Bài giảng Công nghệ 11 - Bài 5: Hình chiếu trục đo

11A3CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CƠ VÀ CÁC EM HỌC SINHHãy xác định các loại mặt cắt (MC) – hình cắt (HC) bằng cách điền số vào bảng dưới: LoạiSốMặt cắt chậpMặt cắt rờiHC tồn phầnHC một nửaHC riêng phần1234512354Hình chiếu vuơng gĩcHình chiếu trục đoHình cắtMặt cắtABCDHÌNH CHIẾU TRỤC ĐO BÀI 5 I - KHÁI NIỆM1. Thế nào là hình chiếu trục đo ?ABCOXYZ(P’)lHình 5.1. Phương pháp xây dựng hình chiếu trục đoA’B’C’O’X’Y’Z’a. Cách xây dựng.P’OYXZGiả sử ta có một vật thể.Gắn lên vật thể một hệ trục toạ độ vuông góc OXYZ sao cho mỗi trục đo một chiều kích thước của vật thể.Trong không gian ta lấy một mặt phẳng P’ và một phương chiếu l( l không song song với P’và các trục tọa độ)Chiếu vật thể cùng hệ trục toạ độ lên mp P’theo phương chiếu l.Ta được hình chiếu của hệ trục toạ độ O’X’Y’Z’ và hình chiếu của vật thể. Y’O’Z’X’ I - KHÁI NIỆM1. Thế nào là hình chiếu trục đo ?a. Cách xây dựng.b. Định nghĩa Hình chiếu trục đo là hình biểu diễn khơng gian ba chiều của vật thể, được xây dựng bằng phép chiếu song songa. Gĩc trục đo :2. Các thơng số của hình chiếu trục đoO’A’OA= p là hệ số biến dạng theo trục O’X’O’B’OB= q là hệ số biến dạng theo trục O’Y’O’C’OC= r là hệ số biến dạng theo trục O’Z’ - Trong đĩ :b. Hệ số biến dạng - ĐN : Là tỉ số độ dài hình chiếu của một đoạn thẳng nằm trên trục toạ độ với độ dài thực của đoạn thẳng đĩ.Trong phép chiếu trên : + O’X’; O’Y’ O’Z’:gọi là các trục đo + X’O’Z’; X’O’Y’; Y’O’Z’: Các gĩc trục đo.X’Y’Z’O’Các gĩc trục đoII – HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO VUƠNG GĨC ĐỀU (Hệ số biến dạng p = q = r = 1) Hình biểu diễnO’120012001200X’Y’Z’1. Thơng số cơ bản1. Thơng số cơ bảnGĩc trục đo2. Hình chiếu trục đo của hình trịn. - Trong hình chiếu trục đo vuơng gĩc đều tỉ số biến dạng được quy ước : - HCTĐ vuơng gĩc đều của một hình trịn nằm trong các mặt phẳng song song với các mặt toạ độ là một hình Elip theo các hướng khác nhau.Elip+ Độ dài trục lớn : 1.22d + Độ dài trục bé : 0.71dHình trịn : đường kính d Vì vậy : hình chiếu trục đo vuơng gĩc đều được ứng dụng để biểu diễn các vật thể cĩ các lỗ trịn.1.22d0.71ddxyoZ’O’X’Y’III – HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO XIÊN GĨC CÂN Các thơng số cơ bản (Hệ số biến dạng p = r = 1;q = 0.5 )O’X’Y’Z’135O135O90OO’X’Y’Z’135O135O90OIV – CÁCH VẼ HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO VD : Vẽ hình chiếu trục đo của một cái đe từ các hình chiếu vuơng gĩc của nĩ. ( Hinh 5.7 – SGK ) - Chọn cách vẽ phù hợp với hình dạng vật thể. - Đặt các trục toạ độ theo các chiều dài, rộng, cao của vật thể. (Hệ số biến dạng p = q = r = 1)X’Y’Z’bcHình chiếu cạnhabcHCTĐXIÊN GĨC CÂNBƯỚC 1VUƠNG GĨC ĐỀU. Chọn mặt phẳng O’X’Z’ làm mặt phẳng cơ sở thứ nhất để vẽ một mặt của vật thể theo các kích thước đã choX’Z’Y’cdefaO’defaX’Z’O’cY’HCTĐXIÊN GĨC CÂNBƯỚC 2 Dựng mặt phẳng cơ sở thứ hai O1X1Z1 song song và cách mặt thứ nhất một khoảng để vẽ mặt cịn lại của vật thể.VUƠNG GĨC ĐỀUX’Y’Z’O’Y’O’Z1X1X’Z’Z1b/2O1O1bX1cdefadefacHCTĐXIÊN GĨC CÂNBƯỚC 3 Nối các đỉnh cịn lại của hai mặt vật thể và xố các đường thừa, đường khuất ta thu được hình chiếu trục đo của vật thể.VUƠNG GĨC ĐỀUX’Y’Z’Y’X’Z’O’O’CÁCH VẼ ELIPBƯỚC 1 Vẽ hình thoi O’ABC cạnh a trên một mặt phẳng của hệ trục đo, đồng thời vẽ các đường trục của chúng. BƯỚC 2Gọi :M là trung điểm O’A Lấy B, làm tâm, vẽ cung trịn bán kính BM.BƯỚC 3 Gọi N là giao của MB và AC. Lấy N làm tâm vẽ cung trịn bán kính MN. Các cung đối diện cách vẽ tương tự.X’Y’Z’ABO’CMNd1.22d0.71d V – BÀI TẬPBÀI 1Hình chiếu trục đo vuơng gĩc đều của hình nĩn cụt Vẽ HCTĐ vuơng gĩc đều của một hình nĩn cụt : + Đường kính đáy lớn : 40 mm + Đường kính đáy nhỏ : 30 mm + Chiều cao : 50 mmX’Y’Z’O’Y’1X1O130 mm40 mm50 mmBÀI 2V – BÀI TẬP Vẽ HCTĐ xiên gĩc cân của một hình chĩp đều cĩ đáy là một hình vuơng : + Cạnh đáy : 40 mm. + Chiều cao : 50 mm.X’Y’Z’O’40 mm50 mm40 20 40 mmHình chiếu trục đo xiên gĩc cân của hình chĩpHÌNH CHIẾU TRỤC ĐOCách vẽ hình chiếu trục đoHCTĐ Vuông góc đều(Xin giới thiệu một cách vẽ khác Sgk để tham khảo)B1: Gắn lên vật thể hệ trục toạ độ vuông góc OXYZ và xác định HC vuông góc của nóB2: Vẽ các trục đoO’120012001200X’Y’Z’bcfeadO1O2X1Z1X2Y2HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO Cách vẽ hình chiếu trục đoHCTĐ Vuông góc đềuB3: Đặt kích thước các chiều của hình chiếu lên các trục đo (Kx=Ky=Kz=1)B4: Vẽ HC mặt đáy làm cơ sởB5: Vẽ HC mặt trước (theo nguyên tắc : Cạnh // với trục toạ độ nào thì vẽ // với trục đo tương ứng)O’X’Y’Z’bcdO’X’Y’Z’bcdHÌNH CHIẾU TRỤC ĐOCách vẽ hình chiếu trục đoHCTĐ Vuông góc đềuB6: Từ các đỉnh HC của mặt trước, vẽ HC của các cạnh chiều rộng (// O’Y’)B7: Nối các điểm đầu bên kia của các cạnh chiều rộng sao cho tương ứng với cạnh của vật thểB8: Tẩy các nét thừa, bỏ các trục đo và các ký hiệu trục đo, ...B9: Tô đường nét và ghi kích thướcdcbfeaHÌNH CHIẾU TRỤC ĐOCách vẽ hình chiếu trục đoHCTĐ Xiên góc cân(Hoàn toàn tương tự như trên, nhưng chỉ khác : khi đặt kích thước HC trên trục đo O’Y’ ta chỉ đặt bằng b/2 vì KY = 0,5)bcfeadO1O2X1Z1X2Y236/ 10 * C¸ch g¾n hƯ täa ®é vu«ng gãc vµo vËt thĨ: §Ĩ thuËn tiƯn khi vÏ HCT§, hƯ trơc täa ®é g¾n vµo vËt thĨ cÇn chän hỵp lý:  Víi nh÷ng vËt thĨ cã d¹ng h×nh hép, nªn chän 3 mỈt ph¼ng cđa h×nh hép lµm 3 mỈt ph¼ng täa ®é.  Víi nh÷ng vËt thĨ cã mỈt ph¼ng ®èi xøng, nªn chän mỈt ph¼ng ®èi xøng lµm mỈt ph¼ng täa ®é.Mét sè vÝ dơ 1/ VÏ HCT§ cđa l¨ng trơ lơc gi¸c ®Ịu cã lç xuyªn- G¾n vµo vËt thĨ hƯ to¹ ®é Oxyz nh­ h×nh vÏ - VÏ hƯ to¹ ®é trơc ®o - Dùng HCT§ cđa vËt thĨO’X’Y’Z’z1x1x2 y2O1O237/ 102/ VÏ HCT§ cđa vËt thĨ cho bëi 2 h×nh chiÕuOXYZX1Z1X2O1Y2 I - KHÁI NIỆM1. Thế nào là hình chiếu trục đo ?ABCOXYZ(P’)lHình 5.1. Phương pháp xây dựng hình chiếu trục đoA’B’C’O’X’Y’Z’a. Cách xây dựng.