Bài giảng Ngữ văn 11 - Tuần 2: Tự tình - Năm học 2022-2023 - Nhóm 1 - Trường THPT Tương Dương 2

Chào m ừng các bạn  đến v ới bài thuyết trình 
NHÓM 1 
HỒ XUÂN HƯƠNG 
Xuất xứ: N ằm trong chùm thơ “Tự tình” gồm 3 bài của Hồ Xuân Hương 
Thể loại : Thất ngôn bát cú Đường Luật . 
Chủ đề: T âm trạng, nỗi lòng của tác giả trước duyên phận hẩm hiu, số phận phẫn uất + khát vọng sống của nữ thi sĩ họ Hồ. 
Quê Nghệ An, xuất thân trong 1 gia đình nhà Nho 
L à người phóng túng, đi nhiều nơi, thân thiết với nhiều danh sĩ, nhưng cuộc đời của bà lận đận, gặp nhiều éo le, ngang trái. 
Nửa cuối TK XIX – đầu TK XX 
Sáng tác gồm cả chữ Nôm và chữ Hán 
Có khoảng trên dưới 40 bài thơ Nôm 
Có tập thơ “ Lưu hương kí “ gồm 24 bài chữ Hán và 26 bài chữ Nôm 
Sự nghiệp văn học 
Phong cách nghệ thuật: 
Đ ư ợc mệnh danh là “Bà Chúa th ơ Nôm” của nền văn học dân tộc 
BÀI THƠ “TỰ TÌNH II” 
Thơ trào phúng mà trữ tình, đậm đà chất văn học dân gian từ đề tài, cảm hứng đến ngôn ngữ, hình tượng 
TỰ TÌNH 
2 CÂU ĐỀ: 
Nỗi niềm buồn tủi, chán chường 
2 CÂU THỰC 
Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn 
2 CÂU LUẬN: 
Nỗi niềm phẫn uất, phản kháng của tác giả 
 “ Đêm khuya ”: K hông gian hoang vắng , yên tĩnh , phù hợp cho những suy tư , trăn trở về cuộc đời , số phận , tình duyên 
Từ láy “ văng vẳng ” + hình ảnh “ trống canh dồn ”: miêu tả âm thanh dồn dập vang vọng như đang thúc giục thời gian 
 “ Trơ ”: là sự trơ trọi , cô đơn của tác giả trước nỗi đau , sự “trơ lì” khi đối đầu với những bất công ngang trái . 
“ C ái hồng nhan ”: cụm từ mang sắc thái trái ngược 
- “ cái ”: suồng sã 
“ hồng nhan ”: trang trọng 
 “ Cái hồng nhan ” >< “ nước non ”: 
- S ự cô đơn , nhỏ bé của con người 
- L à bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công. 
 “ Chén rượu hương đưa ”: Tình cảnh lẻ loi , mượn rượu để giải sầu , để xoa dịu và quên đi thực tại phũ phàng. 
“ say lại tỉnh ”: vòng luẩn quẩn không lối thoát, bế tắc của hiện tại ngang trái . 
 “ ngán ”: chán chường , bất mãn , ngán ngẩ m 
 “ Vầng trăng bóng xế ”: tuổi xuân đã trôi qua như trăng đã sắp tàn . 
“ Khuyết chưa tròn ”: Nhân duyên chưa trọn vẹn , chưa có được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy 
 Thủ pháp đối lập: “ mặt đất ”> <” đá mấy hòn ” 
=> Không cam chịu 
 Đảo ngữ + động từ mạnh “ xiên ”, “ đâm ”: cá tính mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương 
2 CÂU KẾT 
Tâm trạng chán chường, buồn tủi và khát khao hạnh phúc 
 “ M ảnh tình san sẻ ”: thân phận làm lẽ nghiệt ngã 
 “ mảnh tình ”: chút tình cảm nhỏ nhoi , không trọn vẹn 
 “ xuân lại lại ”: vòng tuần hoàn thời gian vô tận 
“ tí con con ”: sự nhỏ bé , không đáng kể 
“ x uân đi ”: tuổi trẻ trôi qua , thời gian không chờ đợ i 
TỰ TÌNH 
2 CÂU ĐỀ: 
Nỗi niềm buồn tủi, chán chường 
 “ Đêm khuya ”: K hông gian hoang vắng , yên tĩnh , phù hợp cho những suy tư , trăn trở về cuộc đời , số phận , tình duyên 
Từ láy “ văng vẳng ” + hình ảnh “ trống canh dồn ”: miêu tả âm thanh dồn dập vang vọng như đang thúc giục thời gian, đầy gấp gáp, vội vã 
 “ Trơ ”: là sự trơ trọi , cô đơn của tác giả trước nỗi đau , ; sự “trơ lì” khi đối đầu với những bất công ngang trái . 
“ C ái hồng nhan ”: cụm từ mang sắc thái trái ngược 
- “ cái ”: suồng sã 
“ hồng nhan ”: trang trọng 
 “ Cái hồng nhan ” >< “ nước non ”: 
- S ự cô đơn , nhỏ bé của con người 
- L à bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công. 
TỰ TÌNH 
2 CÂU ĐỀ: 
Nỗi niềm buồn tủi, chán chường 
 “ Đêm khuya ”: K hông gian hoang vắng , yên tĩnh , phù hợp cho những suy tư , trăn trở về cuộc đời , số phận , tình duyên 
Từ láy “ văng vẳng ” + hình ảnh “ trống canh dồn ”: miêu tả âm thanh dồn dập vang vọng từ xa của tiếng trống canh như đang thúc giục thời gian, đầy gấp gáp, vội vã 
 “ Trơ ”: là sự trơ trọi , cô đơn của tác giả trước nỗi đau , nghịch cảnh của mình; sự “trơ lì” thể hiện bản lĩnh thách thức , đối đầu với những bất công ngang trái . 
“ C ái hồng nhan ”: cụm từ mang sắc thái trái ngược 
- “ cái ”: suồng sã 
“ hồng nhan ”: trang trọng 
=> Phận má hồng rẻ rúng trong xã hội bấy giờ 
 “ Cái hồng nhan ” >< “ nước non ”: 
- M ột lần nữa tô đậm sự cô đơn , nhỏ bé của con người 
- L à bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công. 
2 CÂU THỰC 
Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn 
 “ Chén rượu hương đưa ”: Tình cảnh lẻ loi , mượn rượu để giải sầu , để xoa dịu và quên đi thực tại phũ phàng. 
“ say lại tỉnh ”: vòng luẩn quẩn không lối thoát, bế tắc của hiện tại ngang trái . 
 “ Vầng trăng bóng xế ”: tuổi xuân đã trôi qua như trăng đã sắp tàn . 
“ Khuyết chưa tròn ”: Nhân duyên chưa trọn vẹn , chưa có được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy 
TỰ TÌNH 
2 CÂU THỰC 
Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn 
2 CÂU LUẬN: 
Nỗi niềm phẫn uất, phản kháng của tác giả 
 “ Chén rượu hương đưa ”: Tình cảnh lẻ loi , mượn rượu để giải sầu , để xoa dịu và quên đi thực tại phũ phàng. 
“ say lại tỉnh ”: vòng luẩn quẩn không lối thoát, bế tắc của hiện tại ngang trái . 
 “ Vầng trăng bóng xế ”: tuổi xuân đã trôi qua như trăng đã sắp tàn . 
“ Khuyết chưa tròn ”: Nhân duyên chưa trọn vẹn , chưa có được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy 
 Thủ pháp đối lập: “ mặt đất ”> <” đá mấy hòn ” 
=> Không cam chịu 
 Đảo ngữ + động từ mạnh “ xiên ”, “ đâm ”: cá tính mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương 
TỰ TÌNH 
2 CÂU ĐỀ: 
Nỗi niềm buồn tủi, chán chường 
2 CÂU THỰC 
Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn 
2 CÂU LUẬN: 
Nỗi niềm phẫn uất, phản kháng của tác giả 
 “ Đêm khuya ”: K hông gian hoang vắng , yên tĩnh , phù hợp cho những suy tư , trăn trở về cuộc đời , số phận , tình duyên 
Từ láy “ văng vẳng ” + hình ảnh “ trống canh dồn ”: miêu tả âm thanh dồn dập vang vọng đang thúc giục thời gian, đầy gấp gáp, vội vã 
 “ Trơ ”: là sự trơ trọi , cô đơn của tác giả trước nỗi đau , sự “trơ lì” khi đối đầu với những bất công ngang trái . 
“ C ái hồng nhan ”: cụm từ mang sắc thái trái ngược 
- “ cái ”: suồng sã 
“ hồng nhan ”: trang trọng 
 “ Cái hồng nhan ” >< “ nước non ”: 
- T ô đậm sự cô đơn , nhỏ bé của con người 
- L à bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công. 
 “ Chén rượu hương đưa ”: Tình cảnh lẻ loi , mượn rượu để giải sầu , để xoa dịu và quên đi thực tại phũ phàng. 
“ say lại tỉnh ”: vòng luẩn quẩn không lối thoát, bế tắc của hiện tại ngang trái . 
 “ ngán ”: chán chường , bất mãn , ngán ngẩ m 
 “ Vầng trăng bóng xế ”: tuổi xuân đã trôi qua như trăng đã sắp tàn . 
“ Khuyết chưa tròn ”: Nhân duyên chưa trọn vẹn , chưa có được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy 
 Thủ pháp đối lập: “ mặt đất ”> <” đá mấy hòn ” 
=> Không cam chịu 
 Đảo ngữ + động từ mạnh “ xiên ”, “ đâm ”:cá tính mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương 
2 CÂU KẾT 
Tâm trạng chán chường, buồn tủi và khát khao hạnh phúc 
 “ M ảnh tình san sẻ ”: thân phận làm lẽ nghiệt ngã 
 “ mảnh tình ”: chút tình cảm nhỏ nhoi , không trọn vẹn 
 “ xuân lại lại ”: vòng tuần hoàn thời gian vô tận 
“ tí con con ”: sự nhỏ bé , không đáng kể 
“ x uân đi ”: tuổi trẻ trôi qua , thời gian không chờ đợ i 
TỰ TÌNH 
2 CÂU ĐỀ: 
Nỗi niềm buồn tủi, chán chường 
2 CÂU THỰC 
Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn 
2 CÂU LUẬN: 
Nỗi niềm phẫn uất, phản kháng của tác giả 
 “ Đêm khuya ”: K hông gian hoang vắng , yên tĩnh , phù hợp cho những suy tư , trăn trở về cuộc đời , số phận , tình duyên 
Từ láy “ văng vẳng ” + hình ảnh “ trống canh dồn ”: miêu tả âm thanh dồn dập vang vọng như đang thúc giục thời gian 
 “ Trơ ”: là sự trơ trọi , cô đơn của tác giả trước nỗi đau , sự “trơ lì” khi đối đầu với những bất công ngang trái . 
“ C ái hồng nhan ”: cụm từ mang sắc thái trái ngược 
- “ cái ”: suồng sã 
“ hồng nhan ”: trang trọng 
 “ Cái hồng nhan ” >< “ nước non ”: 
- S ự cô đơn , nhỏ bé của con người 
- L à bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công. 
 “ Chén rượu hương đưa ”: Tình cảnh lẻ loi , mượn rượu để giải sầu , để xoa dịu và quên đi thực tại phũ phàng. 
“ say lại tỉnh ”: vòng luẩn quẩn không lối thoát, bế tắc của hiện tại ngang trái . 
 “ ngán ”: chán chường , bất mãn , ngán ngẩ m 
 “ Vầng trăng bóng xế ”: tuổi xuân đã trôi qua như trăng đã sắp tàn . 
“ Khuyết chưa tròn ”: Nhân duyên chưa trọn vẹn , chưa có được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy 
 Thủ pháp đối lập: “ mặt đất ”> <” đá mấy hòn ” 
=> Không cam chịu 
 Đảo ngữ + động từ mạnh “ xiên ”, “ đâm ”: cá tính mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương 
2 CÂU KẾT 
Tâm trạng chán chường, buồn tủi và khát khao hạnh phúc 
 “ M ảnh tình san sẻ ”: thân phận làm lẽ nghiệt ngã 
 “ mảnh tình ”: chút tình cảm nhỏ nhoi , không trọn vẹn 
 “ xuân lại lại ”: vòng tuần hoàn thời gian vô tận 
“ tí con con ”: sự nhỏ bé , không đáng kể 
“ x uân đi ”: tuổi trẻ trôi qua , thời gian không chờ đợ i 
TỔNG KẾT 
Giá Trị Nội Dung 
Nghệ thuật 
Bài thơ nói lên bi kịch tình yêu, gia đình của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. 
T âm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước duyên phận éo le và cuộc sống, số phận cay đắng của họ . 
Bài thơ cũng cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương nói riêng, của tất cả những người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung . 
V ận dụng sáng tạo thể thơ thất ngôn bát cú Đường Luật với ngôn ngữ tiếng Việt 
Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc 
Sử dụng những hình ảnh giàu sức gợi hình, gợi cảm 
Chịu trách nhiệm sản xuất: Nhóm 1 - Lớp 11C2 
Chịu trách nhiệm nội dung: 
Khánh Ngọc (Nhóm trưởng), Hoài Thương 
Thu Trang, Đắc Thành 
Thanh Thắng, Minh Thắng 
Chịu trách nhiệm powerpoint: 
Tiến Hoàng 
Mỹ Tiên 
Khánh Ngọc 
Chịu trách nhiệm đưa sản phẩm đến với “công chúng”: 
Thanh Thắng 
Khánh Ngọc 
Mỹ Tiên 
Chân thành cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe và theo dõi 
phần thuyết trình của nhóm chúng em.