Bài giảng Hóa học Lớp 11 - Bài 10: Photpho - Lê Văn

BÀI 10: PHOTPHO 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S.TING 
Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e - Learning lần thứ 4 
Môn Hóa học 11 – Cơ bản 
Nhóm tác giả: Lê Văn Hoàng – Lô Thị Thủy 
Email: hoangledc2@gmail.com 
Điện thoại di động: 0982470940 
Trường THPT Diễn Châu 2 
Xóm Bắc Hồng, Xã Diễn Hồng, Huyện Diễn Châu, Tỉnh Nghệ An 
Tháng 10/2016 
Henning Brand ( 1630 – 1770) - nhà giả kim thuật sinh ở Đức phát hiện ra năm 1669 khi cho bay hơi nước tiểu thu được một chất rắn đem trộn với cát và than ông thu được chất rắn màu trắng, phát sáng trong bóng đêm . 
LỊCH SỬ TÌM RA NGUYÊN TỐ 
PHOTPHO 
BÀI 10 
PHOTPHO 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
BÀI 10 
PHOTPHO 
I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ 
II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
V . ỨNG DỤNG 
VI. SẢN XUẤT 
IV. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN 
I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ 
- Kí hiệu nguyên tố: 
P 
- Số hiệu nguyên tử: 
15 
- Cấu hình electron nguyên tử: 
1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 3 
- Vị trí: 
- Ô thứ :15 
- Chu kì :3 
- Nhóm : VA 
BÀI 10 
PHOTPHO 
II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ 
PHOTPHO TRẮNG 
PHOTPHO ĐỎ 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Tính chất vật lí 
 Photpho trắng 
 Photpho đỏ 
Chất rắn, trong suốt, màu trắng hoặc hơi vàng. 
Chất bột màu đỏ 
Mạng tinh thể phân tử P 4 
Cấu trúc polime P n 
Mềm, dễ nóng chảy, dễ bay hơi 
Khó nóng chảy, khó bay hơi 
Không tan trong nước, tan nhiều trong: CS 2 , benzen... 
Không tan trong dung môi thường 
Rất độc 
Không độc 
Phát quang trong bóng tối 
Không phát quang 
Ngâm trong nước 
Để trong lọ khô 
Trạng thái, màu sắc 
Cấu trúc 
Tính bền 
Tính tan 
Độc tính 
Phát quang 
Bảo quản 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Xem video thí nghiệm 
và điền vào chỗ trống: 
Trả lời 
Làm lại 
ngưng tụ và làm lạnh ta thu được photpho . 
 chuyển thành dạng hơi, 
Khi đun nóng photpho 
 đến 250 0 C ta lại thu được photpho 
 Đun photpho 
BÀI 10 
PHOTPHO 
. 
SỰ CHUYỂN HÓA GIỮA PHOTPHO ĐỎ VÀ PHOTPHO TRẮNG 
Photpho 
 trắng 
Photpho 
 đỏ 
250 o C, không có không khí 
t o 
không có không khí 
Hơi 
Photpho 
Làm lạnh 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Hoàn thành câu trả lời bằng cách điền vào chỗ trống: 
Ở điều kiện thường, khả năng hoạt động hóa học của photpho 
 nitơ . 
 photpho đỏ. 
Khả n ăng hoạt động của photpho trắng 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
BÀI 10 
PHOTPHO 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
- Ở điều kiện thường, photpho hoạt động hóa học mạnh hơn nitơ 
- Photpho trắng hoạt động hóa học mạnh hơn photpho đỏ 
Xác định số oxi hóa của photpho trong các hợp chất sau 
Na 3 P, H 3 PO 4 , P 2 O 5 , PCl 3 : 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
-3, +5, +5, +3 
B) 
-3, -5, +5, +3 
C) 
+3, +5, +5, -3 
D) 
+3, -5, +5, -3 
P 
Tính khử 
Tính oxi hóa 
- Photpho thể hiện tính khử và tính oxi hóa. 
BÀI 10 
PHOTPHO 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
0 
-3 
+3 
+5 
-Số oxi hóa của P trong các hợp chất : Na 3 P ,H 3 PO 4 ,P 2 O 5 ,PCl 3 lần lượt là: -3,+5,+5,+3 
1. Tính oxi hóa 
- Photpho tác dụng với một số kim loại hoạt động tạo thành photphua kim loại. 
Ví dụ: P + Ca Ca 3 P 2 
t o 
0 
0 
+2 
-3 
Canxi photphua 
3 
2 
Kết luận: P có tính oxi hóa 
BÀI 10 
PHOTPHO 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
Hoàn thành phương trình phản ứng sau: 
t 0 
 P + 
 Zn 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Phương trình: 3Zn + 2P Zn 3 P 2 
t 0 
0 
-3 
Kẽm photphua 
Thuốc chuột: Zn 3 P 2 
 Sau khi chuột ăn, Zn 3 P 2 bị thủy phân rất mạnh theo phương trình: 
 Lượng nước trong cơ thể chuột giảm, nó khát và đi tìm nước. Càng nhiều nước đưa vào cơ thể chuột thì PH 3 thoát ra càng nhiều, chuột càng nhanh chết do PH 3 rất độc. Nếu không có nước, chuột lâu chết hơn 
Zn 3 P 2 + 6H 2 O 3Zn(OH) 2 + 2PH 3 ↑ (photphin) 
BÀI 10 
PHOTPHO 
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
2 . TÍNH KHỬ 
- Photpho tác dụng với một số phi kim hoạt động và các hợp chất có tính oxi hóa 
t 0 
Xem video thí nghiệm và hoàn thành phản ứng: 
BÀI 10 
PHOTPHO 
P 2 O 5 
P 2 O 3 
PO 2 
P 2 O 
P + O 2 (dư) 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
A) 
B) 
C) 
D) 
BÀI 10 
PHOTPHO 
4P + 5O 2 (dư) 2P 2 O 5 
t 0 
Điphotpho pentaoxit 
0 
0 
+5 
-2 
4P + 3O 2 (thiếu) 2P 2 O 3 
t 0 
0 
0 
+3 
-2 
Điphotpho trioxit 
Kết luận: P có tính khử 
PHOTPHO 
TÍNH KHỬ : Phản ứng với một số phi kim và hợp chất có tính oxi hóa. 
 Số oxi hóa tăng từ 0 +3,+5 
TÍNH OXI HÓA : Phản ứng với kim loại mạnh 
Số oxi hóa giảm từ 0 -3 
BÀI 10 
PHOTPHO 
KẾT LUẬN : 
Axit photphoric 
Diêm 
Pháo hoa 
Đạn pháo 
Bom 
Đạn cháy 
BÀI 10 
PHOTPHO 
IV. ỨNG DỤNG 
Apatit 3Ca 3 (PO 4 ) 2 .CaF 2 
Photphorit Ca 3 (PO 4 ) 2 
Nguồn thực phẩm giàu photpho 
BÀI 10 
PHOTPHO 
V. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN 
Hiện tượng ma trơi 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Photpho còn có trong xương, bắp, tế bào não, . 
Các đốm sáng lập l òe 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Hiện tượng “ma trơi” 
 Tại các nghĩa địa, khi xác chết bị thối rữa do vi sinh vật hoạt động, ở não người chứa lượng photpho đ ượ c giải phóng dưới dạng photphin PH 3 có lẫn điphotphin P 2 H 4 . 
 Điphotphin là chất lỏng, dễ bay hơi và tự bốc cháy ng oài không khí ở nhiệt độ thường tạo ra P 2 O 5 và H 2 O: 
 2P 2 H 4 + 7O 2 2P 2 O 5 + 4H 2 O + Q ( 1 ) 
Nhờ nhiệt Q tỏa ra ở phản ứng (1) mà: 
2PH 3 + 4O 2 P 2 O 5 + 3H 2 O + Q' (2) 
 Các pư ( 1 ) và ( 2 ) t ỏa ra năng lượng dưới dạng ánh sáng . Do đó khi cháy hỗn hợp (PH 3 và P 2 H 4 ) có hình ngọn lửa vàng sáng, bay là là di động trên mặt đất, lúc ẩn lúc hiện mà người ta gọi đó là "ma trơi". Hiện tượng này th ườ ng gặp ở các nghĩa địa khi trời mưa có gió nhẹ. 
VI. SẢN XUẤT 
-Trộn quặng apatit hoặc photphorit với than cốc và cát rồi nung ở 1200 o C: 
Ca 3 (PO 4 ) 2 + 3SiO 2 + 5C (than cốc) 3CaSiO 3 + 2P + 5CO 
1200 o C 
BÀI 10 
PHOTPHO 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT! 
BÀI KIỂM TRA KIẾN THỨC 
Câu 1: Photpho trắng được bảo quản bằng cách ngâm trong: 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
Dầu hỏa 
B) 
Trong nước 
C) 
Trong ete 
D) 
Trong benzen 
Câu 2: Ở điều kiện thường, photpho hoạt động hóa học mạnh hơn nitơ là do: 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
Độ âm điện của photpho bé hơn nitơ 
B) 
Liên kết trong phân tử photpho kém bền hơn trong phân tử nitơ 
C) 
Tính phi kim của nguyên tử photpho mạnh hơn của nguyên tử nitơ 
D) 
Độ âm điện của photpho mạnh hơn nitơ 
Câu 3: Thành phần chính của quặng apatit là: 
Ca 3 (PO 4 ) 2 
3Ca 3 (PO 4 ) 2 .CaF 2 
CaHPO 4 
Ca(H 2 PO 4 ) 2 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
B) 
C) 
D) 
Câu 4: Cho phương trình phản ứng sau: Tổng hệ số của các chất sau khi cân bằng là: 
BÀI 10 
PHOTPHO 
P + HNO 3 H 3 PO 4 + NO 2 + H 2 O 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
16 
B) 
15 
C) 
14 
D) 
13 
Câu 5: Nhận xét nào sau đây không đúng: 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
Nguyên tử của nguyên tố photpho có 5e ở lớp ngoài cùng 
B) 
Photpho vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử 
C) 
Phần lớn photpho được sản xuất ra được dùng chủ yếu vào mục đích quân sự 
D) 
Photpho có 2 dạng thù hình quan trọng là photpho đỏ và photpho trắng, trong đó photpho trắng kém bền hơn photpho đỏ 
Câu 6: Có thể điều chế được bao nhiêu kg photpho khi nung 46,5 kg canxi photphat với cát và than tại nhiệt độ 12000C? Biết hiệu suất của phản ứng H = 75%. 
BÀI 10 
PHOTPHO 
Chưa chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
Bạn phải trả lời để tiếp tục 
Trả lời 
Làm lại 
Chính xác, nhấp chuột để tiếp tục! 
A) 
14,2 kg 
B) 
6,975 kg 
C) 
9,3 kg 
D) 
4,65 kg 
KẾT QUẢ BÀI TRẮC NGHIỆM 
ĐIỂM SỐ CỦA EM 
{score} 
ĐIỂM SỐ LỚN NHẤT 
{max-score} 
SỐ LẦN LÀM BÀI 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Tiếp tục 
BÀI 10 
PHOTPHO 
THANK YOU! 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
BÀI DỰ THI CÓ THAM KHẢO, SỬ DỤNG CÁC TÀI LIỆU, WEBSITE, PHẦN MỀM SAU: 
I. TÀI LIỆU THAM KHẢO 
- Sách giáo khoa Hóa học 11 , Sách giáo viên Hóa học 11 – NXB Giáo dục. 
- Hướng dẫn tóm tắt sử dụng Adobe Presenter 7.0 để tạo bài giảng e-Learning từ Powerpoint – Cục Công nghệ Thông tin – Bộ Giáo dục và Đào tạo 
- Video clip thí nghiệm hóa học của nhóm CNTT Khoa Hóa học trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 
- Một số hình ảnh, âm thanh trên internet. 
II. WEBSITE THAM KHẢO 
- Mạng Giáo dục edu.net.vn. 
- Thư viện bài giảng điện tử: baigiang.violet.vn. 
- Thư viện e-Learning: hoctructuyen.violet.vn. 
III. PHẦN MỀM SỬ DỤNG 
Microsoft Powerpoint 2013, Adobe Presenter 11, QuickTime Player, Format Factory,