Bài giảng Giáo dục quốc phòng 11 - Bài 2: Luật Nghĩa vụ quân sự và trách nhiệm của học sinh - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Trí Trọng - Trường THPT Lê Thanh Hiền

BÀI 2:  LUẬT NGHĨA VỤ QUÂN SỰ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA HỌC SINH 
 Trường: THPT Lê Thanh Hiền 
GV: Nguyễn Trí Trọng 
MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 
- Mục đích: Nắm được những nội dung cơ bản của Luật làm cơ sở để thực hiện đúng trách nhiệm, nghĩa vụ của mình . 
- Yêu cầu: Xác định tinh thần, thái độ học tập đúng đắn trong học tập, nghiên cứu Luật, liên hệ xác định nghĩa vụ, trách nhiệm của học sinh tham gia vào các hoạt động quốc phòng ở nhà trường, ở địa phương và xây dựng quân đội. 
NỘI DUNG 
I. SỰ CẦN THIẾT 
 BAN HÀNH 
LUẬT NGHĨA VỤ 
QUÂN SỰ 
II. NỘI DUNG 
CƠ BẢN CỦA 
LUẬT NGHĨA VỤ 
QUÂN SỰ 
L ỰC LƯỢNG 
VŨ TRANG NHÂN DÂN VIỆT NAM 
I. SỰ CẦN THIẾT BAN HÀNH LUẬT NGHĨA VỤ QUÂN SỰ 
Gồm 3 nội dung: 
1.Để kế thừa và phát huy truyền thống yêu nước , chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân 
2.Thực hiện quyền làm chủ của công dân và tạo điều kiện cho công dân làm tròn nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc 
3.Đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong thời kì đẩy mạnh CNH , HĐH đất nước 
1. Để kế thừa và phát huy truyền thống yêu nước , chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân 
- Chế độ tòng quân trong kháng chiến cống TD Pháp và đế quốc Mỹ góp phần quan trọng vào nhiệm vụ xây dựng quân đội. 
- Năm 1960 m iền Bắc thực hiện NVQS. 
- Năm 1976 cả nước thực hiện NVQS. 
2.Thực hiện quyền làm chủ của công dân và tạo điều kiện cho công dân làm tròn nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc 
Điều 77 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khẳng định: “Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân. Công dân có bổn phận làm nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng quốc phòng toàn dân ”. 
3 . Đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong thời kì đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước 
Nhiệm vụ hàng đầu của Quân đội NDVN ta: “Sẵn sàng chiến đấu , chiến đấu bảo vệ Tổ quốc , chế độ, bảo vệ Đảng, Chính quyền cách mạng , bảo vệ nhân dân đồng thời có nhiệm vụ tham gia xây dựng đất nước” 
II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT NGHĨA VỤ QUÂN SỰ 
Gồm 3 nội dung: 
 Giới thiệu khái quát về Luật: 
 Nội dung cơ bản của Luật nghĩa vụ quân sự: 
 Trách nhiệm của học sinh: 
1. Giới thiệu khái quát về Luật 
 - Luật NVQS 2005 cấu trúc của Luật gồm: Lời nói đầu, 11 Chương, 71 Điều . 
- Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi 2015) đ ược Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XIII thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (ngày 19-6-2015 ). 
- C ấu trúc của Luật gồm: Lời nói đầu, 09 chương, 6 2 điều . 
- Luật có hiệu lực thi hành từ: 1/1/2016. 
2.Nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự 
a. Những quy định chung 
* Một số khái niệm : 
- Nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong QĐNDVN. Làm nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội. 
- Công dân thực hiện NVQS từ đủ 18 đến hết 45 tuổi ( tuổi phục vụ tại ngũ từ đủ 18 đến hết 25 tuổi), nam đến hết 45 tuổi, nữ đến hết 40 tuổi. 
* Quân nhân tại ngũ và quân nhân dự bị có nghĩa vụ: 
+ Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, nhân dân và Nhà nước Việt Nam, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh để bảo vệ Tổ quốc.  
+Tôn trọng quyền làm chủ tập thể của nhân dân, kiên quyết bảo vệ tài sản XHCN, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân . 
* Quân nhân tại ngũ và quân nhân dự bị có nghĩa vụ: 
+ Gương mẫu chấp hành đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội . 
+ Ra sức học tập chính trị, quân sự, văn hóa, kĩ thuật nghiệp vụ, rèn luyện tính tổ chức, tính kỉ luật và thể lực, nâng cao bản lĩnh chiến đấu. 
* Mọi công dân trong độ tuổi không phân biệt dân tộc, thành phần xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng, trình độ văn hoá hay nơi cư trú có nghĩa vụ phục vụ tại ngũ trong quân đội . 
- Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành hình phạt tù, cải tạo không giam giữ, quản chế hoặc đã chấp hành xong hình phạt tù nhưng chưa được xóa án tích . 
- Đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc . 
- Bị tước quyền phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân. 
* Trường hợp công dân không được làm NVQS: 
+ C ông dân nữ trong độ tuổi từ 18 đến 40, có chuyên môn kỹ thuật cần cho quân đội, có trách nhiệm đăng ký NVQS và được gọi huấn luyện, nếu tự nguyện có thể được phục vụ tại ngũ. 
b . Chuẩn bị cho thanh niên nhập ngũ 
- Huấn luyện quân sự phổ thông ( GDQP - AN ). 
- Đào tạo cán bộ nhân viên có chuyên môn kỹ thuật cho quân đ ội 
- Đăng ký nghĩa vụ quân sự và kiểm tra sức khoẻ đối với công dân nam đủ 17 tuổi, nữ đủ 18 tuổi trở lên 
c . Phục vụ tại ngũ trong thời bình 
- Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi. 
* Thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình: là 24 tháng . 
* Tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây: 
- Chưa đủ sức khỏe . 
- Là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động . 
- Một con của bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80 % . 
- Có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội hoặc Công an . 
- Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 03 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn . 
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn . 
- Đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông , đại học , cao đẳng hệ chính quy . 
- Dân quân thường trực. 
* Miễn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây: 
- Con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một . 
- Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ . 
- Con của thương binh hạng hai; con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; một con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81 % trở lên . 
- Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, Công an nhân dân . 
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên . 
* Chế độ chính sách đối với hạ sĩ quan, binh sĩ phục vụ tại ngũ : 
- Được bảo đảm cung cấp lương thực, thực phẩm, quân trang, thuốc phòng bệnh, chữa bệnh, bảo đảm chỗ ở, phụ cấp hàng tháng, nhu yếu phẩm và nhu cầu về văn hóa, tinh thần, được bảo đảm chế độ trong các ngày lễ, tết, chăm sóc sức khỏe . 
* Đối với thân nhân hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ: 
- Bố, mẹ đẻ; bố, mẹ vợ hoặc bố, mẹ chồng; người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp của hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ được hưởng chế độ bảo hiểm y tế theo quy định của Luật bảo hiểm y tế, được hưởng trợ cấp khó khăn do ngân sách nhà nước bảo đảm .  
- Con đẻ, con nuôi hợp pháp của hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ được miễn, giảm học phí khi học tại cơ sở giáo dục phổ thông công lập và ngoài công lập theo quy định của pháp luật về chế độ miễn, giảm học phí .  
- Trường hợp hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ hy sinh, từ trần trong khi làm nhiệm vụ thì gia đình được hưởng chế độ ưu đãi theo quy định của pháp luật. 
d . Xử lý các vi phạm Luật Nghĩa vụ quân sự 
- N hằm đảm bảo tính nghiêm minh và triệt để của pháp luật . 
- Người nào vi phạm các quy định thì tuỳ theo mức độ nặng hay nhẹ mà bị xử lí, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự 
3. Trách nhiệm của học sinh 
a ) Học tập chính trị , quân sự, rèn luyện thể lực do nhà trường lớp tổ chức. 
* Trách nhiệm của HS đang học ở các trường: + Phải học tập xong chương trình GDQP theo quy định.+ Có thái độ nghiêm túc, trách nhiệm đầy đủ trong học tập rèn luyện, phấn đấu đạt kết quả cao.+ Kết hợp học đi đôi với hành, vận dụng kiến thức đã học vào việc xây dựng nếp sống văn minh chấp hành đầy đủ các quy định trong luật NVQS . 
b. Chấp hành những quy định về đăng ký NVQS. 
- Tuổi đăng ký NVQS: Mọi công dân nam đủ 17 tuổi , nữ đủ 18 tuổi trong năm theo lệnh gọi của chỉ huy quân sự quận, huyện.  - Ý nghĩa của việc đăng ký NVQS :  + Đăng ký NVQS để nắm tình hình bản thân, gia đình học sinh. Giúp cho việc tuyển chọn, gọi nhập ngũ chính xác.  + Đảm bảo công bằng xã hội trong thực hiện luật NVQS.  + Học sinh phải đăng ký kê khai đầy đủ chính xác đúng thời gian quy định . 
c. Đi kiểm tra sức khoẻ và khám sức khoẻ: 
- Trách nhiệm của HS: 
+ Đi kiểm tra và khám sức khoẻ theo giấy gọi của ban chỉ huy quân sự huyện. 
+ Đi đúng thời gian, địa điểm theo quy định trong giấy gọi. 
+ Khi kiểm tra hoặc khám sức khoẻ, phải tuân theo đầy đủ các nguyên tắc thủ tục ở phòng khám. 
d. Chấp hành nghiêm lệnh gọi nhập ngũ: 
- Lệnh gọi nhập ngũ phải đưa trước 15 ngày. - C ông dân được gọi nhập ngũ:  + Phải có mặt đúng thời gian , địa điểm ghi trong lệnh gọi nhập ngũ.  + Công dân nào không thể đến đúng thời gian phải có giấy chứng nhận của uỷ ban nhân dân cấp xã noi cư trú . + Công dân không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ bị xử lý theo luật NVQS. 
II. CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Luật nghĩa vụ quân sự 2005 có bao nhiêu chương bao điều : 
 9 Chương, 62 điều. 	 
 11 Chương, 71 điều. 
 12 Chương, 73 điều.	 
 10 Chương, 61 điều.	 	 
CÂU HỎI 1: 
Đáp án: B 
Đáp án: C 
CÂU HỎI 2 
 Thời gian thi hành nghĩa vụ quân sự hiện nay là bao lâu : 
A.18 tháng. 
B. 12 tháng 
C. 24 tháng 
D. 36 tháng 
Đáp án: A 
CÂU HỎI 3 
Công dân nữ tham gia nghĩa vụ quân sự thường đảm nhiệm công việc nào: 
 A. Quân y, hậu cần, tài chính, thông tin liên lac. 
 B. Vận chuyển vũ khí. 
 C. Lái tàu chiến, xe tăng. 
 D. Vận hành hệ thống tên lửa. 	 
KẾT THÚC 
 CHÚC CÁC EM LUÔN MẠNH KHỎE VÀ HỌC TỐT