Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh cấp THPT - Môn: Lịch sử lớp 11

SỞ GIÁO DỤC&ĐÀO TẠO
HÀ TĨNH
ĐỀ CHÍNH THỨC
Câu 1. (3,0 điểm)
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH CẤP THPT
NĂM HỌC 2012 - 2013
Môn: LỊCH SỬ LỚP 11
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề thi có 01 trang, gồm 07 câu)
Truyền thống yêu nước của nhân dân Việt Nam được hình thành như thế nào?
Câu 2. (3,0 điểm)
Trình bày những nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Xiêm, Thanh ở thế kỉ XVIII.
Câu 3. (2,0 điểm)
Căn cứ vào đâu để khẳng định rằng: chế độ phong kiến Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng?
Câu 4. (4,0 điểm)
Triều đình Huế có thái độ như thế nào trong quá trình thực dân Pháp tiến hành chiến tranh xâm lược nước ta từ năm 1858 đến năm 1874?
Câu 5. (3,0 điểm)
Trình bày nguyên nhân và biểu hiện của quá trình chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa ở Nhật Bản trong 30 năm cuối thế kỉ XIX.
Câu 6. (3,0 điểm)
So sánh cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII với cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga. Giải thích vì sao có những điểm giống và khác nhau đó?
Câu 7. (2,0 điểm)
Phân tích những nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ của cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945).
------------ Hết ------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu;
Giám thị không giải thích gì thêm.
Họ và tên:	Số báo danh:
SỞ GIÁO DỤC&ĐÀO
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH CẤP
TẠO
THPT NĂM HỌC 2012 - 2013
HÀ TĨNH
Môn: LỊCH SỬ - L
ỚP 11
HƯỚNG DẪN
I. Hướng dẫn chung
Bài thi được chấm theo thang điểm 20
Thí sinh trả lời theo cách riêng nhưng đáp ứng được yêu cầu như trong hướng dẫn chấm thì vẫn cho đủ điểm như quy định.
Điểm bài thi được quy tròn đến 0,25 (ví dụ: 10,25 điểm quy tròn thành 10,5 điểm; 16,75 điểm quy tròn thành 17,0 điểm).
Đáp án và thang điểm
Câu
Hướng dẫn chấm
Biểu
điểm
Câu 1
Truyền thống yêu nước của nhân dân Việt Nam được hình
(3,0đ)
thành như thế nào?
- Lòng yêu nước bắt nguồn những tình cảm của từng con người
0,50
đối với mẹ, cha, anh em ruột thịt và cộng đồng nơi mình sinh
sống...
- Quá trình cải tạo tự nhiên, xây dựng nền văn minh Việt cổ, từ đó
0,50
hợp nhất thành một quốc gia – nước Văn Lang, người Việt gắn kết
hơn, tạo thành lòng yêu nước...
- Quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa của quốc gia Văn Lang là cơ
0,50
sở của lòng yêu nước. Trước thách thức của quân Tần xâm lược và
trong cuộc chiến đấu lâu dài, gian khổ, hy sinh những tình cảm
yêu nước của người Lạc Việt và Âu Việt được thử thách, gắn kết
lại đánh bại quân xâm lược, đánh dấu bước phát triển mới của
lòng yêu nước.
- Cuộc đấu tranh đầy gian lao, quyết liệt, bền bỉ, hy sinh của người
dân Việt cổ trong hơn một ngàn năm Bắc thuộc vừa chống chế độ
đô hộ, giành lại quyền tự chủ, vừa bảo vệ di sản văn hóa tổ tiên đã
phát triển hơn nữa lòng yêu nước. Các huyền thoại, những công
1,00
trình văn miếu thờ các vị anh hùng chống đô hộ đã gắn kết, khắc
sâu lòng yêu nước của người dân Việt từ đó hình thành truyền
thống yêu nước của nhân dân Việt Nam.
- Đất nước trở lại độc lập, tự chủ với lãnh thổ, tiếng nói, phong tục
tập quán, tín ngưỡng riêng; truyền thống yêu nước của nhân dân
Việt Nam tiếp tục được tôi luyện qua quá trình chống giặc ngoại
0,50
xâm, xây dựng đất nước; truyền thống yêu nước phát triển ngày
càng cao...
Câu 2
Trình bày những nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của cuộc
(3,0đ)	kháng chiến chống quân xâm lược Xiêm, Thanh ở thế kỉ XVIII.
Trình bày nét độc đáo về nghệ thuật cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Xiêm...
- Khái quát cuộc kháng chiến...
0,25
- Nét độc đáo:
+ Dùng kế nhử quân giặc ra khỏi căn cứ đến địa hình có lợi nhất
0,50
cho quân ta để đánh tiêu diệt chúng bằng cách đánh mai phục,
đánh vận động, thế trận bất ngờ, quyết tâm đánh tiêu diệt nhanh,
giải quyết triệt để...
Nghệ thuật tạo thế trận bao vây quân địch trên sông, đánh chặn đầu, khóa đuôi, tạt sườn; đánh cả trên sông lẫn trên bờ; vừa bao
vây, vừa chia cắt tiêu diệt địch. Trận thủy chiến này vừa kế thừa
0,50
nghệ thuật quân sự của dân tộc ta, vừa sáng tạo, phát triển tầm cao
mới về nghệ thuật quân sự...
b) Nét độc đáo về nghệ thuật cuộc kháng chiến chống quân
xâm lược Thanh
- Nêu khái quát...
0,25
- Nét độc đáo:
+ Rút lui chiến lược bảo toàn lực lượng, quân thủy về Biện Sơn,
0,25
quân bộ về Tam Điệp, tạo thành thế nương tựa nơi hiểm yếu, gây
cho địch chủ quan, tạo điều kiện thuận lợi phản công...
Lợi dụng địch sơ hở (tết Nguyên đán), nắm vững thời cơ, triệt để
lợi dụng yếu tố bất ngờ, phản công chiến lược, tiến công chớp 0,50 nhoáng...
Nghệ thuật chiến tranh cơ động nhanh, hành quân thần tốc, táo bạo, tiến công mãnh liệt, kết hợp với nghệ thuật bao vây vu hồi. Tư
tưởng tiến công tích cực, chia cắt địch ra từng mảng; thế trận rất 0,50 mạnh, hiểm, kín và chắc; đánh tiêu diệt, đánh thẳng vào sào huyệt của quân Thanh khiến cho chúng đại bại...
Nghệ thuật quân sự độc đáo của Nguyễn Huệ-Quang Trung đã
góp phần làm giàu nghệ thuật quân sự Việt Nam. Nghệ thuật quân 0,25 sự đó được Đảng ta kế thừa, phát huy trong Cách mạng tháng Tám, trong Tổng tấn công và nổi dậy Xuân 1975...
Câu 3 Căn cứ vào đâu để khẳng định rằng: chế độ phong kiến Việt (2,0đ) Nam nửa đầu thế kỉ XIX khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng?
Chính trị: Các vua triều Nguyễn đã ra sức khôi phục, củng cố chế độ quân chủ chuyên chế. Quyền lực tập trung trong tay vua. Chỗ
dựa nhà nước là giai cấp địa chủ. Tư tưởng Nho giáo được đề cao. 0,50 Trật tự phong kiến được coi là bất di bất dịch. Với tư tưởng bảo
thủ không tạo được bước phát triển mới...
- Quân sự lạc hậu, tinh thần chiến đấu sa sút... Chính sách đối 0,50 ngoại có những sai lầm, nhất là việc “cấm đạo”, “sát đạo” tạo cớ cho thực dân Pháp xâm lược nước ta...
- Kinh tế:
+ Nông nghiệp lạc hậu, sa sút, nông dân không có ruộng hoặc rất 0,50 ít ruộng đất; đất đai phần lớn bị địa chủ bao chiếm; mất mùa, đói kém liên miên, nhân dân lưu tán...
Công thương nhiệp đình đốn; chính sách độc quyền công thương của Nhà nước hạn chế sự phát triển sản xuất, thương mại; chính sách “bế quan tỏa cảng” khiến cho nước ta bị cô lập...
- Xã hội: Mâu thuẫn giữa các tầng lớp nhân dân với triều đình Huế 0,50 ngày càng gay gắt... Hơn 400 cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra trong suốt nửa đầu thế kỉ XIX...
Câu 4 Triều đình Huế có thái độ như thế nào trong quá trình thực dân (4,0đ) Pháp tiến hành chiến tranh xâm lược nước ta từ năm 1858 đến
năm 1874?
Trên mặt trận Đà Nẵng (1858)
1858-1860: Trước hành động xâm lược của thực dân Pháp đánh
chiếm nước ta, triều đình Huế đã xây thành luỹ, cùng nhân dân
0,50
thực hiện “vườn không nhà trống”, thực hiện tốt chiến thuật phòng
thủ chống giặc...
- Chiến sự ở Gia Định và các tỉnh Nam Kỳ (1859 – 1862)
+ Triều đình tiếp tục tổ chức kháng chiến và được sự hỗ trợ của
0,50
nhân dân. Thực dân Pháp bị sa lầy, rơi vào tình thế tiến thoái
lưỡng nan...
+ Triều đình diễn ra sự phân hóa, một bộ phận muốn đánh Pháp,
0,50
một bộ phận muốn “Thủ để hoà”, cuối cùng đã kí Hiệp ước Nhâm
Tuất để bảo vệ quyền lợi giai cấp...
- Từ 1862-1867
+ Sau khi kí hiệp ước Nhâm Tuất, triều đình ra lệnh cho nghĩa
0,25
quân lui binh, giải tán phong trào kháng chiến, hạ khí giới nộp cho
Pháp.
+ Triều đình trả chiến phí cho Pháp, cử phái đoàn thương thuyết
0,50
chuộc lại 3 tỉnh miền Đông đã mất nhưng thất bại. Thái độ bạc
nhược của triều đình Huế đã tạo điều kiện cho Pháp chiếm luôn 3
tỉnh miền Tây Nam Kỳ...
- Từ 1867-1874
+ Pháp gặp khó khăn nhưng triều đình đã bỏ lỡ cơ hội chấn chỉnh
0,50
kinh tế, quốc phòng, khước từ cải cải cách, tiếp tục chính sách vơ
vét, bóc lột trả chiến phí cho Pháp, đàn áp khởi nghĩa nông dân...
Thông qua con đường thương thuyết chuộc lại 6 tỉnh Nam Kỳ đã mất. Tư tưởng đầu hàng đã chi phối phần lớn quan lại...
+ Tháng 11-1873, quân Pháp tấn công Hà Nội, triều đình hoang
0,50
mang, bị động, thất bại; chứng tỏ sự yếu kém, thiếu quyết tâm
đánh giặc...
+ Chiến thắng Cầu Giấy (12-1873) của nhân dân ta làm cho ý chí
0,50
xâm lược của chúng bị lung lay... Nhưng thời cơ đó đã bị bỏ lỡ vì
triều đình lún sâu vào con đường thỏa hiệp, ký Hiệp ước 1874...
+ Hiệp ước 1874 đã làm mất một phần quan trọng độc lập chủ
0,25
quyền của dân tộc, xác lập đặc quyền kinh tế của Pháp trên khắp
đất nước ta... Đây là một bước mới trong quá trình đầu hàng của
triều đình Huế...
Câu 5
Trình bày nguyên nhân và biểu hiện của quá trình chuyển sang
(3,0đ)
giai đoạn đế quốc chủ nghĩa ở Nhật Bản trong 30 năm cuối thế
kỉ XIX.
a) Nguyên nhân
- Đến giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản là một quốc gia phong kiến trong
tình trạng bế tắc, khủng hoảng chung của châu Á. Cuộc Duy tân
Minh trị tiến hành trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự, văn
1,00
hóa-giáo dục thành công đã thúc đẩy nước Nhật phát triển nhanh
theo con đường TBCN...
b) Biểu hiện
- Sự phát triển của công thương nghiệp, ngân hàng dẫn tới sự xuất
0,75
hiện các công ty độc quyền... chi phối, lũng đoạn kinh tế, chính trị
Nhật Bản.
- Sự phát triển mạnh mẽ kinh tế đã tạo sức mạnh quân sự, chính trị
cho giới cầm quyền Nhật Bản thực hiện chính sách xâm lược và
bành trướng. Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc gắn liền với
0,75
các cuộc chiến tranh xâm lược: chiến tranh Đài Loan (1874), chiến
tranh Trung – Nhật (1894-1895)...
- Đế quốc Nhật có đặc điểm là chủ nghĩa đế quốc phong kiến quân
0,50
phiệt...
Câu 6
So sánh cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII với cách
(3,0đ)
mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga. Giải thích vì sao có những
điểm giống và khác nhau đó?
a) Khái quát hai cuộc cách mạng...
0,25
b) Điểm giống:
Hai cuộc cách mạng đều giải quyết nhiệm vụ lật đổ chế độ quân
0,50
chủ chuyên chế, xóa bỏ những cản trở của chế độ phong kiến, mở
đường cho CNTB phát triển...
- Điểm khác:
+ Lãnh đạo cách mạng: Cách mạng tư sản Pháp do giai cấp tư sản
0,25
lãnh đạo, cách mạng tháng 2/1917 ở Nga do giai cấp vô sản lãnh
đạo.
+ Động lực cách mạng: Cách mạng tư sản Pháp là liên minh giữa
0,25
tư sản và nông dân, cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là khối liên
minh công nông.
+ Hình thức chính quyền: Thắng lợi của CMTS Pháp lập nên nền
chuyên chính của giai cấp tư sản; CM tháng 2/1917 thành công,
lập nên chính quyền do giai cấp vô sản lãnh đạo, ngay sau đó giai
0,25
cấp tư sản thành lập chính phủ lâm thời, xuất hiện tình trạng hai
chính quyền song song tồn tại.
+ Hướng phát triển: Sau khi cách mạng tư sản thắng lợi, giai cấp
0,25
tư sản đưa đất nước phát triển theo con đường TBCN. Sau khi
cách mạng tháng hai/1917 kết thúc, giai cấp vô sản tiếp tục đưa
cách mạng đi lên, tiến hành CMXHCN.
b) Giải thích
- Cả hai cuộc cách mạng có nhiệm vụ chung là đánh đổ chế độ
0,25
phong kiến, mở đường cho đất nước phát triển.
Hai cuộc cách mạng này diễn ra vào những thời đại khác nhau, hoàn cảnh lịch sử khác nhau. CMDCTS Pháp diễn ra trong bối cảnh CNTB đang lên, giai cấp tư sản còn tiến bộ, có khả năng
lãnh đạo quần chúng đánh đổ chế độ phong kiến. CM tháng
0,50
2/1917 ở Nga diễn ra vào thời đại đế quốc, khi mà giai cấp tư sản
không còn tiến bộ; giai cấp vô sản được trang bị lý luận cách
mang tiên tiến, đảm đương sứ mệnh lãnh đạo cuộc đấu tranh
chống phong kiến.
Hai cuộc cách mạng này giai cấp lãnh đạo khác nhau cho nên giải quyết nhiệm vụ khác nhau. Giai cấp tư sản Pháp đã hoàn
thành sứ mệnh của mình khi lãnh đạo quần chúng lật đổ chế độ 0,50 phong kiến, thiết lập nền chuyên chính tư sản. Giai cấp vô sản ở
Nga sau khi lãnh đạo quần chúng cách mạng lật đổ chế độ phong kiến thì tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình là lật đổ chế độ TBCN...
Câu 7 Phân tích những nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ của cuộc (2,0đ) Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945).
Do quy luật phát triển không đều của chủ nghĩa đế quốc trong
bối cảnh phân chia phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc 0,50 không đều, khiến cho mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trở nên gay gắt...
Trật tự Vecxai – Oasinhtơn chứa đựng nhiều mâu thuẫn, bất ổn.
Mâu thuẫn về thị trường, thuộc địa đã dẫn tới hình thành hai khối 0,50 đế quốc đối địch nhau: khối Anh, Pháp, Mỹ và khối Đức, Italia,
Nhật Bản. Cả hai khối này đều coi Liên Xô là kẻ thù cần phải tiêu diệt...
Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã làm sâu sắc
thêm những mâu thuẫn giữa các nước đế quốc. Chủ nghĩa phát xít
0,50
xuất hiện ở các nước Đức, Italia, Nhật Bản. Những nước này chủ
trương phát xít hóa bộ máy nhà nước, tăng cường chạy đua vũ
trang, ráo riết chuẩn bị chiến tranh hòng chia lại bề mặt địa cầu.
- Chính sách của Anh, Pháp, Mỹ đã dung dưỡng, dọn đường, tạo
0,50
điều kiện cho CNPX gây nên chuộc Chiến tranh thế giới thứ hai
(1939 – 1945)...
................................. Hết .....................................
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ
NỘI
TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN
ĐỀ THI SỐ 1
Câu 1 (3 điểm)

ĐỀ THI HỌC KỲ I NĂM HỌC 2012- 2013
Môn: Lịch sử lớp 11 sử Nâng cao
Dành cho học sinh lớp chuyên Sử Buổi thi: Chiều ngày 22/12/2012
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề
Đề thi gồm 01 trang
----------------------
Hãy phân tích những nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ nhất?
Trong quá trình xảy ra chiến tranh, tình hình các nước tham chiến có gì thay đổi?
Câu 2 (3 điểm)
Hãy phân tích tính chất và ý nghĩa của cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản năm 1868? Liên hệ với Việt Nam?
Câu 3 (2 điểm)
Tại sao năm 1917 nước Nga phải chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa?
Câu 4 (2điểm)
Hãy nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga? Cách mạng tháng Mười Nga đã ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào?
------------------ Hết -----------------
ĐÁP ÁN ĐỀ LỊCH SỬ 11 NÂNG CAO 1
Câu1 (3điểm)
-Nguyên nhân sâu xa
Mâu thuẫn giữa các nước về vấn đề thuộc địa
Mâu thuẫn giữa Anh- Đức...Sự hình thành hai khối đế quốc đối lập
Đã xảy ra những cuộc chiến tranh cục bộ 
-Nguyên nhân trực tiếp: (2.0đ)
Vụ ám sát thái tử Áo- Hung . -Sự thay đổi 
Tại các nước tham chiến: Đời sống nhan dân lao động khốn cùng +Tình thế cách mạng xuất hiện ở nhiều nước 
Bọn trùm công nghiệp chiến tranh giàu lên nhanh chóng nhờ buôn bán vũ khí 
Câu 2: (3 điểm)
Hãy phân tích tính chất và ý nghĩa của cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản năm 1868? Liên hệ với Việt Nam?
Tính chất: Có tính chất như một cuộc cách mạng tư sản không triệt để (1đ) (Vẫn còn tàn dư phong kiến)
Ý nghĩa : Mở đường cho CNTB phát triển (0,5đ); giúp Nhật Bản giữ được độc lập (0,5đ)và nhanh chóng trở thành đế quốc duy nhất ở Châu Á (0,5đ)
Cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX, Phong trào yêu nước chịu ảnh hưởng sâu
sắc từ Nhật Bản .Phan Bội Châu (0,5đ)
Sau cách mạng tháng Hai, xuất hiện cục diên song song tồn tại hai chính
quyền (1,0đ)
Quyền lực chủ yếu nằm trong tay tư sản(1.0đ)
Ý nghĩa + Đối với nươc Nga: Làm thay đổi tình hình đất nước (0,5đ); làm
thay đổi số phận hang triệu con người Nga, mở ra một kỷ nguyên mới ..(0,5đ)
+ Đối với thế giới : Làm thay đổi cục diện thế giới .(0,5đ), có ảnh hưởng đến
phong trào cách mạng thế giới trong đó có Việt Nam đi theo cách mạng tháng Mười Nga (0,5đ)