Bài giảng Hóa học 11 - Bài 45: Axit cacboxylic - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Đăng Khoa - Trường THPT Viên An

BÀI 45 
AXIT CACBOXYLIC 
TRƯỜNG THPT VIÊN AN 
GV: NGUYỄN ĐĂNG KHOA 
I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP 
1 . ĐỊNH NGHĨA 
LÀ HCHC TRONG PHÂN TỬ CÓ NHÓM CACBOXYL 
( -COOH ) LIÊN KẾT VỚI H HOẶC NGUYÊN TỬ C . 
R -COOH R : H, GỐC HC,HOOC- 
H-COOH: 
CH 3 -COOH: 
HOOC-COOH: 
2. PHÂN LOẠI 
AXIT NO, ĐƠN CHỨC, HỞ. 
C n H 2n+1 -COOH HOẶC C m H 2m O 2 
AXIT KHÔNG NO, ĐƠN CHỨC, HỞ 
CH 2 =CH-COOH 
AXIT THƠM, ĐƠN CHỨC 
C 6 H 5 -COOH 
AXIT ĐA CHỨC 
HOOC-COOH 
2. DANH PHÁP 
A. THÔNG THƯỜNG 
C n H 2n+1 -COOH 
H-COOH AXIT FOMIC 
CH 3 -COOH AXIT AXETIC 
CH 3 -CH 2 -COOH AXIT PROPIONIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT BUTIRIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT VALERIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT CAPROIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT ENANTOIC 
B. TÊN THAY THẾ 
CH 3 -CH 2 -CH-CH-CH 2 -COOH 
I 
 CH 3 
 C 2 H 5 
I 
 6 5 4 3 2 1 
3-ETYL-4-METYL HEXAN OIC 
STT NHÁNH+ TÊN NHÁNH + TÊN ANKAN + OIC 
C n H 2n+1 -COOH 
H-COOH AXIT METAN OIC 
CH 3 -COOH AXIT ETAN OIC 
CH 3 -CH 2 -COOH AXIT PROPAN OIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT BUTAN OIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT PENTAN OIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH AXIT HEXAN OIC 
CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -COOH 
 AXIT HEPTAN OIC 
II. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO 
R-C-O-H 
II 
O 
THẾ H 
THẾ OH 
III. LÝ TÍNH 
-TRẠNG THÁI: LỎNG HOẶC RẮN Ở ĐIỀU KIỆN THƯỜNG. NHIỆT ĐỘ SOI THEO QUY LUẬT 
-t o S(AXIT) > t o S(ANCOL) >t o S(ANDEHIT) 
2 LK HIDRO 
1 LK HIDRO 
- C1, C2 TAN VÔ HẠN TRONG NƯỚC. R CÀNG TĂNG ĐỘ TAN CÀNG NHỎ. 
HCOOH: có trong phần lớn trong nọc độc của ong và vòi đốt của kiến. 
CH 3 -COOH: vị chua của giấm. 
HOOC-COOH: vị chua của me. 
Axit xitric có trong quả chanh 
IV. HÓA TÍNH 
R-C-O-H 
II 
O 
THẾ H 
THẾ OH 
1. TÍNH AXIT 
A.QUỲ TÍM => MÀU HỒNG. 
B. KIM LOẠI ( TRƯỚC H) 
CH 3 -COOH + Na CH 3 -COONa + H 2 
C. OXIT KIM LOẠI: 
2CH 3 -COOH + ZnO (CH 3 -COO) 2 Zn + H 2 O 
D. DUNG DỊCH KIỀM: 
CH 3 -COOH + NaOH CH 3 -COONa + H 2 O 
E. MUỐI: 
CH 3 -COOH + CaCO 3 (CH 3 COO) 2 Ca + H 2 O + CO 2 
2 . THẾ OH( ESTE HÓA) 
V. ĐIỀU CHẾ 
1.PHƯƠNG PHÁP LÊN MEN GIẤM. 
ĐÂY LÀ PHƯƠNG PHÁP CỔ TRUYỀN: 
CH 3 -CH 2 -OH + O 2 CH 3 -COOH + H 2 O 
Men giấm 
2. OXI HÓA ANDEHIT 
2CH 3 -CH=O + O 2 2CH 3 -COOH 
XT 
3. OXI HÓA ANKAN 
2R-CH 2 -CH 2 -R + 5O 2 4R-CH 2 -OH +2H 2 O 
XT 
4 . TỪ METANOL 
CH 3 -OH + CO CH 3 -COOH 
XT, t o 
VI. ỨNG DỤNG