
- Tính chất
- Ý nghĩa
- Nguyên nhân: 
Tr­íc sù x©m l­îc cña c¸c n­íc ®Õ quèc vµ th¸i ®é tho¶ hiÖp cña triÒu ®×nh M·n Thanh, nh©n d©n Trung Quèc ®· ®øng dËy ®Êu tranh. 
- GV tiếp tục chia lớp thành 4 nhóm và phân công: 
Nhóm 1:Thống kê về khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc 
 Nhóm 2: Thống kê về phong trào Duy Tân 1898
Nhóm 3: Thống kê về phong trào Nghĩa Hòa đoàn
Nhóm 4: Đọc và rút ra nguyên nhân thất bại của các phong trào đấu tranh chống phong kiến, đế quốc. 
Mỗi nhóm cử một người trình bày.
- HS các nhóm làm nhiệm vụ của nhóm mình, cử đại diện trả lời.
- GV gọi HS đại diện các nhóm trình bày kết quả, nhận xét cho từng nhóm, bổ sung thêm một số kiến thức cho phần trình bày của HS. 
+Về cuộc vận động Duy Tân, GV bổ sung: Sau chiến tranh Trung - Nhật (1894-1895) phong trào đấu tranh chống đế quốc phong kiến lên cao, một số người trong giai cấp thống trị Trung Quốc chủ trương cải cách chính trị, thay thế chế độ quân chủ chuyên chế bằng chế độ quân chủ lập hiến như Minh trị ở Nhật Bản. Đại biểu là Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu...
	Khang Hữu Vi (1858-1927) xuất thân từ một gia đình quan lại Quảng Đông. Ông sớm tiếp thu nền văn minh phương Tây và có xu hướng cải cách. Năm 1888, lần đầu tiên ông dâng bài tấu lên vua Quang Tự và được chấp nhận, sau khi phong trào thất bại ông phải trốn sang Anh. 
	Lương Khải Siêu (1873-1929): 11 tuổi đỗ tú tài, 16 tuổi đỗ cử nhân, ông tiếp thu tư tưởng và chủ trương cải cách của Khang Hữu Vi. 
	GV giải thích tại sao cuộc cải cách của 2 ông chỉ kéo dài 103 ngày thì thất bại: thực lực của giai cấp tư sản còn yếu trong khi thế lực phong kiến mạnh, đất nước lại bị đế quốc nô dịch. 
+ Về Nghĩa Hòa đoàn: Đế quốc đã thành lập Liên quân 8 nước tiến đánh Bắc Kinh, ngày 14/8/1900 Bắc Kinh thất thủ. Liên quân đã tàn sát, cướp bóc cực kì tàn bạo tại Thiên Tân và Bắc Kinh. Hoảng sợ, triều định Thanh quay sang thỏa hiệp với đế quốc, chống lại Nghĩa Hòa đoàn. 
* Hoạt động 2: cả lớp, cá nhân
- GV treo bảng thống kê chuẩn bị sẵn ở nhà làm thông tin phản hồi, hướng dẫn HS so sánh phần tự tóm tắt của mình với bảng thông tin phản hồi để chỉnh sửa. 
- HS theo dõi chỉnh sửa phần mình đã làm và làm tiếp vào vở 
Nội dung
khởi nghĩa Thái bình Thiên Quốc
Phong trào Duy Tân
Phong trào Nghĩa Hòa đoàn
Diễn biến chính 
 Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây) ® năm 1864 thất bại 
Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách 
 Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông →
Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán
nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công ® thất bại 
Lãnh đạo 
Hồng Tú Toàn 
Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu 
Lực lượng 
Nông dân 
Quan lại, sĩ phu, vua Quang Tự 
Nông dân 
Tính chất - ý nghĩa 
- Là cuộc khởi nghĩa
nông dân vĩ đại chống phong kiến 
- Cải cách dân chủ,