Hóa học 11 - Chương IV: Đại cương về hóa hữu cơ

CHƯƠNG IV. ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỮU CƠ
I. MỞ ĐẦU VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ
1. Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
	Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat, muối cacbua, muối cianua, ). Hóa học hữu cơ là ngành hóa học nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.
2. Phân loại hợp chất hữu cơ
	Thường chia thành hai loại: hiđrocacbon chỉ chứa C, H và dẫn xuất hiđrocacbon chứa C, H và một số nguyên tố khác như O, N, Cl, ...
3. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ
	Đặc điểm cấu tạo: Liên kết hóa học chủ yếu trong hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị. Cacbon luôn có hóa trị là 4.
	Tính chất vật lý: Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi thấp. Phần lớn không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ.
	Tính chất hóa học: Các hợp chất hữu cơ thường kém bền với nhiệt và dể cháy. Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau, tạo ra hỗn hợp sản phẩm.
4. Phép phân tích nguyên tố
a. Phân tích định tính: Xác định nguyên tố nào có trong hợp chất hữu cơ. Nguyên tắc: chuyển các nguyên tố có trong hợp chất hữu cơ thành các chất vô cơ đơn giản rồi nhận biết chúng bằng các phản ứng đặc trưng.
b. Phân tích định lượng: Xác định thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ. Nguyên tắc xác định thành phần chất hữu cơ là cân chính xác khối lượng hợp chất hữu cơ, sau đó chuyển nguyên tố có trong hợp chất như C, H, N thành chất vô cơ như CO2, H2O, N2, sau đó xác định chính xác khối lượng hoặc thể tích của các sản phẩm tạo thành, rồi tính phần trăm khối lượng các nguyên tố
Khối lượng mỗi nguyên tố: 
	Khối lượng oxi thường tính sau cùng: mO = m – mH – mC – mN. Từ đó tính phần trăm mỗi nguyên tố.
II. Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ
1. Công thức đơn giản nhất: Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.
	Cách thiết lập công thức đơn giản nhất từ công thức tổng quát: CxHyOzNt.
	Tính tỉ lệ các chỉ số ở chân x : y : z : t = 
	Đưa tỉ lệ về các số nguyên tối giản rồi viết công thức đơn giản nhất theo các số nguyên đó.
2. Công thức phân tử: Công thức phân tử là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.
	Cách thiết lập công thức phân tử: có hai cách thiết lập công thức phân tử.
* Dựa vào phần trăm khối lượng các nguyên tố
	Công thức phân tử là CxHyOzNt ta có . Từ đó suy ra x, y, z, t.
* Dựa vào công thức nguyên (CaHbOcNd)n. Từ phân tử khối M = n(12a + b + 16c + 14d) → n.
BÀI TẬP
Bài 1. Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hợp chất hữu cơ A thu được 0,672 lít khí CO2 (ở đktc) và 0,72 gam nước. Tính phần trăm khối lượng các nguyên tố trong phân tử chất A.	ĐS: 60%C; 16,67%H; 23,33%O
Bài 2. Oxi hóa hoàn toàn 0,67 gam β–caroten rồi dẫn sản phẩm oxi hóa qua bình A đựng dung dịch H2SO4 đặc, sau đó qua bình B đựng Ca(OH)2 dư. Kết quả cho thấy khối lượng bình A tăng 0,63 gam; bình B có 5 gam kết tủa. Tính phần trăm khối lượng các nguyên tố trong phân tử của β–caroten.
ĐS: 89,55%C; 10,45%H
Bài 3. Tính khối lượng mol phân tử của chất X biết thể tích hơi của 3,3 gam chất X bằng thể tích của 1,76 gam khí oxi đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: M = 60 g/mol
Bài 4. Kết quả phân tích nguyên tố cho thấy limonen cấu tạo từ hai nguyên tố C và H, trong đó C chiếm 88,235% về khối lượng. Tỉ khối hơi của limonen so với không khí gần bằng 4,69. Lập công thức phân tử của limonen.	ĐS: C10H16.
Bài 5. Đốt cháy hoàn toàn 0,3 gam chất A mà phân tử chỉ chứa C, H, O thu được 0,44 gam khí CO2 và 0,18 gam nước. Thể tích hơi của 0,3 gam chất A bằng thể tích của 0,16 gam khí oxi (đo ở cùng điều kiện). Xác định công thức phân tử của chất A.	ĐS: C2H4O2.
Bài 6. Anetol có phân tử khối bằng 148. Phân tích nguyên tố cho thấy anetol có %C = 81,08%; %H = 8,1%, còn lại là oxi. Lập công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của anetol.	ĐS: C10H12O
Bài 7. Hợp chất X có phần trăm khối lượng C, H, O lần lượt là 54,54%, 9,1% và 36,36%. Phân tử khối của X là 88 đvC. Lập công thức phân tử của X.	ĐS: C4H8O2.
Bài 8. Hợp chất Z có công thức đơn giản nhất là CH3O và có tỉ khối hơi so với hidro là 31. Xác định công thức phân tử của Z.	ĐS: C2H6O2.
Bài 9. Đốt cháy hoàn toàn 2,5 gam chất hữu cơ A thu được 5,28 gam CO2; 1,26 gam nước và 224 ml N2 (ở đktc). Tỉ khối hơi của A so với không khí là 4,31. Xác định công thức phân tử của A.	ĐS: C6H7N
Bài 10. Đốt cháy hoàn toàn 5,6 lít chất khí hữu cơ A thu được 16,8 lít CO2 và 13,5 gam nước. Các chất khí đo ở đktc. Lập công thức phân tử chất A.	ĐS: C3H6.
Bài 11. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hợp chất hữu cơ A cần vừa đủ 14,4 gam oxi, sinh ra 13,2 gam CO2 và 7,2 gam nước. Xác định phân tử khối và công thức phân tử của chất A.	ĐS: 60; C3H8O
Bài 12. Đốt a gam chất hữu cơ X cần 0,55 mol O2 thu được 0,4 mol CO2, 0,5 mol nước. Xác định giá trị của a và công thức đơn giản của X.	ĐS: a = 9; C2H5O
Bài 13. Khi đốt 18 gam một hợp chất hữu X cơ phải dùng 30,8 lít O2 (đktc) và thu được khí CO2 và hơi nước với tỷ lệ thể tích là 3 : 4. Tỷ khối hơi của X đối với H2 là 36. Xác định công thức phân tử của X.
ĐS: C4H8O.
Bài 14. Đốt cháy hoàn toàn 112 cm³ một hidrocacbon A là chất khí ở đktc rồi dẫn sản phẩm lần lượt qua bình I đựng H2SO4 đậm đặc và bình II chứa KOH dư thấy khối lượng bình I tăng 0,18 gam và khối lượng bình II tăng 0,44 gam. Xác định công thức phân tử của A.	ĐS: C2H4.
Bài 15. Đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol chất hữu cơ A cần vừa đủ 0,616 lít khí O2, thu được 1,344 lít hỗn hợp CO2, N2 và hơi nước. Sau khi ngưng tụ hơi nước, hỗn hợp khí còn lại chiếm thể tích 0,56 lít và có tỷ khối so với Hydro bằng 20,4. Xác định công thức phân tử của A biết các thể tích khí đo trong điều kiện tiêu chuẩn
ĐS: C2H7N
Bài 16. Một chất hữu cơ có tỉ lệ khối lượng mC : mH : mO = 12 : 2,5 : 4. Biết rằng 0,1 mol chất hữu cơ đó có khối lượng 7,4 gam. Lập công thức phân tử chất hữu cơ.	ĐS: C4H10O
Bài 17. Đốt cháy hoàn toàn 1,608 gam chất A, chỉ thu được 1,272 gam Na2CO3 và 0,528 gam CO2. Lập công thức phân tử của A. Biết trong phân tử của A chứa 2 nguyên tử Na.	(ĐS: C2O4Na2)
Bài 18. Đốt cháy hết 0,96 gam hợp chất hữu cơ A thu được 1,32 gam CO2 và 1,08 gam nước. Xác định phần trăm khối lượng mỗi nguyên tố trong A.	ĐS: 37,5%C; 12,5%H và 50%O
Bài 19. Đốt cháy hoàn toàn 8,85 gam chất hữu cơ X thu được 13,2 gam CO2 và 4,05 gam nước. Xác định phần trăm khối lượng mỗi nguyên tố có trong X.	ĐS: 5,08%H; 40,68%C; 54,24%O
Bài 20. Oxi hóa hoàn toàn 9,0 gam hợp chất hữu cơ A thu được 6,72 lít khí CO2 (ở đktc) và 5,4 gam nước. Tính phần phần trăm khối lượng mỗi nguyên tố trong chất A.	ĐS: 40,0%C; 16,7%H; 53,3%O
Bài 21. Đốt hoàn toàn 1,77 gam hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình 1 chứa H2SO4 đặc và bình 2 chứa KOH dư, thấy khối lượng bình 1 tăng lên 2,43 gam, bình 2 tăng thêm 3,96 gam và thoát ra 336 ml (đktc) khí nitơ. Xác định công thức phân tử của A biết phân tử chất A có đúng một nguyên tử N.
ĐS: C3H9N
Bài 22. Oxi hóa hoàn toàn 0,92 gam hợp chất hữu cơ A, thu được CO2 và nước, dẫn sản phẩm lần lượt qua bình 1 chứa H2SO4 đặc và bình 2 chứa KOH dư thấy khối lượng bình 1 tăng 0,72 gam bình 2 tăng 1,32 gam. Tính phần phần trăm của các nguyên tố trong chất A.	ĐS: 39,13%C; 8,7%H; 52,17%O
Bài 23. Cho A là chất hữu cơ chỉ chứa 2 nguyên tố. Oxi hóa hoàn toàn 2,50 gam chất A thấy tạo thành 3,60 gam nước. Xác định thành phần nguyên tố và phần trăm theo khối lượng các nguyên tố trong chất A.
ĐS: A chứa C và H; 84%C; 16%H
Bài 24. Khi oxi hóa hoàn toàn 5,0 gam một chất hữu cơ X, thu được 8,4 lít khí CO2 (đktc) và 4,5 gam nước. Xác định phần trăm khối lượng của mỗi nguyên tố có trong X.	ĐS: C3H4.
Bài 25. Đốt cháy hoàn toàn 2,5 gam chất A phải dùng vừa hết 3,36 lít O2 (đktc). Sản phẩm chỉ có CO2 và hơi nước, trong đó khối lượng CO2 nhiều hơn khối lượng hơi nước là 3,7 gam. Tính phần trăm khối lượng của mỗi nguyên tố trong A.	ĐS: 60%C; 8%H; 32%O
Bài 26. Đốt hoàn toàn 6,15 gam chất hữu cơ X, thu được 2,25 gam nước; 6,72 lít CO2 và 0,56 lít N2 (các thể tích khí đều ở đktc). Xác định phần trăm khối lượng O trong X.	ĐS: 26%
Bài 27. Chất X là loại tơ phổ biến có chứa 63,72%C; 9,73%H; 14,16%O; và 12,39%N. Biết chất X có công thức phân tử trùng với công thức đơn giản nhất. Xác định phân tử khối của X.	ĐS: 113.
Bài 28. Kết quả phân tích nguyên tố cho thấy chất X có 40%C; 16,67%H; 53,33%O. Xác định công thức phân tử của X, biết X có khối lượng mol phân tử là 180.	ĐS: C6H12O6.
Bài 29. Đốt cháy hoàn toàn 5,6 gam chất hữu cơ A chỉ thu được 13,2 gam CO2 và 3,6 gam nước. Tỉ khối của A so với H2 là 28. Xác định công thức phân tử của A.	ĐS: C3H4O.
Bài 30. Đốt cháy hết 0,3 gam chất chỉ thu được 0,44 gam CO2 và 0,18 gam nước. Thể tích hơi của của 0,3 gam chất A bằng thể tích của 0,16 gam khí oxi ở cùng điều kiện về nhiệt độ và áp suất. Xác định công thức phân tử của chất A.	ĐS: C2H4O2.
Bài 31. Đốt cháy hết 5,8g chất hữu cơ A thu được 2,65 gam Na2CO3 và 2,25 gam nước và 6,72 lít (đktc) khí CO2. Xác định công thức phân tử của A biết phân tử A chỉ chứa một nguyên tử Natri.	ĐS: C6H5ONa
Bài 32. Hợp chất X có phần trăm khối lượng C, H, O lần lượt là 54,54%; 9,10% và 36,36%. Khối lượng mol phân tử của X là 88. Xác định công thức phân tử của X.	ĐS: C4H8O2.
Bài 33. Từ tinh dầu chanh người ta tách được chất limonen thuộc loại hiđrocacbon có 11,765%H. Tìm công thức phân tử của limonen, biết tỉ khối hơi của nó so với He là 34.	ĐS: C10H16.
Bài 34. Đốt cháy hoàn toàn hợp chất hữu cơ A cần vừa đủ 6,72 lít O2 (đktc) chỉ thu được 13,2 gam CO2 và 5,4 gam nước. Biết tỉ khối hơi của A so với không khí là 2,069. Xác định công thức phân tử của A.
ĐS: C2H4O2.
Bài 35. Đốt cháy hoàn toàn 2,2 gam chất hữu cơ X thu được 4,4 gam CO2 và 1,8 gam nước. Xác định công thức phân tử chất X biết rằng nếu làm bay hơi 1,1 gam chất X thì thể tích hơi bằng thể tích của 0,4 gam khí oxi ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất.	ĐS: C2H4O.
Bài 36. Để đốt cháy hoàn toàn 2,85 gam chất hữu cơ X phải dùng hết 4,20 lít khí oxi (đktc). Sản phẩm cháy chỉ có CO2 và nước theo tỉ lệ khối lượng 44 : 15. Xác định công thức phân tử của X biết rằng thỉ khối hơi của X đối với C2H6 là 3,8.	Đs: C6H10O2.
Bài 37. Để đốt cháy hoàn toàn 4,45 gam chất hữu cơ X phải dùng hết 4,20 lít khí oxi (đktc). Sản phẩm cháy gồm 3,15 gam nước và 3,92 lít hỗn hợp khí gồm CO2 và N2 (đktc). Xác định công thức đơn giản nhất của X.
Đs: C3H7O2N
Bài 38. Hợp chất hữu cơ A có phần trăm khối lượng các nguyên tố C, H, Cl lần lượt là 24,24%; 4,04%; 71,72%. Xác định công thức phân tử của A biết tỉ khối hơi của A so với CO2 là 2,25.	Đs: C2H4Cl2.
Bài 39. Đốt cháy 9,57 gam hợp chất hữu cơ A rồi cho các sản phẩm sinh ra lần lượt đi qua bình A đựng CaCl2 khan và bình B đựng KOH thấy bình A tăng thêm 12,87 gam, bình B tăng thêm 24,2 gam. Mặt khác đốt cháy 1,74 gam chất A, thu được 224 ml nitơ (đktc). Phân tử A chỉ chứa một nguyên tử nitơ. Tìm công thức phân tử chất hữu cơ A.	Đs: C5H13N
Bài 40. Trộn 10ml hidrocacbon A dạng khí với lượng khí O2 dư rồi làm nổ hỗn hợp này bằng tia lửa điện. Làm cho hơi nước ngưng tụ thì thể tích hỗn hợp thu được ít hơn thể tích hỗn hợp ban đầu 30ml. Phần khí còn lại cho qua dung dịch KOH thì thể tích hỗn hợp khí giảm thêm 40ml. Xác định công thức phân tử của A biết rằng các thể tích đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: C4H8.
Bài 41. Đốt 200cm³ hơi một chất hữu cơ chứa C; H; O trong 900cm³ O2 (lấy dư). Thể tích sau phản ứng là 1,3 lít sau đó cho nước ngưng tụ còn 700cm³ và sau khi cho qua dung dịch KOH còn 100cm³. Xác định công thức phân tử của chất hữu cơ. Biết các khí đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: C3H6O
Bài 42. Trộn 400ml hỗn hợp khí gồm N2 và một hidrocacbon A với 900ml O2 dư rồi đốt cháy. Thể tích hỗn hợp khí và hơi sau khi đốt cháy là 1,4 lít. Làm ngưng tụ hơi nước thì còn lại 800ml khí. Cho khí này lội qua dung dịch KOH dư thì còn 400ml khí thoát ra. Các khí đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất. Tìm công thức phân tử của A.	ĐS: C2H6.
Bài 43. Đốt cháy 100ml hơi chất B cần 250ml O2 tạo ra 200ml CO2 và 200ml hơi nước. Xác định công thức phân tử của chất B. Biết rằng các khí đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: C2H4O
Bài 44. Đốt cháy hoàn toàn 1,0 lít chất hữu cơ A dạng khí cần vừa đủ 5,0 lít O2, sau phản ứng thu được 3,0 lít CO2 và 4,0 lít hơi nước. Xác định công thức phân tử của A biết các thể tích đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: C3H8.
Bài 45. Đốt cháy hoàn toàn 1,5g chất hữu cơ A rồi dẫn sản phẩm lần lượt qua bình một đựng CaCl2 và bình hai đựng dung dịch KOH thì khối lượng bình một tăng 0,9g và khối lượng bình hai tăng 1,76g. Mặt khác khi định lượng 3,0g chất A bằng phương pháp Đuyma thì thu được 448ml N2 (đktc). Xác định công thức thực nghiệm và công thức phân tử của A biết tỉ khối của A so với không khí là 2,59.	Đs: C2H5O2N
Bài 46. Đốt cháy hoàn toàn 0,59g chất hữu cơ A chứa C; H; N thì thu được 1,32g CO2 và 0,81g H2O và 112ml N2 (đktc). Tìm công thức phân tử của A biết tỉ khối của A so với oxi là 1,84.	ĐS: C3H9N
Bài 47. Trộn 10ml hiđrocacbon A với 60ml O2 (lấy dư) rồi đốt. Sau phản ứng làm lạnh thu được 40ml hỗn hợp khí, tiếp tục cho hỗn hợp khí qua nước vôi trong dư thì còn 10ml khí. Tìm công thức phân tử của A. Biết rằng tất cả các thể tích đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất.	ĐS: C8H12.
Bài 48. Đốt cháy hoàn toàn m gam một Hydrocacbon A thì thu được 2,24 lít CO2 (đktc) và 3,6 gam nước.
a. Tìm m và xác định phần trăm khối lượng mỗi nguyên tố có trong A.
b. Xác định công thức phân tử của A biết tỉ khối của A so với hidro là 8
ĐS: 1,6g; 75%; 25%; CH4.
Bài 49. Phân tích chất hữu cơ D thì thu được tỉ lệ khối lượng các nguyên tố C, H, O là 6 : 1 : 8. Biết tỉ khối của D so với hidro là 30. Lập công thức phân tử của D.	ĐS: C2H4O2.
Bài 50. Đốt cháy hoàn toàn 0,9 gam một chất hữu cơ có thành phần gồm các nguyên tố C, H, O người ta thu được 1,32 gam CO2 và 0,54 gam H2O. Khối lượng phân tử chất đó là 180 đvC. Hãy xác định công thức phân tử của chất hữu cơ nói trên.	ĐS: C6H12O6.
Bài 51. Đốt cháy hoàn toàn 5,2g hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình H2SO4đ thì khối lượng bình tăng 1,8g và qua bình đựng nước vôi trong dư thì có 15g kết tủa. Xác định công thức phân tử của A biết tỉ khối của A so với Oxi là 3,25.	ĐS: C3H4O4.
Bài 52. Đốt cháy hoàn toàn một lượng Hydrocacbon A rồi cho toàn bộ sản phẩm lần lượt qua bình một đựng H2SO4đ rồi qua bình hai đựng nước vôi trong dư. Sau thí nghiệm khối lượng bình một tăng 0,36g và bình hai có 2g kết tủa trắng.
a. Tính phần trăm khối lượng các nguyên tố trong A.
b. Xác định công thức phân tử của chất A biết tỉ khối của A so với không khí là 0,965.
c. Nếu thay đổi thứ tự hai bình trên thì độ tăng khối lượng mỗi bình ra sao sau thí nghiệm?
ĐS: 85,71%; 14,29%; C2H4; tăng 1,24g và không đổi
Bài 53. Đốt cháy hoàn toàn 10,4 gam hợp chất hữu cơ (A) rồi cho toàn bộ sản phẩm lần lượt qua bình một đựng H2SO4đ rồi qua bình hai đựng nước vôi trong dư. Sau thí nghiệm khối lượng bình một tăng 3,6 gam và bình hai có 30 gam kết tủa trắng. Khi hóa hơi 5,2 gam A thu được một thể tích đúng bằng thể tích của 1,6 gam khí O2 ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Xác định công thức phân tử của A.	ĐS: C3H4O4.
Bài 54. Đốt cháy 0,45g chất hữu cơ A rồi cho toàn bộ sản phẩm qua bình đựng nước vôi trong dư thì có 112 cm³ N2 (đktc) thoát ra khỏi bình, khối lượng bình tăng 1,51g và có 2g kết tủa trắng.
a. Xác định công thức phân tử của A biết rằng 0,225g A khi ở thể khí chiếm một thể tích đúng bằng thể tích chiếm bởi 0,16g O2 đo ở cùng điều kiện.
b. Tính khối lượng Oxy cần cho phản ứng cháy nói trên.
ĐS: C2H7N; 1,2g
Bài 55. Đốt cháy hoàn toàn 3,2g một chất hữu cơ A rồi dẫn sản phẩm qua bình chứa nước vôi trong dư thấy khối lượng bình tăng 13,44g và có 24g kết tủa. Biết tỉ khối của A so với không khí = 1,38. Xác định công thức phân tử của A.	ĐS: C3H4.
Bài 56. Đốt cháy hoàn toàn 0,6g chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm qua bình đựng nước vôi trong dư thấy có 2g kết tủa và khối lượng bình tăng thêm 1,24g. Tìm công thức phân tử của A biết 3g A có thể tích bằng thể tích của 1,6g O2 trong cùng điều kiện.	ĐS: C2H4O2.
Bài 57. Đốt cháy hoàn toàn 2,46g chất hữu cơ A rồi dẫn sản phẩm qua bình một chứa H2SO4đ và bình hai chứa Ca(OH)2 dư thấy thoát ra 224 ml N2 (đktc) và khối lượng bình một tăng 0,9g và khối lượng bình hai tăng 5,28g. Tìm công thức phân tử của A biết tỉ khối của A so với không khí là 4,242.	ĐS: C6H5O2N
Bài 58. Đốt cháy hết 0,369g hợp chất hữu cơ A sinh ra 0,2706 gam CO2 và 0,2214 gam nước. Đun nóng cùng lượng chất A nói trên với vôi tôi xút để biến tất cả Nitơ trong A thành NH3 rồi dẫn khí NH3 này vào 10ml dung dịch H2SO4 1M. Để trung hòa lượng H2SO4 còn dư ta cần dùng 15,4ml dung dịch NaOH 0,5M. Xác định công thức phân tử của A biết phân tử lượng của nó là 60 đvC.	ĐS: CH4ON2.
Bài 59. Đốt cháy 0,282g hợp chất hữu cơ và cho các sản phẩm sinh ra đi qua các bình đựng CaCl2 khan và KOH, thấy bình CaCl2 tăng thêm 0,194g, bình KOH tăng thêm 0,8g. Mặt khác đốt 0,186g chất hữu cơ đó thu được 22,4 ml N2 (đktc). Tìm công thức phân tử của hợp chất hữu cơ biết rằng trong phân tử chất hữu cơ chỉ chứa một nguyên tử N.	ĐS: C6H7N
Bài 60. Đốt cháy hoàn toàn 0,4524g hợp chất hữu cơ (A) sinh ra 0,3318g CO2 và 0,2714g H2O. Đun nóng 0,3682g chất A với vôi tôi xút để biến tất cả Nitơ trong A thành NH3 rồi dẫn NH3 vào 20ml dung dịch H2SO4 0,5M. Để trung hòa axit còn dư sau khi tác dụng với NH3 cần dùng 7,7ml dung dịch NaOH 1M.
a. Tính phần trăm các nguyên tố trong (A).
b. Xác định công thức phân tử của (A) biết rằng (A) có khối lượng phân tử bằng 60 đvC.
ĐS: 20%; 6,67%; 46,77%; 26,56%; CH4ON2.
TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Thành phần các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ
	A. nhất thiết phải có cacbon, thường có H, hay gặp O, N sau đó đến halogen, S, P,...
	B. gồm có C, H và các nguyên tố khác.
	C. bao gồm tất cả các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.
	D. thường có C, H hay gặp O, N, sau đó đến halogen, S, P,...
Câu 2. Cho một số phát biểu về đặc điểm chung của các phân tử hợp chất hữu cơ sau
1. thành phần nguyên tố chủ yếu là C và H.
2. có thể chứa nguyên tố khác như Cl, N, P, O.
3. liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hóa trị.
4. liên kết hóa học chủ yếu là liên kết ion.
5. dễ bay hơi, khó cháy.
6. phản ứng hóa học xảy ra nhanh.
Các câu đúng là
	A. 4, 5, 6.	B. 1, 2, 3.	C. 1, 3, 5.	D. 2, 4, 6.
Câu 3. Cấu tạo hóa học là
	A. số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
	B. số lượng các nguyên tử trong phân tử.
	C. thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
	D. bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
Câu 4. Công thức đơn giản nhất của hợp chất hữu cơ là
	A. công thức biểu thị số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.
	B. công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.
	C. công thức biểu thị tỉ lệ về hóa trị của mỗi nguyên tố trong phân tử.
	D. công thức biểu thị tỉ lệ về khối lượng nguyên tố có trong phân tử.
Câu 5. Cho axetilen (C2H2) và benzen (C6H6), hãy chọn nhận xét đúng.
	A. Hai chất đó có cùng công thức phân tử nhưng khác nhau về công thức đơn giản nhất.
	B. Hai chất đó khác nhau về công thức phân tử nhưng có cùng công thức đơn giản nhất.
	C. Hai chất đó khác nhau cả về công thức phân tử và công thức đơn giản nhất.
	D. Hai chất đó có cùng công thức phân tử và cùng công thức đơn giản nhất.
Câu 6. Đặc điểm chung của các cacbocation và cacbanion là
	A. kém bền và có khả năng phản ứng rất kém.
	B. chúng đều rất bền vững và có khả năng phản ứng cao.
	C. có thể dễ dàng tách được ra khỏi hỗn hợp phản ứng.
	D. kém bền và có khả năng phản ứng cao.
Câu 7. Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ có đặc điểm là
	A. thường xảy ra rất nhanh và cho một sản phẩm duy nhất.
	B. thường xảy ra chậm, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
	C. thường xảy ra rất nhanh, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
	D. thường xảy ra rất chậm, nhưng hoàn toàn, theo một hướng xác định.
Câu 8. Chọn phát biểu sai
	A. Liên kết hóa học chủ yếu trong các hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị.
	B. Các chất có cấu tạo và tính chất tương tự nhau nhưng về thành phần phân tử khác nhau một hay nhiều nhóm –CH2– là đồng đẳng của nhau.
	C. Các chất có cùng khối lượng phân tử là đồng phân của nhau.
	D. Liên kết ba gồm hai liên kết π và một liên kết σ.
Câu 9. Chọn phát biểu đúng
	A. Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau không theo một thứ tự nhất định.
	B. Các chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm –CH2– và có tính chất hóa học khác nhau là các đồng đẳng.
	C. Các chất có cùng công thức phân tử nhưng khác nhau về công thức cấu tạo gọi là các đồng đẳng.
	D. Các chất khác nhau có cùng công thức phân tử được gọi là các đồng phân.
Câu 10. Hiện tượng các chất có cấu tạo và tính chất hóa học tương tự nhau, chúng chỉ hơn kém nhau một hay nhiều nhóm metylen (–CH2–) được gọi là hiện tượng
	A. đồng phân.	B. đồng vị.	C. đồng đẳng.	D. đồng khối.
Câu 11. Hợp chất chứa một liên kết π trong phân tử thuộc loại hợp chất
	A. không no.	B. mạch hở.	C. thơm.	D. no, mạch hở.
Câu 12. Chọn phát biểu sai
	A. Hiđrocacbon là hợp chất hữu cơ chỉ có hai nguyên tố C và H.
	B. Dẫn xuất của hiđrocacbon chắc chắn phải có H trong phân tử.
	C. Giữa hiđrocacbon no và hiđrocacbon không no có thể là đồng phân.
	D. Có ít nhất một trong ba phát biểu trên là sai.
Câu 13. Chọn phát biểu sai
	A. Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử và cấu tạo hóa học.
	B. Các chất đồng đẳng có cùng công thức cấu tạo.
	C. Các chất đồng phân có cùng công thức phân tử.
	D. Sự xen phủ trục tạo thành liên kết σ, sự xen phủ bên tạo thành liên kết π.
Câu 14. Nung một hợp chất hữu cơ X với lượng dư chất oxi hóa CuO, thấy thoát ra khí CO2, hơi nước và khí N2. Chọn kết luận đúng nhất.
	A. X chắc chắn chứa C, H, N và có thể có oxi.
	B. X là hợp chất chỉ chứa 3 nguyên tố C, H, N.
	C. X luôn có chứa C, H và có thể không có N.
	D. X là hợp chất chứa 4 nguyên tố C, H, N, O.
Câu 15. Cho hỗn hợp các ankan gồm pentan (sôi ở 36°C), heptan (sôi ở 98°C), octan (sôi ở 126°C), nonan (sôi ở 151°C). Có thể tách riêng các chất đó bằng cách
	A. Kết tinh.	B. Chưng cất	C. Thăng hoa.	D. Chiết.
Câu 16. Các chất trong nhóm chất nào sau đây đều là dẫn xuất của hiđrocacbon?
	A. CH2Cl2, CH2Br–CH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br.
	B. CH2Cl2, CH2Br–CH2Br, CH3Br, CH2=CHCOOH, CH3CH2OH.
	C. CH2Br–CH2Br, CH2=CHBr, CH3Br, CH3CH3.
	D. HgCl2, CH2Br–CH2Br, CH2=CHBr, CH3CH2Br.
Câu 17. Cho các chất gồm C6H5OH (X); C6H5CH2OH (Y); HOC6H4OH (Z); C6H5CH2CH2OH (T). Các chất đồng đẳng là
	A. Y, T.	B. X, Z, T.	C. X, Z.	D. Y, Z.
Câu 18. Trong các dãy chất sau đây, dãy nào có các chất là đồng phân?
	A. C2H5OH, CH3OCH3.	B. CH3OCH3, CH3CHO.
	C. CH3CH2CH2OH, CH3CH2OH.	D. C4H10, C6H6.
Câu 19. Các chất hữu cơ đơn chức X, Y, Z có công thức phân tử tương ứng là CH2O, CH2O2, C2H4O2. Chúng thuộc các dãy đồng đẳng khác nhau. Công thức cấu tạo của Z là
	A. CH3COOCH3.	B. HOCH2CH=O.	C. CH3–COOH.	D. CH3OCH=O.
Câu 20. Đốt cháy hoàn toàn 1,72 gam hợp chất hữu cơ Z chứa C, H, O cần 1,792 lít khí O2 (đktc), thu được CO2 và nước với tỉ lệ mol tương ứng là 4 : 3. Công thức phân tử của Z là
	A. C4H6O2.	B. C8H12O4.	C. C4H6O3.	D. C8H12O5.
Câu 21. Cho các chất: CH2=CH–C≡CH (1); CH2=CH–Cl (2); CH3CH=C(CH3)2 (3); CH3CH=CH–CH=CH2 (4); CH2=CH–CH=CH2 (5); CH3CH=CHBr (6). Các chất có đồng phân hình học là
	A. 2, 4, 5, 6.	B. 4, 6. 	C. 2, 4, 6.	D. 1, 3, 4.
Câu 22. Hợp chất hữu cơ nào sau đây không có đồng phân cis–trans?
	A. 1,2–đicloeten.	B. 2–metyl pent–2–en.
	C. but–2–en.	D. pent–2–en.
Câu 23. Hợp chất (CH3)2C=CHC(CH3)2CH=CHBr có danh pháp IUPAC là
	A. 1–brom–3,5–trimetylhexa–1,4–đien.	B. 3,3,5–trimetylhexa–1,4–đien–1–brom.
	C. 2,4,4–trimetylhexa–2,5–đien–6–brom.	D. 1–brom–3,3,5–trimetylhexa–1,4–đien.
Câu 24. Hợp chất (CH3)2C=CH–C(CH3)3 có danh pháp IUPAC là
	A. 2,2,4–trimetylpent–3–en.	B. 2,4–đimetylpent–2–en.
	C. 2,4,4–trimetylpent–2–en.	D. 2,4–đimetylpent–3–en.
Câu 25. Hợp chất CH2=CHC(CH3)2CH2CH(OH)CH3 có danh pháp IUPAC là
	A. 1,3,3–trimetylpent–4–en–1–ol.	B. 3,3,5–trimetylpent–1–en–5–ol.
	C. 4,4–đimetylhex–5–en–2–ol.	D. 3,3–đimetylhex–1–en–5–ol.
Câu 26. Đốt cháy hoàn toàn 5,8 gam chất X thu được 2,65 gam Na2CO3; 2,25 gam nước và 12,1 gam CO2. Công thức phân tử của X là
	A. C6H5O2Na.	B. C6H5ONa.	C. C7H7O2Na.	D. C7H7ONa.
Câu 27. Hợp chất có công thức CxHy thì tổng số liên kết π và vòng là
	A. x – y/2.	B. 2x – y	C. (2x – y + 2)/2.	D. y/2 – x.
Câu 28. Vitamin A có công thức phân tử C20H30O, chứa 1 vòng 6 cạnh và không chứa liên kết ba. Số liên kết đôi trong phân tử vitamin A là
	A. 7.	B. 6.	C. 5.	D. 4.
Câu 29. Metol C10H20O và menton C10H18O đều có trong tinh dầu bạc hà. Biết phân tử metol không có nối đôi, còn phân tử menton có 1 nối đôi. Có thể kết luận
	A. Metol và menton đều có vòng.	B. Metol có vòng, menton là mạch hở.
	C. Metol và menton đều không có vòng.	D. Metol là mạch hở, menton có vòng.
Câu 30. Hỗn hợp X gồm một số hiđrocacbon là đồng đẳng kế tiếp. Tổng khối lượng phân tử của các chất trong X là 252, trong đó khối lượng phân tử của chất nặng nhất bằng 2 lần khối lượng phân tử của chất nhẹ nhất. Công thức phân tử của hiđrocacbon nhẹ nhất và số lượng chất trong X là
	A. C3H6 và 4.	B. C2H4 và 5.	C. C3H8 và 4.	D. C2H6 và 5.
Câu 31. Tổng số liên kết π và vòng ứng với công thức C5H9O2Cl là
	A. 0.	B. 1.	C. 2.	D. 3.
Câu 32. Tổng số liên kết π và vòng ứng với công thức C5H12O2 là
	A. 0.	B. 1.	C. 2.	D. 3.
Câu 33. Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hiđrocacbon X, hấp thụ hết sản phẩm cháy vào nước vôi trong được 20 gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa rồi đun nóng phần nước lọc lại có 10 gam kết tủa nữa. Vậy X không thể là
	A. C2H6.	B. C2H4.	C. CH4.	D. C2H2.
Câu 34. Công thức tổng quát của dẫn xuất đibrom không no mạch hở có a liên kết π là
	A. CnH2n+2–2aBr2.	B. CnH2n–2aBr2.	C. CnH2n–2–2aBr2.	D. CnH2n+2+2aBr2.
Câu 35. Hợp chất hữu cơ có công thức tổng quát CnH2n+2O2 thuộc loại
	A. ancol hoặc ete no, mạch hở, hai chức.	B. anđehit hoặc xeton no, mạch hở, hai chức.
	C. axit hoặc este no, đơn chức, mạch hở.	D. ankan.
Câu 36. Đốt cháy hoàn toàn 0,12 mol chất hữu cơ X mạch hở cần dùng 10,08 lít khí O2 (đktc). Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy gồm CO2, H2O và N2 qua bình đựng dung dịch Ba(OH)2 dư, thấy khối lượng bình tăng 23,4 gam và có 70,92 gam kết tủa. Khí thoát ra khỏi bình có thể tích 1,344 lít (đktc). Công thức phân tử của X là
	A. C2H5O2N.	B. C3H5O2N.	C. C3H7O2N.	D. C2H7O2N.
Câu 37. Trong bình kín chứa hơi este A có công thức CnH2nO2 và một lượng O2 gấp đôi lượng O2 cần thiết để đốt cháy hết A ở nhiệt độ 140°C và áp suất 0,8 atm. Đốt cháy hoàn toàn A rồi đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là 0,95 atm. Công thức phân tử của A là
	A. C2H4O2.	B. C3H6O2.	C. C4H8O2.	D. C5H10O2.
Câu 38. Anđehit mạch hở có công thức tổng quát CnH2n–2O thuộc loại
	A. anđehit đơn chức no.
	B. anđehit đơn chức chứa một liên kết đôi trong mạch cacbon.
	C. anđehit đơn chức chứa 2 liên kết π trong mạch cacbon.
	D. anđehit đơn chức chứa 3 liên kết π trong mạch cacbon.
Câu 39. Đốt cháy hoàn toàn m gam amin X chỉ chứa một nguyên tử N trong phân tử thu được 10,56 gam khí CO2, 7,56 gam nước và 1,344 lít N2 (đktc). Công thức của X là
	A. C2H5NH2.	B. C3H7NH2.	C. CH3NH2.	D. C4H9NH2.
Câu 40. Anđehit mạch hở CnH2n–4O có số lượng liên kết π trong gốc hiđrocacbon là
	A. 0.	B. 1.	C. 2.	D. 3.
Câu 41. Khi đốt cháy hoàn toàn một amin đơn chức X, thu được 16,8 lít khí CO2; 2,8 lít N2 (các thể tích đo ở đktc) và 20,25 gam nước. Công thức phân tử của X là
	A. C4H9N.	B. C3H7N.	C. C2H7N.	D. C3H9N.
Câu 42. Đốt cháy hoàn toàn 5,8 gam một hợp chất hữu cơ đơn chức X cần 8,96 lít khí O2 (đktc), thu được CO2 và H2O có số mol bằng nhau. Công thức đơn giản nhất của X là
	A. C2H4O.	B. C3H6O.	C. C4H8O.	D. C5H10O.
Câu 43. Tổng số liên kết π và vòng có trong phân tử axit benzoic C7H6O2 là
	A. 3.	B. 4.	C. 5.	D. 6.
Câu 44. Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C6H14 là
	A. 6.	B. 7.	C. 4.	D. 5.
Câu 45. Số các đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C5H10 là
	A. 4.	B. 3.	C. 6.	D. 5.
Câu 46. Số các đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C5H8 là
	A. 7.	B. 8.	C. 9.	D. 10.
Câu 47. Đốt cháy hoàn toàn hợp chất hữu cơ X chứa C, H, Cl sinh ra 0,22 gam CO2, 0,09 gam nước. Mặt khác khi xác định clo trong X bằng dung dịch AgNO3 thu được 1,435 gam AgCl. Tỉ khối hơi của X so với hiđro là 42,5. Công thức phân tử của X là
	A. CH3Cl.	B. C2H5Cl.	C. CH2Cl2.	D. C2H4Cl2.
Câu 48. Một hợp chất hữu cơ Y khi đốt cháy thu được CO2 và nước có số mol bằng nhau và lượng oxi cần dùng gấp 4 lần số mol của Y. Công thức phân tử của Y là
	A. C2H6O.	B. C4H8O.	C. C3H6O.	D. C3H6O2.
Câu 49. Số các đồng phân chứa vòng benzen có công thức phân tử C9H10 là
	A. 7.	B. 8.	C. 9.	D. 6.
Câu 50. Đốt cháy hoàn toàn hợp chất hữu cơ đơn chức X thu được sản phẩm cháy chỉ có CO2 và nước với tỉ lệ khối lượng tương ứng là 44 : 27. Công thức phân tử của X là
	A. C2H6.	B. C2H6O.	C. C2H6O2.	D. C2H4O.
Câu 51. Số các đồng phân ứng với công thức phân tử C3H5Cl là
	A. 3.	B. 4.	C. 5.	D. 6.
Câu 52. Đốt cháy 2,79 gam hợp chất hữu cơ X, cho sản phẩm đi qua các bình đựng CaCl2 khan và KOH dư. Thấy bình đựng CaCl2 tăng thêm 1,89 gam còn bình đựng KOH tăng thêm 7,92 gam. Mặt khác nếu đốt cháy 1,86 gam chất X thu được 224 ml khí N2 (đktc). Biết phân tử X chỉ chứa một nguyên tử N. Công thức phân tử của X là
	A. C6H6N2.	B. C6H7N.	C. C6H9N.	D. C5H7N.
Câu 53. Cho 400 ml hỗn hợp gồm nitơ và một hiđrocacbon X trộn với 900 ml oxi dư rồi đốt. Thể tích hỗn hợp thu được sau khi đốt là 1,4 lít. Sau khi cho nước ngưng tụ còn 800 ml hỗn hợp, cho khí lội qua dung dịch KOH, còn lại 400 ml khí. Các thể tích khí đều đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất. Công thức phân tử của X là
	A. C3H8.	B. C2H4.	C. C2H2.	D. C2H6.
Câu 54. Đốt cháy hoàn toàn V lít hơi chất hữu cơ A cần 10V lít khí oxi đo ở cùng điều kiện, sản phẩm thu được chỉ có CO2 và nước có tỉ lệ khối lượng tương ứng là 44 : 9. Biết MA < 150. Công thức phân tử của A là
	A. C4H6O.	B. C8H8O.	C. C8H8.	D. C2H2.
Câu 55. Đốt cháy 200 ml hơi một hợp chất hữ