Bài giảng Lịch sử 11 - Bài 3: Trung Quốc - Năm học 2022-2023 - Nhóm 1

I. Trung Quốc bị các đế quốc xâm lược 
II. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. 
III. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911 
Bối cảnh lịch sử 
Kinh tế : 
Nông dân : mất ruộng đất 
Công nghiệp và thương nghiệp pt 
Chính trị : 
tranh dành quyền lực của nhà Hán – thanh 
Mãn Thanh không đủ sức lực bảo vệ đất nước 
-Nguyên nhân Trung Quốc bị xâm lược 
+ Thế kỉ XVIII đầu XIX các nước tư bản phương Tây tăng cường xâm chiếm thị trường thế giới. 
 + Trung Quốc là một thị trường lớn, béo bở, chế độ đang suy yếu trở thành đối tượng xâm lược của nhiều đế quốc. 
- Quá trình đế quốc xâm lược Trung Quốc 
 + Thế kỉ XVIII các đế quốc dùng mọi thủ đoạn, tìm cách ép chính quyền Mãn Thanh phải mở cửa, cắt đất. 
 + Đi đầu là thực dân Anh chúng đã buộc nhà Thanh phải ký Hiệp ước Nam Kinh Năm 1842, chấp nhận các điều khoản thiệt thòi. 
- Đi sau Anh, các nước khác đua nhau xâu xé Trung Quốc: Đức chiếm Sơn Đông, Anh chiếm châu thổ sông Dương Tử, Pháp chiếm Vân Nam, Quảng Tây, Quảng Đông, Nga - Nhật Bản chiếm vùng Đông Bắc. 
- Hậu quả: Xã hội Trung Quốc nổi lên 2 mâu thuẫn cơ bản: nhân dân Trung Quốc với đế quốc, nông dân với phong kiến -> phong trào đấu tranh chống phong kiến , đế quốc 
Nội dung 
Diễn biến chính 
Lãnh đạo 
Lực lượng 
Tính chất - ý thức 
khởi nghĩa Thái bình Thiên Quốc 
Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây) => lan rộng khắp cả nước => bị phong kiến đàn áp => năm 1864 thất bại 
Hồng Tú Toàn 
Nông dân 
Là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh 
Phong trào Duy Tân 
Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế 
Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu 
Quan lại, sỹ phu tiến bộ, vua Quang Tự 
Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc 
Phong trào Nghĩa Hòa đoàn 
Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn cong sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công => thất bại 
Nông dân 
Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc. 
III. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911 
- Tôn Trung Sơn là một trí thức có tư tưởng cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản 
- Tháng 8/1905 Tôn Trung Sơn tập hợp giai cấp tư sản Trung Quốc thành lập Đồng minh hội- chính Đảng của giai cấp tư sản Trung Quốc. 
- Cương lĩnh chính trị: theo chủ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn 
- Mục tiêu: Đánh đổ Mãn Thanh thành lập dân quốc, bình quân địa quyền 
III. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911 
* Cách mạng Tân Hợi 
- Nguyên nhân : 
 + Nhân dân Trung Quốc mâu thuẫn với đế quốc phong kiến 
+ Ngòi nổ của cách mạng là do nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc => phong trào “giữ đường” bùng nổ, nhân cơ hội đó đồng minh hội phát động đấu tranh. 
+ Khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương 10/10/1911=> lan rộng khắp miền Nam, miền Trung. 
 + Ngày 29/12/1911 Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống lâm thời, tuyên bố thành lập chính phủ lâm thời Trung Hoa dân quốc. 
 + Trước thắng lợi của cách mạng, tư sản thương lượng với nhà Thanh, đế quốc can thiệp. 
 + Kết quả: Vua Thanh thoái vị, Tôn Trung Sơn từ chức, Viên Thế Khải làm Tổng thống. 
III. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911 
- Tính chất - ý nghĩa 
 + Cách mạng mang tính chất cuộc cách mạng tư sản không trịêt để. 
 + Lật đổ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, ảnh hưởng đến Châu Á. 
Câu hỏi 
Câu 1. Từ thế kỉ XVIII, nhất là sang thế kỉ XIX, Trung Quốc đứng trước nguy cơ trở thành 
A. “sân sau” của các nước đế quốc 
B. “ván bài” trao đổi giữa các nước đế quốc 
C. “quân cờ” cho các nước đế quốc điều khiển 
D. “miếng mồi” cho các nước đế quốc phân chia, xâu xé 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 2. Thực dân Anh đã dựa vào cớ nào để xâm lược Trung Quốc? 
A. Triều đình nhà Thanh cấm đạo, giết giáo sĩ. 
B. Chính quyền nhà Thanh thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng. 
C. Chính quyền nhà Thanh gây hấn với thực dân Anh. 
D. Chính quyền nhà Thanh tịch thu và đốt thuốc phiện của các tàu buôn Anh. 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 3. Với Hiệp ước Nam Kinh (1842), Trung Quốc đã trở thành một nước 
A. nửa thuộc địa, nửa phong kiến 
B. thuộc địa, nửa phong kiến 
C. phong kiến quân phiệt 
D. phong kiến độc lập 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 4. Chiến tranh thuốc phiện năm 1840 – 1842 là cuộc chiến tranh giữa 
A. Pháp và Trung Quốc 
B. Anh và Trung Quốc 
C. Anh và Pháp 
D. Đức và Trung Quốc 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 5. Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc (1851 – 1864) là 
A. Trần Thắng 
B. Ngô Quảng 
C. Hồng Tú Toàn 
D. Chu Nguyên Chương 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 6. Kết quả lớn nhất của cuộc khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc là 
A. xây dựng được chính quyền Trung ương Thiên Kinh (Nam Kinh) 
B. buộc các nước đế quốc phải thu hẹp vùng chiếm đóng 
C. xóa bỏ sự tồn tại của chế độ phong kiến 
D. mở rộng căn cứ khởi nghĩa ra khắp cả nước 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 7. Chính sách tiến bộ nhất của chính quyền Trung ương Thiên Kinh (Nam Kinh) là 
A. thực hiện chính sách bình quân ruộng đất, bình quyền nam nữ 
B. xóa bỏ sự bóc lột của giai cấp địa chủ phong kiến 
C. xóa bỏ mọi loại thuế khóa cho nhân dân 
D. thực hiện các quyền tự do dân chủ 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 8. Tôn chỉ của học thuyết Tam dân của Tôn Trung Sơn là 
A. "Đánh đuổi đế quốc, xóa bỏ ngôi vua, thiết lập dân quyền". 
B. "Dân tộc độc lập, quân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc" 
C. "Dân tộc độc lập, dân quyền hạnh phúc, dân sinh tự do". 
D. "Tự do dân chủ, cơm áo, hòa bình". 
Đúng 
sai 
Câu hỏi 
Câu 9. Đến cuối thế kỉ XIX, Đức xâm chiếm khu vực nào ở Trung Quốc? 
A. Vùng Sơn Đông. 
B. Vùng châu thổ sông Dương Tử. 
C. Vùng Đông Bắc. 
D. Thành phố Bắc Kinh. 
Đúng 
sai 
Cảm ơn các bạn đã lắng nghe