Bài giảng Ngữ văn 11 - Tuần 21: Vội vàng - Năm học 2022-2023 - Nông Minh Thư - Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm

LỚP 
11 
VĂN HỌC VIỆT NAM 
Xuân Diệu 
Về kiến thức: giúp học sinh hiểu được niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình và quan niệm về thời gian, về tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Diệu ; Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt, dạt dào và mạch luận lí sâu sắc; những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật của nhà thơ. 
Về kỹ năng: nhận biết được đặc trưng của thể loại thơ và biết cảm nhận, phân tích thơ. 
Giúp học sinh 
Về tình cảm: giáo dục, bồi dưỡng thái độ và quan điểm sống tích cực . 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
Đoạn 1: tình yêu cuộc sống 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
I . TÌM HIỂU CHUNG 
II . TÌM HIỂU VĂN BẢN 
III . TỔNG KẾT 
Nội dung 
Nghệ thuật 
Tác giả 
Tác phẩm 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Chín câu đầu 
Xuân nghĩa là xuân 
Xuân nghĩa là xuân sẽ 
Mà nghĩa là tôi cũng 
Lòng tôi nhưng lượng trời cứ 
Không cho dài thời trẻ của nhân gian 
Nói làm chi rằng 
Nếu 
 nhưng 
đương tới 
đương qua 
non 
già 
xuân hết 
mất 
xuân vẫn tuần hoàn 
tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại 
Còn trời đất 
chẳng còn tôi mãi; 
còn 
rộng 
chật 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Điệp ngữ nghĩa là 
Giải thích, khẳng định sâu sắc những cảm nhận của nhà th ơ . 
Chín câu đầu 
Xuân nghĩa là xuân 
Xuân nghĩa là xuân sẽ 
Mà nghĩa là tôi cũng 
Lòng tôi nhưng lượng trời cứ 
Không cho dài thời trẻ của nhân gian 
Nói làm chi rằng 
Nếu 
 nhưng 
đương tới 
đương qua 
non 
già 
xuân hết 
mất 
xuân vẫn tuần hoàn 
tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại 
Còn trời đất 
chẳng còn tôi mãi; 
còn 
rộng 
chật 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Giọng điệu: hờn trách 
Chín câu đầu 
Xuân nghĩa là xuân 
Xuân nghĩa là xuân sẽ 
Mà nghĩa là tôi cũng 
Lòng tôi nhưng lượng trời cứ 
Không cho dài thời trẻ của nhân gian 
Nói làm chi rằng 
Nếu 
 nhưng 
đương tới 
đương qua 
non 
già 
xuân hết 
mất 
xuân vẫn tuần hoàn 
tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại 
Còn trời đất 
chẳng còn tôi mãi; 
còn 
rộng 
chật 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
NGƯỜI XƯA 
 Thời gian tuần hoàn 
 Thời gian tuyến tính 
XUÂN DIỆU 
Chín câu đầu 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Chín câu đầu 
Xuân nghĩa là xuân 
Xuân nghĩa là xuân sẽ 
Mà nghĩa là tôi cũng 
Lòng tôi nhưng lượng trời cứ 
 Không cho dài thời trẻ của nhân gian 
Nói làm chi rằng 
Nếu 
 nhưng 
đương tới 
đương qua 
non 
già 
xuân hết 
mất 
xuân vẫn tuần hoàn 
tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại 
Còn trời đất 
chẳng còn tôi mãi; 
còn 
rộng 
chật 
Từ ngữ, hình ảnh đối lập 
đương tới 
đương qua 
non 
già 
còn 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
Xuân Diệu đo giá trị cuộc sống bằng tuổi trẻ của mỗi người. 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Chín câu đầu 
Thời gian ngắn ngủi, trôi nhanh, một đi không trở lại. 
Giọng điệu tranh luận, sôi nổi 
Nuối tiếc thời gian, tuổi trẻ, cuộc sống 
Lời biện minh, giãi bày 
Buồn, lo sợ thời gian trôi qua 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Thời gian được đo bằng khứu giác, thị giác 
Cảnh vật nhuốm màu chia li, tiễn biệt. 
Tám câu cuối 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
Nghệ thuật nhân hóa + từ ngữ biểu cảm 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Tám câu cuối 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
Cảm nhận đầy ám ảnh về thời gian trong lòng tạo vật . 
Luyến tiếc, buồn chán. 
2 câu cuối: câu cảm thán: lời hối thúc giục giã . 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
2 
Lời thơ vừa cảm xúc vừa triết lí . 
Thời gian, tuổi trẻ trôi nhanh, một đi không trở lại . 
Tám câu cuối 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
 Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước , và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
 Ta muốn ôm : câu thơ 3 chữ, đặt giữa dòng thơ . 
Gợi hình ảnh con người đứng giữa trần gian, dang tay như muốn ôm trọn vào lòng vẻ đẹp của mùa xuân. 
Từ ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm 
Vẻ đẹp của vườn trần 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
Điệp ngữ ta muốn + động từ diễn tả động thái yêu đương mỗi lúc một mãnh liệt 
Tận hưởng và tận hiến cuộc sống một cách hết mình, cuồng nhiệt, vồ vập, cuống quýt . 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
Từ cho + các tính từ chếnh choáng - đã đầy - no nê 
Trạng thái mãn nguyện, hạnh phúc . 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
Đại từ ta 
Khát vọng sống hết mình và cống hiến hết mình của tác giả cũng là khát vọng của tất cả mọi người. 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
1 
II 
TÌM HIỂU VĂN BẢN 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Giọng điệu sôi nổi, dồn dập 
Lời giục giã: hãy sống hết mình và sống có ý nghĩa 
Lẽ sống đẹp . 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
III 
TỔNG KẾT 
Nghệ thuật 
Sự kết hợp giữa mạch luận lí và mạch cảm xúc . 
Cách nhìn, cách cảm mới và những sáng tạo độc đáo về hình ảnh thơ. 
Sử dụng ngôn từ , nhịp điệu dồn dập , sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt. 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
Bài thơ nổi bật lên tư tưởng nhân văn: lòng yêu đời, yêu cảnh vật, yêu tuổi trẻ, yêu mùa xuân, là thái độ sống nồng nhiệt và niềm khao khát giao cảm với đời của Xuân Diệu 
Ý nghĩa văn bản 
III 
TỔNG KẾT 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
TÓM TẮT BÀI GIẢNG 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
1. Tác giả: Xuân Diệu 
2. Tác phẩm 
1. T ình yêu cuộc sống 
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN 
Nỗi băn khoăn trước thời gian 
Chín câu đầu 
- Điệp ngữ, từ ngữ , hình ảnh đối lập; nghệ thuật nhân hóa + từ ngữ biểu cảm 
Buồn bã và luyến tiếc vì thời gian , tuổi trẻ trôi nhanh, một đi không trở lại. 
Tám câu cuối 
- Sự buồn bã và luyến tiếc vì thời gian, tuổi trẻ trôi nhanh, một đi không trở lại. 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang 
TÓM TẮT BÀI GIẢNG 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
1. T ình yêu cuộc sống 
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN 
Nỗi băn khoăn trước thời gian 
Lời giục giã sống vội vàng 
Từ ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm, điệp ngữ ta muốn + động từ diễn tả  động thái yêu đương mỗi lúc một mãnh liệt + giọng điệu sôi nổi, dồn dập . 
 Lời giục giã: hãy sống hết mình và sống có ý nghĩa. 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
Ý nghĩa văn bản 
TRƯỜNG Thpt chuyên hà giang