Bài giảng Vật lý 11 - Bài 24: Suất điện động cảm ứng - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Hà Anh - Trường THPT Nguyễn Du

BÀI 24 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
CHƯƠNG V 
CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
MẠCH KÍN ( C ) 
TỪ TRƯỜNG 
TỪ THÔNG 
BIẾN THIÊN 
DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG 
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
CÁC EM HÃY QUAN SÁT CÁC HÌNH ẢNH SAU VÀ CHO BIẾT ĐÓ LÀ GÌ? 
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN 
- Suất điện động cảm ứng là suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín 
1. Định nghĩa: 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 01(Nhóm 1,2,3) 
 QUAN SÁT VIDEO THÍ NGHIỆM VÀ THÍ NGHIỆM ẢO RÚT RA KẾT LUẬN VỀ ĐỘ SÁNG CỦA BÓNG ĐÈN VÀ ĐỘ LỆCH CỦA KIM VÔN KẾ: 
1. Khi nam châm di chuyển CHẬM lại gần (hoặc ra xa) cuộn dây thì bóng đèn ., kim Vôn kế lệch (nhiều/ ít) 
2. Khi nam châm di chuyển NHANH lại gần (hoặc ra xa) cuộn dây thì bóng đèn , kim Vôn kế lệch (nhiều/ ít) 
3. Nam châm đứng yên thì đèn ..sáng, kim điện kế .. lệch. 
CÁC NHÓM HÃY VIẾT TỪ TRONG DẤU “ ..” RA GIẤY RUKI 
SÁNG YẾU 
SÁNG MẠNH 
KHÔNG 
KHÔNG 
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN 
1. Định nghĩa: 
2. Định luật Faraday 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
- Suất điện động cảm ứng: 
 Độ lớn: 
Định luật Faraday: 
Độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên từ thông qua mạch kín đó . 
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN 
II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LUẬT LEN - XƠ 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
Φ đang tăng 
+ 
e c < 0 
i c 
- Nếu  tăng thì e c < 0: Chiều của suất điện động cảm ứng (chiều dòng điện CƯ) ngược với chiều của mạch. 
- Nếu  giảm thì e c > 0: Chiều của suất điện động cảm ứng (chiều dòng điện cảm ứng) là chiều của mạch. 
Vậy, sự xuất hiện dấu trừ ở biểu thức e c là để phù hợp với định luật Len-xơ. 
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN 
II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LUẬT LEN -XƠ 
BÀI 24: SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
S 
N 
C3: Xác định chiều của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch kín (C) trên hình vẽ khi nam châm: 
	a. Đi xuống 
	b. Đi lên 
III. CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
Bản chất của hiện tượng cảm ứng điện từ là quá trình chuyển hoá từ một dạng năng lượng (cơ năng) thành điện năng. 
III. CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
Ứng dụng của hiện tượng 
cảm ứng điện từ: 
Chế tạo máy phát điện xoay chiều 
Chế tạo động cơ điện xoay chiều 
I. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MẠCH KÍN 
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG 
III. CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
II. QUAN HỆ GIỮA SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG VÀ ĐỊNH LUẬT LEN –XƠ 
- Suất điện động cảm ứng là suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín 
 Định luật Faraday: Độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên từ thông qua mạch kín đó . 
 Độ lớn: 
(1) 
Bản chất của hiện tượng cảm ứng điện từ là quá trình chuyển hoá từ một dạng năng lượng (cơ năng) thành điện năng. 
Từ thông qua một diện tích S không phụ thuộc yếu tố nào sau đây? 
A. độ lớn cảm ứng từ. 
B. nhiệt độ môi trường. 
C. diện tích đang xét. 
D. góc tạo bởi pháp tuyến và véc tơ cảm ứng từ. 
Suất điện động cảm ứng là suất điện động 
A. được sinh bởi nguồn điện hóa học. 
C. sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín. 
B. sinh ra dòng điện trong mạch kín. 
D. được sinh bởi dòng điện cảm ứng. 
Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín tỉ lệ với 
A. điện trở của mạch. 
C. tốc độ biến thiên từ thông qua mạch ấy. 
B. độ lớn từ thông qua mạch. 	 
D. diện tích của mạch. 
Khi cho nam châm chuyển động qua một mạch kín, trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng. Điện năng của dòng điện được chuyển hóa từ 
B. hóa năng. 
A. cơ năng. 
C. quang năng 
D. nhiệt năng. 
Ví dụ 2: 
Một vòng dây dẫn hình vuông, cạnh a = 10 cm, đặt cố định trong một từ trường đều có vectơ cảm ứng từ vuông góc với mặt khung. Trong khoảng thời gian 0,05 s, cho độ lớn của cảm ứng từ tăng đều từ 0 đến 0,5 T. Xác định độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong vòng dây. 
Ví dụ 1: 
Một vòng dây dẫn kín, phẳng được đặt trong từ trường đều. Trong khoảng thời gian 0,04 s, từ thông qua vòng dây giảm đều từ giá trị 6.10 -3 Wb về 0 thì suất điện động cảm ứng xuất hiện trong vòng dây có độ lớn là: 
A. 0,12 V.	 B. 0,15 V.	 C. 0,30 V.	 D. 70,24V. 
Đáp án: 0,1 V 
S 
n 
B 
Ví dụ 4: 
Một khung dây dẫn hỉnh chữ nhật có diện tích 0,02 m 2 , ban đầu ở vị trí song song với các đường sức từ của một từ trường đều có độ lớn B = 0,01 T. Khung quay đều trong thời gian Δt = 0,04 s đến vị trí vuông góc với các đường sức từ. Độ lớn suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung là 
A. 5 mV.	 B. 12 mV.	 C. 3.6V.	 D. 4,8 V. 
Ví dụ 3: 
Một khung dây phẳng diện tích 0,002 m 2 , gồm 10 vòng được đặt trong từ trường đều. Vectơ cảm ứng từ làm thành với mặt phẳng khung dây góc 30° và có độ lớn bằng 2.10 -4 T. Người ta làm cho từ trường giảm đều đến 0 trong thời gian 0,01 s thì độ lớn suất điện động cảm ứng xuất hiện trong khung dây trong thời gian từ trường biến đổi. 
A. 2.10 -4 (V).	 B. 18.10 -4 (V).	 C. 16.10 -4 (V).	 D. 8.10 -4 (V). 
CHỦ ĐỀ: 
CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
CHƯƠNG V 
CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ