Bài giảng Ngữ văn 11 - Tuần 12: Phong cách ngôn ngữ báo chí - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Hà Trang

Chào quý mừng quý thầy cô 
 đến với tiết học của lớp 11A 
Nhanh tay 
nhanh mắt 
Phong cách 
Thông báo 
Báo chí 
Các chất ở trạng thái rắn được gọi là chất rắn . Các vật được cấu tạo từ chất rắn có hình dạng ổn định. 
Đa dạng 
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường tiếp cận, nắm bắt các thông tin từ đâu? 
Cho dù nhiều năm trước là báo chí truyền thống hay những năm gần đây là sự lên ngôi của báo chí thời công nghệ 4.0 thì vai trò trao đổi thông tin của xã hội vẫn rất quan trọng, đặc biệt là thông tin bằng báo chí. Báo chí có những nguyên tắc, những giá trị riêng, vị trí riêng của nó. 
Đài phát thanh 
Báo viết 
Báo điện tử 
Chủ đề tích hợp: Phong cách ngôn ngữ báo chí 
Tiết 55: PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ 
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ 
Ngôn ngữ báo chí 
1. Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chí 
Phóng sự 
Bản tin 
Tiểu phẩm 
 KĨ THUẬT “HỎI CHUYÊN GIA” 
( 5 phút) 
CÂU HỎI: 
1. Đọc ba văn bản SGK tr.129, 130, xác định sự kiện, thời gian và địa điểm, diễn biến sự kiện hoặc ý kiến về sự kiện và cách trình bày thông tin trong ba văn bản thể loại bản tin, phóng sự , tiểu phẩm. 
Nhóm 1 bản tin. 
Nhóm 2 phóng sự. 
N hóm 3 tiểu phẩm. 
2.Từ đó, rút ra đặc điểm và tác dụng của ba thể loại báo chí trên. ( Nhóm 4) 
Bản tin 
Thời báo Việt.com.Giáo dục - Thứ ba27.03.2007 
 Tôn vinh 122 thủ khoa năm 2006 
 Theo tin từ Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, 122 thủ khoa sẽ được tuyên dương tại Hà Nội từ ngày 29 đến 31.3. 
 Trong số đó có 98 thủ khoa của kỳ tuyển sinh đại học và đoạt huy chương vàng ở các kỳ thi O-lim-pích quốc tế, 24 thủ khoa tốt nghiệp đại học năm 2006. 
 Chương trình tôn vinh thủ khoa năm nay mở rộng về đối tượng, không chỉ tôn vinh những thủ khoa trong kỳ tuyển sinh mà còn tuyên dương cả những thủ khoa tốt nghiệp đại học . 
 Các thủ khoa sẽ được nhận phần thưởng và học bổng trị giá một triệu đồng doTrung ương Đoàn tặng. 
 50 thủ khoa tiêu biểu đại diện cho 122 thủ khoa đến từ mọi miền tổ quốc sẽ tham gia các hoạt động như dâng hương tại Văn Miếu, báo công và vào lăng viếng chủ tịch Hồ Chí Minh, tham gia buổi gặp gỡ với một số vị lãnh đạo của chính phủ và giao lưu với học sinh, sinh viên thủ đô. 
 Sắp tới, Trung ương Đoàn sẽ thành lập câu lạc bộ thủ khoa Việt Nam nhằm liên kết, tập hợp những sinh viên giỏi để cùng trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm học tập. 
 HT 
MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN BẢN BÁO CHÍ 
BẢN TIN 
* Thông tin ngữ liệu: 
- Sự kiện: Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức Tôn vinh 122 thủ khoa năm 2006 
- Địa điểm : Hà Nội 
- Thời gian : 29 đến 31/3/2007 
- Diễn biến: N hận học bổng, tham gia báo công, dâng hương, giao lưu 
- Tường thuật theo kết cấu: Nguồn tin- sự kiện – địa điểm- thời gian 
* Đặc điểm, tác dụng : - Thời gian, địa điểm cụ thể . 
 	 - Sự kiện, diễn biến chính xác. 
 	 - Ngắn gọn; cung cấp tin tức mới. 
NƠI ĐẦU TIÊN XOÁ XONG NHÀ TẠM 
CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC 
[... ] Vượt gần cả trăm kilômét đường rừng, qua cua chữ A, ngầm Ta Lê, lên đến cửa khẩu Cà Roòng-Noọng Ma và phía trên là đỉnh Phu La Nhích để tận mắt thấy gần 500 ngôi nhà vững chãi, khang trang, mái tôn đỏ thẫm, hoà quyện với bát ngát rừng xanh ngăn ngắt. Ông Nguyễn Cẩm Sơn đã chí lí khi nói rằng, kết quả trong mơ ấy một lần nữa chứng minh sức mạnh của cộng đồng có thể làm được những điều tưởng như không thể trong thời gian không dài. Từ bản 39 của người A Rem đến bản 51, 61, Cà Roòng của người Ma Coong, hay bản Cu Tồn, Cờ Đỏ, A Ki của người Khùa, người Mường, dưới những mái nhà mới tinh còn thơm mùi gỗ là tiếng hát, tiếng cười nối dài dội vào vách núi . 
 (Theo báo Tiền Phong, ngày 22-1-2007) 
b. Phóng sự 
MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN BẢN BÁO CHÍ 
PHÓNG SỰ 
* Thông tin ngữ liệu 
-Sự kiện : Nơi đầu tiên xóa xong nhà tạm cho đồng bào dân tộc 
- Địa điểm : Cà Roòng-Noọng Ma 
- Thời gian : T háng 1-2007 
- Diễn biến: Được đánh giá là minh chứng của sức mạnh cộng đồng 
- Cách trình bày : Kết hợp kể và miêu tả sự việc 
* Đặc điểm,tác dụng: 
- Là một bản tin. 
- Mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện và miêu tả bằng hình ảnh. 
- Cung cấp một cái nhìn đầy đủ, sinh động và hấp dẫn. 
c.Tiểu phẩm 
 NHÀ... CHẰN TINH 
- Ở thành phố ta vừa có thêm một sự lạ . 
- Lạ gì? Không lẽ lại nắn đường? 
 - Nắn đường là chuyện xưa rồi Diễm. Đây là xây nhà. 
 - Ối! Xây nhà thì cũ mèm. Nhưng sao? 
 - Cấp phép ba tầng rưỡi, nay... mọc thêm năm tầng rưỡi 
 sau 16 lần vi phạm bị xử lí . 
- Ơ hơ ! Thế là cứ chém lại mọc thêm. Bác ơi ! Chắc là 
nhà... chằn tinh. Này, sao họ không thừa thắng xốc tới nhỉ? 
 - Xốc tới làm gì? 
 - Sai phạm thêm vài lần để nâng... thêm vài tầng. Nhưng 
họ có phép thuật gì nhỉ? 
 - Có chứ! Một phép thuật vạn năng. 
 - Phép thuật nào? 
 - Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền . 
 (Theo báo Sài gòn giải phóng, ngày 13-4-2007) 
MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN BẢN BÁO CHÍ 
TIỂU PHẨM 
* Thông tin ngữ liệu 
Sự kiện: Việc xây nhà vi phạm pháp luật 
Địa điểm: ở thành phố ta 
Thời gian: v ừa mới xảy ra (báo Sài Gòn,13/4/2007) 
 Ý kiến: “ L àm cho khốc hại chẳng qua vì tiền” 
 Kết cấu, giọng văn : đối thoại như kịch; thân mật, có sắc thái mỉa mai 
*Đặc điểm,tác dụng: 
 - Ngắn gọn, rõ ràng 
 - Giọng văn: thân mật, dân dã, có sắc thái mỉa mai, châm biếm 
 - Hàm chứa một chính kiến về thời cuộc 
BẢN TIN 
 ĐẶC ĐIỂM 
 Ngắn gọn 
Thời gian, địa điểm,sự kiện cụ thể, chính xác 
Cung cấp tin tức mới 
PHÓNG SỰ 
ĐẶC ĐIỂM 
Là một bản tin 
Mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện và miêu tả bằng hình ảnh. 
Cung cấp một cái nhìn đầy đủ, sinh động và hấp dẫn 
TIỂU PHẨM 
ĐẶC ĐIỂM 
Ngắn gọn 
Giọng văn: thân mật, dân dã, có sắc thái mỉa mai, châm biếm 
 Hàm chứa một chính kiến về thời cuộc 
2. Nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn ngữ báo chí 
Thể loại, dạng, phân lo ại 
Y/c sử dụng ngôn ngữ 
Chức năng 
Phạm vi sử dụng 
Khái niệm 
- Thể loại : bản tin , phóng sự, tiểu phẩm,quảng cáo, bình luận thời sự, . 
- Dạng tồn tại : 
dạng viết ,dạng nói,báo hình 
- Phân loại : theo phương tiện;theo lứa tuổi,giới tính; theo lĩnh vực ; theo định kì xuất bản 
- Bản tin: tường thuật ngắn gọn,cô đọng 
- Phóng sự: miêu tả tỉ mỉ, bày tỏ ý kiến, 
- Tiểu phẩm : giản dị, hài hước,châm biếm .. 
- Cung cấp tin tức thời sự. 
- Phản ánh dư luận, ý kiến của quần chúng. 
- Nêu quan điểm và chính kiến của tờ báo. 
- Thúc đẩy sự phát triển của xã hội. 
 Không giới hạn 
Là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự trong nước và quốc tế, phản ánh chính kiến của tờ báo và dư luận của quần chúng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội 
- Dạng viết ( báo viết ) 
- Dạng đọc ( đọc, phát thanh, phỏng vấn, truyền hình ) 
truyền hình 
phỏng vấn 
phát thanh 
THEO LỨA TUỔI, GIỚI TÍNH 
 THEO LĨNH VỰC 
 THEO ĐỊNH KÌ XUẤT BẢN 
 THEO PHƯƠNG TIỆN 
 PHÂN LOẠI BÁO CHÍ 
Lúc nào? 
Ở đâu? 
Ai/cái gì? 
Xảy ra như thế nào? 
Ý kiến? 
* GHI NHỚ (Sgk) 
TRÌNH BÀY 1 PHÚT 
? THEO EM, ĐỂ VIẾT MỘT BÀI BÁO TA CẦN ĐẶT RA VÀ TRẢ LỜI CHO NHỮNG CÂU HỎI NÀO? 
? EM NẮM ĐƯỢC KIẾN THỨC QUAN TRỌNG NÀO KHÁC QUA BÀI HỌC HÔM NAY? 
? BÊN CẠNH THÔNG TIN BỔ ÍCH,TIN XẤU ĐỘC,TIN GIẢ 
 TRÀN LAN TRÊN MẠNG XÃ HỘI HIỆN NAY, VIỆC KHAI THÁC THÔNG TIN NÊN CHỌN LỌC NHƯ THẾ NÀO? 
 II. LUYỆN TẬP: 
Bài 1: Xác định những thể loại của văn bản báo chí trong các ví dụ sau? 
Bản tin 
Phóng sự 
Con gì? 
Hai bà trò chuyện: 
- Chồng tôi nuôi một con rất đặc biệt, không phải cho ăn, không phải chăn dắt, tiêm phòng, thỉnh thoảng chỉ tốn ít tiền bôi son đánh phấn cho nó thôi mà hàng năm lãi vài trăm triệu bà ạ! 
- Con gì? Ông ấy nuôi bồ nhí hả? 
- Giời ạ, làm gì có chuyện ấy! Ông ấy nuôi con dấu! 
- !!! 
Tiểu phẩm 
Có 08 túi câu hỏi theo dạng trắc nghiệm 
thời gian suy nghĩ 05 giây 
Ai có tín hiệu nhanh nhất sẽ giành quyền trả lời 
II.LUYỆN TẬP 
TÚI SỐ 1 
Quảng cáo không phải là một thể loại báo chí? 
Đúng 
Sai 
TÚI SỐ 2 
Đoạn clip trên thuộc thể loại báo chí nào? 
Bình luận thời sự 
Bình luận thể thao 
Phóng sự 
Triển lãm số “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam – Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” tại Bạc Liêu 
07 Tháng Mười Một 2019 | 16:48:00 
(VOV5) - Các tư liệu, hiện vật được tích hợp thông tin mô tả bằng âm thanh, văn bản, giúp thông tin đến người xem một cách trực quan, rõ ràng nhất. 
Triển lãm số “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam – Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” diễn ra tại một số trường Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trong các ngày từ 06 – 08/11. 
Tại Triển lãm, học sinh và giáo viên các trường cùng người dân địa phương được nghe, nhìn, trải nghiệm các tư liệu, hiện vật như: Thư tịch, châu bản, bản đồ cổ của Việt Nam; bản đồ các nước phương Tây; bản đồ Trung Quốc; các hiện vật trong không gian ảo (mô hình tàu, cáng cứu thương, cột mốc chủ quyền, mô hình tàu Hải đội Hoàng Sa ). Các tư liệu, hiện vật được tích hợp thông tin mô tả bằng âm thanh, văn bản, giúp thông tin đến người xem một cách trực quan, rõ ràng nhất . 
Văn bản sau thuộc thể loại báo chí nào? 
Phóng sự 
Tiểu phẩm 
Bản tin 
TÚI SỐ 
 3 
Đoạn tin sau thuộc dạng tồn tại nào của báo chí? 
Dạng hình 
Dạng nói 
Dạng viết 
 TÚI SỐ 4 
Đây là hình ảnh của thể loại báo chí nào? 
A. P hỏng vấn 
B. Bình luận thời sự 
C. Trao đổi ý kiến 
 TÚI SỐ 5 
Dạng tồn tại của báo ảnh là: 
Dạng viết. 
Dạng hình. 
Báo điện tử. 
Dạng nói 
 TÚI SỐ 6 
Hộp thư bạn đọc không phải là một thể loại báo chí: 
 A . Đúng. 
 B . Sai. 
TÚI SỐ 7 
TÚI SỐ 8 
Tác phẩm văn học đăng trên báo chí là văn bản báo chí. 
A . Đúng. 
B. Sai . 
* Vận dụng 
Viết 01 bản tin phản ánh tình hình học tập của lớp 
Thời gian : 
Địa điểm : 
Sự kiện : Chú ý sự kiện nổi bật 
Diễn biến: 
Ý kiến ngắn về sự kiện : 
www.themegallery.com 
35 
Trân trọng cảm ơn quý thầy cô và các em!