Bài giảng Ngữ văn 11 - Tiết: Trả bài số 1

TRẢ BÀI SỐ 1I. Nhận xét ưu, nhược điểm1. Ưu điểmĐa số bài làm có bố cục ba phần rõ ràng.Đa số bài làm viết phần mở bài, kết bài đạt yêu cầu.Một số bài làm có chữ viết rõ ràng, ít sai lỗi chính tả, dùng từĐa số bài viết hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ.2. Nhược điểmMột số bài làm chữ viết chưa cẩn thận, còn sai lỗi chính tả, dùng từ.Phần thân bài chưa có sự phân chia ý, tách ý, chưa có luận điểm.Diễn ý chưa mạch lạc, còn lủng củng.Đa số bài làm còn thiếu ý, chưa sâu sắc, còn chung chung.II. DÀN Ý1. Mở bàiMở bài trực tiếp: yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau là truyền thống quí báu của dân tộc Việt Nam. Điều đó được thể hiện rất rõ qua nhiều câu nói dân gian. Tiêu biểu nhất là câu tục ngữ: “Lá lành đùm lá rách”.Mở bài gián tiếp: văn học dân gian là những sáng tác của quần chúng nhân dân lao động. Trong đó, có nhiều câu tục ngữ có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người. Câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” thể hiện rõ điều đó. 2. Thân bàiGiải thích câu tục ngữ:Lá lành: tượng trưng cho những người giàu có, có điều kiện, hoàn cảnh thuận lợi, có tri thức, có sức khỏe Lá rách: tượng trưng cho những người nghèo khổ, gặp khó khăn, hoạn nạn trong cuộc sống, còn hạn chế về tri thức, sức khỏe Câu tục ngữ là lời khuyên chân thành về tinh thần yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau giữa con người với con người trong cuộc sống.2. Thân bàiPhát biểu cảm nghĩ về câu tục ngữ:Yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau là một trong những tình cảm tốt đẹp của con người Việt Nam từ xưa đến nay. Tình cảm ấy được phát huy cao độ trong những hoàn cảnh thiên tai, bệnh dịch, nạn ngoại xâm (dẫn chứng từ quá khứ đến hiện tại). Giúp đỡ nhau khi gặp thiên tai, bệnh dịch, đoàn kết chống giặc ngoại xâm. Hiện nay, trong điều kiện đất nước đang trên đà phát triển, vẫn còn đó nhiều cảnh đời bất hạnh cần được sự chung tay góp sức của cả cộng đồng. Nhiều chương trình, nhiều đợt vận động được Đảng nhà nước và các tổ chức tổ chức thực hiện, nhằm giúp đỡ những người gặp khó khăn.3. Thân bàiLiên hệ bản thân:Bản thân cần phải thực hiện tốt lời khuyên của câu tục ngữ bằng những việc làm cụ thể, thiết thực: giúp đỡ bạn bè trong cuộc sống và học tập, tích cực hưởng ứng các cuộc vận động giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, bệnh hiểm nghèo, giúp đỡ gia đình có công với cách mạng Tuyên truyền, vận động người thân, bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt lời khuyên của câu tục ngữ.3. kết luậnCâu tục ngữ là một lời khuyên đúng đắn và có giá trị nhân văn sâu sắc.Trong cuộc sống ngày nay, mỗi người cần phải có suy nghĩ và hành động đúng đắn để góp phần thực hiện tốt lời khuyên của câu tục ngữ.Đoạn giải thíchÑoaïn 1: “Vaán ñeà thöù hai thöôøng ñöôïc ñeà ra cho caùc ngheä só nöôùc ta laø: Chuû nghóa hieän thöïc xaõ hoäi chuû nghóa laø gì? Theo chuùng toâi, hieän thöïc xaõ hoäi chuû nghóa laø phöông phaùp saùng taùc vaên ngheä taû nhöõng söï thöïc trong xaõ hoäi. Nhöng trong söï khaùch quan, phaûi laøm noåi baät leân “ nhöõng tính caùch ñieån hình trong nhöõng hoaøn caûnh ñieån hình” (Ăngghen). Hôn nöõa, noù coøn laøm cho ngöôøi ta thaáy ñöôïc caùi leõ chuyeån bieán taát yeáu cuûa xaõ hoäi, caùi khuynh höôùng khaùch quan cuûa söï vaät tieán hoaù.”Ñoaïn 2: “Nhaân vaät chính dieän ( coøn goïi laø nhaân vaät tích cöïc ) laø loaïi nhaân vaät mang trong mình nhöõng phaåm chaát cao ñeïp ñaïi dieän cho caùi toát, caùi thieän. Loaïi nhaân vaät naøy thöôøng laø ñaïi dieän cho nhöõng khaùt voïng cao caû cuûa nhaø vaên vaø thôøi ñaïi. Do vaäy, phaàn nhieàu nhöõng nhaân vaät chính dieän ñaõ trôû thaønh nhaân vaät lí töôûng cuûa thôøi ñaïi mình. Ngöôøi quaân töû trong vaên hoïc coå phöông ñoâng, ngöôøi hieäp só trong vaên hoïc phuïc höng hay ngöôøi chieán só trong vaên hoïc caùch maïng ñeàu laø nhöõng nhaân vaät chính dieän mang lí töôûng cuûa moät thôøi”.Ñoaïn 3: “ Nhaân vaät phaûn dieän coøn goïi laø nhaân vaät tieâu cöïc. Nhaân vaät phaûn dieän ñaïi dieän cho caùi xaáu, caùi aùc, coù nhöõng phaåm chaát xaáu xa, traùi vôùi ñaïo lí, lí töôûng. Ñaáy laø nhöõng nhaân vaät ñaïi dieän cho nhöõng theá löïc phaûn ñoäng, laïc haäu, ngaên caûn caùi toát, caùi ñeïp. Ñaáy laø meï con Caùm trong Taám Caùm, laø Lö Kæ, Hoaøng Tung trong Nhò ñoä mai, laø Buøi Kieäm, Trònh Haâm trong Luïc Vaân Tieân göông maët cuûa nhaân vaät phaûn dieän coù khi hieän ra raát roõ, raát deå nhaän dieän nhö trong vaên hoïc daân gian, trong truyeän Noâm, nhöng cuõng coù khi chìm laãn trong söï ña dieän cuûa tính caùch nhö trong vaên hoïc hieän thöïc chuû nghóa. Coù theå ñoù laø nhöõng nhaân vaät coù boä maët nhaân nghóa ôû beân ngoaøi, maø beân trong nham hieåm gieát ngöôøi khoâng dao nhö Baù Kieán ( Chí Pheøo ), taøn aùc nhö Nghò Queá ( Taét đeøn ), voâ luaân nhö nghò Haùch ( Gioâng toá )Đoạn phân tíchÑoaïn 1 “Trong hoaøn caûnh traêm daâu doå ñaàu taèm, ta caøng thaáy chò Daäu thaät laø moät ngöôøi phuï nöõ ñaûm ñang, thaùo vaùt. Moät mình chò phaûi giaûi quyeát moïi khoù khaên ñoät xuaát cuûa gia ñình, phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng theá löïc taøn baïo: quan laïi, cöôøng haøo, ñòa chuû vaø tay sai cuûa chuùng. Chò coù khoùc loùc, chò coù keâu trôøi, nhöng chò khoâng nhaém maét khoanh tay maø tích cöïc tìm caùch cöùu choàng ra khoûi côn hoaïn naïn. Hình aûnh chò daäu hieän leân vöõng chaõi nhö moät choã döïa chaéc chaén cho caû gia ñình”.Ñoaïn 2 “ Thöù thaàm mong giöõa ngöôøi vaø ngöôøi coù söï caûm thoâng yeâu thöông. Anh muoán traân troïng moïi ngöôøi vaø coù yù thöùc giöõ gìn nhaân phaåm cuûa mình. Nhöng chaát ñoäc ôû ngay trong söï soáng thaám vaøo maùu töøng ngöôøi vaø moái quan heä giöõa con ngöôøi, vuøi daäp nhöõng gì toát ñeïp vaø kích thích nhöõng gì nhoû nhen, xaáu xa trong moãi con ngöôøi. Soáng giöõa nhoû nhen xaáu xa, Thöù cuõng khoâng traùnh ñöôïc nhoû nhen xaáu xa; duø coù muoán quaân töû cao ñaïo, ñöùng treân moïi thöù vaët vaûnh, taàm thöôøng cuûa ngöôøi ñôøi cuõng chaúng ñöôïc. Nghe tin Ñích oám naëng, Thöù thaàm mong Ñích cheát vaø ngay luùc aáy, Thöù ñaõ khoùc, khoùc cho caùi cheát cuûa taâm hoàn y. caû cuoán Soáng moøn laø tieáng khoùc laëng leõ maø ñau ñôùn veà caùi cheát cuûa taâm hoàn nhö vaäy.Ñoaïn 3: “Chaát caûm xuùc vaø töôûng töôïng trong saùng taùc cuûa Löu Troïng Lö ñaõ taïo neân trong thô anh nhieàu ñaém say vaø mô moäng. Chaát thô vaø chaát mô moäng naøy hoaø quyeän vôùi nhau. Say trong moäng vaø moäng maø say. Khoâng coù theá giôùi thaàn tieân xa laï, khoâng la ñaø cheùn röôïu ñöa duyeân, Löu Troïng Lö vaãn taïo cho mình moät theá giôùi rieâng ñeå moäng vaø say. Anh say trong tình ngöôøi, say trong caûnh ñeïp cuûa cuoäc ñôøi môùi. Anh töôûng nieäm veà quaù khöù, moäng öôùc vôùi töông lai. Noùi veà tình caûm baïn beø quoác teá trong moät laàn gaëp gôõ, moät phuùt chia tay, caâu thô noàng naøn say ñaém:	Ngöôøi ñaõ leân xe xe laûo ñaûo	Leä ngöôøi giöõ laïi treân tay aùo	Trôøi chieàu thoåi loäng gioù baïch döông	Tình nghóa anh em muoân daëm tröôøng.”Thao tác chứng minhÑoaïn 1: “ chò Daäu laø moät ngöôøi phuï nöõ coù nhan saéc, chò coù caùi ñeïp cuûa coâ gaùi Caàu Lim, Ñình Caåm nhö taùc giaû nhaän xeùt. Nhöng taám loøng cuûa chò traéng trong nhö baêng tuyeát. Chæ vì suaát söu moät ñoàng baïc, chò ñaõ phaûi khoå sôû, ñieâu ñöùng raát nhieàu, nhöng chò ñaõ khinh bæ neùm baïc vaøo maët teân quan phuû daâm oâ. Hai laàn bò cöôûng hieáp, hai laàn chò ñaõ cöông quyeát choáng laïi vaø thoaùt ra ñöôïc. Ñaïo ñöùc cuûa chò, loøng kieân trinh cuûa chò, tieàn taøi khoâng laøm quen oá ñöôïc, söùc maïnh vaø uy theá cuûa boïn thoáng trò khoâng lung laïc ñöôïc.”Ñoaïn 2: “ ñoái vôùi keû thuø, chò quyeát lieät theà khoâng ñoäi trôøi chung nhö vaäy, nhöng ñoái vôùi baø con ngheøo, chò laïi naëng moät nieàm thöông yeâu thaém thieát. Khi caùn boä hoûi veà hoaøn caûnh thieáu thoán cuûa chò, chò ñaõ noùi: “lôùp mình coù giaøu hoài naøo ñaâu maø bieát ngheøo”. Moät caâu noùi raát hay, noù vöøa cho ta thaáy chò hoaø vaøo taàng lôùp cuûa mình, vöøa baøy toû thaùi ñoä döùt khoaùc vôùi söï giaøu sang. Moät böõa khaùc, chò Uùt noùi vôùi con gaùi khi noù cöù baên khoaên veà hai meùt vaûi maø ñoaøn theå cho khoâng bieát bò ai ñaùnh caáp maát: “Thoâi con aø! Mình ñöùt ruoät, laïi coù ngöôøi ruoät ñöùt hôn mình. Cho ngöôøi ta!”. Caâu noùi raát saâu saéc, trong ñoù quaán quyùch quan ñieåm giai caáp vaø quan ñieåm quaàn chuùng ñã bieán thaønh tình caûm chaân thaät, nhuaàn nhò, dòu daøng”.Ñoaïn 3: “ chò daäu coù loøng thöông yeâu choàng con tha thieát. Chò thöông choàng oám ñau maø bò cuøm keïp, ñaùnh ñaäp, chò tìm moïi caùch ñeå cöùu soáng choàng. Hai laàn chò laáy thaân theå cuûa mình che chôû cho choàng tröôùc ñoøn roi taøn nhaãn cuûa boïn lính traùng: “coù ñaùnh thì oâng cöù ñaùnh toâi ñaây naøy. Bao nhieâu toäi toâi xin chòu caû. Choàng toâi oám ñau chaúng laøm gì neân toäi”. Phaûi baùn con chò nhö ñöùt tuøng khuùc ruoät, luùc naøo chò cuõng nghó tôùi tình caûnh ñöùa con khoâng toäi tình gì, chaúng qua vì moät suaát söu cuûa boá khieán noù phaûi lìa boá, lìa caùc em, ñem thaân ñeå ñoåi laáy moät ñoàng baïc. Ñeán khi bò giaûi leân huyeän, ngoài trong quaùn côm maø nhòn ñoùi, vôùi “sôïi daây thöøng gò ôû hai caùnh”, chò vaãn chæ nghó ñeán choàng, ñeán caùi Tæu, thaèng Daàn, caùi Tí. Loøng vò tha, ñöùc hi sinh cuûa chò Daäu chính laø moät neùt ñieån hình cuûa ngöôøi phuï nöõ lao ñoäng Vieät Nam”.