Bài giảng Ngữ văn 11 - Bài học: Hạnh phúc của một tang gia

H¹nh phóc cña mét tang giaH¹nh phóc cña mét tang gia.TrÝch: Sè ®á – Vò Träng PhôngH·y nªu những nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ Vò Träng Phông ? H¹nh phóc cña mét tang giaI.Tiểu dẫn:1. T¸c gi¶: a. TiÓu sö :- Vò Träng Phông ( 1912- 1939 ).- xuÊt th©n trong gia ®ình nghÌo khæ chØ ®­ưîc häc hÕt tiÓu häc vì ph¶i kiÕm sèng. - ¤ng lu«n căm ghÐt x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn thèi n¸t ®­ư¬ng thêi.- ¤ng bÞ bÖnh lao vµ mÊt t¹i Hµ Néi.vò träng phôngH¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn:1. T¸c gi¶:a. TiÓu söb. Sù nghiÖp :- ViÕt văn tõ rÊt sím, cã truyÖn ®ăng b¸o tõ năm 1930.Næi bËt nhÊt lµ thÓ lo¹i : Phãng sù vµ TiÓu thuyÕt. ¤ng ®­îc mÖnh danh lµ “ ¤ng vua phãng sù ®Êt B¾c ”. Söï nghieäp saùng taùc ñoà soä: + Phoùng söï + Tieåu thuyeát + Truyeän ngaén, kòch noùi: Khoâng moät tieáng vang. Kó ngheä laáy TaâyCaïm baãy ngöôøiCôm thaày, côm coâSoá ñoû Gioâng toáVôõ ñeâ ND: Niềm caêm phaãn maõnh lieät vaøo xaõ hoäi ñen toái, thoái naùt ñöông thôøi.Một số tác phẩm của Vũ Trọng Phụng được tái bản gần đây.H¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn :1. T¸c gi¶2. T¸c phÈma. Tãm t¾tEm h·y tãm t¾t t¸c phÈm Sè ®á ? Tãm t¾t truyÖn b»ng s¬ ®å:Xu©n Tãc ®áV« häcTinh qu¸iLư­u manh Bµ phã ®oanSinh viªn tr­ưêng thuècVăn MinhAnh hïng cøu quècCô cè Tæ DoctorCè vÊn b¸o gâ mâNhµ c¶i c¸ch x· héiCon rÓ cô cè HångCô cè Hång C« TuyÕt CËu Tó T©nKÎ v« l¹iH¹ lư­u vØa hÌEm h·y nªu gi¸ trÞ cña t¸c phÈm Sè ®á ?H¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn1. T¸c gi¶2. T¸c phÈm.a. Tãm t¾t.*. Giá trị nội dung:- Lên án gay gắt xã hội tư sản chạy theo văn minh lố lăng Phương Tây.- Đả kích những phong trào được thực dân khuyến khích như : Thể thao, âu hoá...* Gi¸ trÞ nghÖ thuËt:- Lèi viÕt văn giµ dÆn, bót ph¸p ch©m biÕm ®Æc biÖt s¾c s¶o.- ThÕ giíi nh©n vËt trong Sè ®á ®«ng ®¶o, ®a d¹ng. ®ã lµ bøc tranh biÕm ho¹ ®Æc s¾c tõ trªn xuèng d­íi cña x· héi ®­¬ng thêi.-> Sè ®á lµ mét trong những thµnh tùu xuÊt s¾c cña văn xu«i hiÖn ®¹i ViÖt Nam.H¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn 1. T¸c gi¶ . 2. T¸c phÈm. 3. ®o¹n trÝch: H¹nh phóc cña mét tang gia.XuÊt xø: Ch­ư¬ng 15 cña t¸c phÈm Sè ®á. b. Chñ ®Ò : - V¹ch trÇn , phª ph¸n x· héi ®­ư¬ng thêi th«ng qua viÖc miªu t¶ ®¸m tang nhµ cô Cè Hång.H·y cho biÕt xuÊt xø vµ chñ ®Ò ®o¹n trÝch ?M©u thuÉntrµo phóng®ư­îc b¾tnguån tõ®©u ?Nhan ®Ò ®o¹n trÝch mang ý nghÜa gì ?H¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn1. T¸c gi¶2. T¸c phÈm3. ®o¹n trÝchII. ®äc – hiÓu:1. M©u thuÉn trµo phóng:Nhan ®Ò: H¹nh phóc cña mét tang giaLµ những ®iÒu tèt ®Ñp, ®iÒu may m¾n, niÒm vui lín.Nçi ®au thư­¬ng, mÊt m¸t tr­íc sù qua ®êi cña ngư­êi th©n.- Võa g©y sù chó ý, võa mang tÝnh chÊt kh«i hµi, ®èi lËp, m©u thuÉn.- ThÊy ®­ưîc bé mÆt xÊu xa, gi¶ dèi, nhè nhăng cña x· héi ®­ư¬ng thêi.H¹nh phóc cña mét tang giaI. TiÓu dÉn. 1. T¸c gi¶ 2. T¸c phÈm 3. ®o¹n trÝchII. ®äc hiÓu.1. M©u thuÉn trµo phóng:2. NiÒm vui, h¹nh phóc cña những ng­ưêi trong vµ ngoµi tang quyÕn:Vì sao c¸i chÕt cña côTæ l¹i lµ niÒm vui cña c¸cthµnh viªn trong gia ®ình cô ?H¹nh phóc cña mét tang gia2. NiÒm vui, h¹nh phóc cña những ng­êi trong vµ ngoµi tang quyÕn:a. NiÒm vui chung:- B¶n di chóc chia gia tµi cña cô Tæ ®· tíi lóc ®­ưîc thùc hiÖn . Con ch¸u ai nÊy ®Òu sung sư­íng, tho¶ thÝch...gäi ph­ưêng kÌn, thuª xe ®¸m ma.NiÒm vui riªng cña nhữngngư­êi trong gia ®ình cô CèTæ ®­ưîc t¸c gi¶ kh¾c ho¹ như­ thÕ nµo ?H¹nh phóc cña mét tang giab. NiÒm vui riªng:* Cô Cè Hång :- Nh¾m nghiÒn hai mắt đã già đến thế kia kìa”. Mơ màng mặc áo xô gai, lụ khụ, ho khạc, mếu máo. Tổ chức đám ma to -> được khen®¹o ®øc gi¶, h¸o danh, mong ®Ñp mÆt bÒ ngoµi.Ng­ưêi con bÊt hiÕuH¹nh phóc cña mét tang gia* Vî chång Văn Minh:- Văn Minh chång:+ Sung sư­íng vì c¸i chóc thư­ kia kh«ng cßn lµ viÓn v«ng nữa mµ ®· ®i vµo thùc hµnh.-> Mét con ngư­êi tham tiÒn.+ Bèi rèi, khã xö tr­ưíc “ hai c¸i ¬n to, mét c¸i téi nhá” cña Xu©n.-> Sù xuèng cÊp vÒ ®¹o ®øc.Vî chån VănMinh cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo tr­ưíc c¸i chÕt cña «ng néi ?H¹nh phóc cña mét tang giaVăn Minh vî :Sèt ruét vì chư­a ®ư­îc mÆc bé ®å t©n thêi- S¶n phÈm cña tiÖm may ¢u ho¸ Cã thÓ ban cho những ai ®ư¬ng ®au ®ín vì kÎ chÕt còng ®­ưîc h­ưëng chót Ýt h¹nh phóc ë ®êi.-> ChØ nghÜ ®Õn lîi nhuËn cho mình, v« ®¹o ®øc.Coâ Tuyeát:- Đau khổ vì không thấy Xuân đến.- Khuôn mặt buồn lãng mạnKhoe boä ñoà “Ngaây thô”vôùi caùi muõ maán xinh xinh.Chöùng minh mình hãy còn trinh tiết khoâng hö hoûng. Chưng diện và phơi bày sự hư hỏng * Caäu tuù Taân:“ Sướng đieân ngöôøi leân khoâng ñöôïc duøng ñeán”. Là cơ hội để chứng tỏ tài chụp ảnh và giải trí của mìnhChæ lo thuù vui caù nhaân: söï tha hoùa veà maët ñaïo ñöùcH¹nh phóc cña mét tang gia* ¤ng Ph¸n mäc sõng :NiÒm vui cña «ng Ph¸n mäc sõng lµ gì ?- H¶ hª sung s­íng vì ®ưîc cô cè Hång høa chia thªm cho vµi nghìn ®ång. ¤ng ta kh«ng ngê r»ng : gi¸ trÞ ®«i sõng h­ư¬u v« hình trªn ®Çu «ng ta l¹i to ®Õn thÕ.BÊt kÓ danh dù, ham tiÒn, v« liªm sØ.H¹nh phóc cña mét tang giaEm có nhận xétnhư thế nào về đám con cháu nhà cụ cố Hồng ?2. NiÒm vui h¹nh phóc cña những ng­êi trong vµ ngoµi tang quyÕn. * Nhận xét:- Lò con chÊu bÊt hiÕu, chØ lo toan tÝnh ®Ó trôc lîi cho riªng mình.- TiÕng cư­êi trµo phóng thÊm ®Ém sù ®au ®ín, chua xãt.H¹nh phóc cña mét tang gia3. NiÒm vui cña những ngư­êi ngoµi tang quyÕn.Em h·y cho biÕtniÒm vui s­ưíng h¹nhphóc cña những ngư­êingoµi tang quyÕn ?H¹nh phóc cña mét tang gia3. NiÒm vui cña những ngư­êi ngoµi tang quyÕn.- Hai viªn c¶nh s¸t Min ®¬ vµ Min Toa ®ang thÊt nghiÖp : sung sư­íng vì ®­ưîc thuª giữ trËt tù cho ®¸m tang.®¸m b¹n cô cè Hång: cã dÞp khoe c¸c thø huy chư­¬ng, phÈm hµm vµ c¸c thứ r©u ria trªn mÐp d­ưíi c»m.- Hµng phè : ®­ưîc xem ®¸m ma to chư­a tõng cã.- S­ư cô tăng phó : sung s­ưíng vµ vªnh v¸o vì ®· ®¸nh ®æ ®­ưîc héi phËt gi¸o.- Xu©n tãc ®á : danh gi¸ vµ uy tÝn cµng cao thªm-> nhê h¾n tè c¸o viÖc «ng Ph¸n mäc sõng-> cô Tæ chÕt.=> TÊt c¶ ®Òu sung s­ưíng h¹nh phóc kh«ng kÐm gì những ngư­êi trong tang gia.H¹nh phóc cña mét tang gia4. C¶nh mét ®¸m tang g­ư¬ng mÉu :th¶o luËn nhãmNhãm 1:Em h·y nhËn xÐt vÒ c¸ch tæ chøc ®¸m tang ?Nhãm 3:Bé mÆt thËt cña những ngư­êi ®i ®­a ®¸m ?Nhãm 2:C¶nh ®­ưa ®¸m ®­ưîcdiÔn ra nh­ư thÕ nµo ?Nhãm 4:C¶nh h¹ huyÖt ®­ưîct¸c gi¶ miªu t¶ nh­ư thÕ nµo ? H¹nh phóc cña mét tang gia4. C¶nh mét ®¸m tang g­ư¬ng mÉu :* C¸ch tæ chøc :- Theo lèi “ hæ lèn” : Ta, Tµu, T©y víi kiÖu b¸t cèng, lîn quay ®i läng, hµng trăm c©u ®èi , vßng hoa, lèc bèc xo¶ng, bó dÝch, tµi tö chôp ¶nh...ThËt lµ mét ®¸m ma to t¸t.-> Sù khoe khoang lè bÞch, kÖch cìm, thãi ®ua ®ßi lèi sèng văn minh rëm.H¹nh phóc cña mét tang gia4. C¶nh mét ®¸m tang gư­¬ng mÉu :* C¶nh ®­ưa ®¸m: Vài ba trăm người đi đưa đám ®i qua bèn phè . ®i ®Õn ®©u huyªn n¸o ®Õn ®ã.®iÖp khóc “ ®¸m cø ®i” ®ưîc lÆp l¹i.-> Phô trương, sang trọng, náo nhiệt, ô hợp của lối văn minh rởm®©y lµ ®¸m rưíc, ®¸m héi chø kh«ng ph¶i ®¸m ma.H¹nh phóc cña mét tang gia4. C¶nh mét ®¸m tang gư­¬ng mÉu :* Những ng­ưêi ®i ®­ưa ®¸m:- C« TuyÕt: khoe vÎ mÆt buån l·ng m¹n rÊt ®óng mèt cña mét nhµ cã ®¸m . + buån vì kh«ng thÊy Xu©n “ b¹n giai” c« ®©u c¶. C« ®au khæ ®Õn muèn “ tù tö” ®ư­îc.-> Sù kÖch cìm, gi¶ t¹o, xuèng cÊp vÒ mÆt ®¹o ®øc.H¹nh phóc cña mét tang gia4. C¶nh mét ®¸m tang gư­¬ng mÉu :* Những ng­ưêi ®i ®­ưa ®¸m:- Cô cè bµ “sung sư­íng”, “c¶m ®éng” khi thÊy xuÊt hiÖn s¸u chiÕc xe cña Xu©n vµ cña b¸o “Gâ mâ”, ®Õn gióp cho ®¸m thªm phÇn n¸o nhiÖt.- C¸c vÞ tai to, mÆt lín: ngực đeo đầy huân ,huy chương đi sát linh cửu để nhìn sự hở hang của Tuyết. Khi tr«ng thÊy lµn da tr¾ng thËp thß trong lµn ¸o voan máng trªn c¸nh tay vµ ngùc TuyÕt, ai nÊy ®Òu c¶m ®éng h¬n lµ khi nghe ®iÖu nh¹c cö hµnh ®¸m tang.H¹nh phóc cña mét tang gia- ®¸m trai thanh g¸i lÞch: t¸n tØnh, ve v·n nhau, bình phÈm, chª bai nhau, ghen tu«ng nhau, hÑn hß nhau...b»ng vÎ mÆt buồn rầu cña những ngư­êi ®i ®­ưa ma.-> Bé mÆt ®Óu gi¶, v« văn ho¸, v« ®¹o ®øc cña những con ng­ưêi mang tiÕng th­ưîng lư­u. => Ph¬i bµy tÊt c¶ những c¸i xÊu xa, kÖch cìm cña x· héi thư­îng l­ưu ch¹y theo mèt văn minh rëm.H¹nh phóc cña mét tang gia* C¶nh h¹ huyÖt:- CËu Tó T©n: cuèng quýt thùc hiÖn c«ng viÖc cña nhµ ®¹o diÔn. B¹n cña cËu thi nhau nh¶y lªn những ng«i mé ®Ó cho ¶nh khái gièng nhau. - Xu©n tãc ®á : cÇm mò nghiªm trang mét c¸ch gi¶ t¹o.- Cô cè Hång: ho kh¹c mÕu m¸o vµ ngÊt ®i.H¹nh phóc cña mét tang gia* C¶nh h¹ huyÖt: ¤ng Ph¸n mäc sõng:Khãc to: “Høt!..Høt!...Høt!..”LÆng ng­ưêi ®iDói vµo tay Xu©n mét c¸i giÊy b¹c năm ®ång gÊp tư ®Ó thanh to¸n mãn nî vµ kÝ giao kÌo lµm ăn-> gi¶ t¹o ,v« ®¹o ®øc.-> B¶n chÊt ®åi b¹i, ®Óu gi¶ cña c¸c nh©n vËt ®­ưîc béc lé trän vÑn. H¹nh phóc cña mét tang gia=> ®¸m tang diÔn ra nh­ mét tÊn ®¹i hµi kÞch. Mét ®¸m ma gư­¬ng mÉu cho sù gi¶ dèi, h¸o danh cña mét gia ®ình giµu sang mµ bÊt hiÕu.H·y cho biÕt th¸i ®é cña T¸c gi¶ ®èi víi x· héi nµy ?- Lªn ¸n, tè c¸o, v¹ch trÇn vµ khinh bØ c¶ c¸i x· héi th­ưîng l­u thµnh thÞ trư­íc c¸ch m¹ng, ®Çy rÉy những ®iÒu xÊu xa, gi¶ dèi, bÞp bîm ,v« liªm sØ ®¸ng ghª tëm.Em cã nhËn xÐt gì vÒ nghÖthuËt trµo phóng cña T¸c gi¶ë ®o¹n trÝch nµy ?H¹nh phóc cña mét tang gia5. NghÖ thuËt:- Cư­êng ®iÖu, nãi qu¸ : C©u nãi “ BiÕt råi khæ l¾m nãi m·i”. Mét buæi s¸ng cô cè Hång “ hót hÕt 60 ®iÕu thuèc phiÖn...”- ®èi lËp : tang gia- h¹nh phóc...MØa mai, chÕ giÔu những ®iÒu xÊu xa trong cuéc sèng: Mêi nhiÒu thÇy thuèc ®Ó thùc hµnh lÝ thuyÕt “ nhiÒu thÇy thèi ma”X©y dùng mét lo¹t ch©n dung biÕm ho¹ xuÊt s¾c.- Giäng văn biÕn ho¸ linh ho¹t.- Tµi năng miªu t¶: Høt! Høt! Høt! tiÕng khãc l¹ ®êi, cè tình rÆn ra nh»m che m¾t mäi ngư­êi -> sù ®ãng kÞch gi¶ dèi.H¹nh phóc cña mét tang giaIII. Tæng kÕt:1. Néi dung:- Phª ph¸n s©u s¾c lèi sèng ®¹o ®øc gi¶ cña x· héi th­ưîng l­ưu, ch¹y theo lèi sèng văn minh rëm.2. nghÖ thuËt:Sö dông hµng lo¹t c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËt: cư­êng ®iÖu, mØa mai....- Giäng văn hµi hư­íc, ch©m biÕm, ®¶ kÝch s©u cay...Cuûng coáYÙ naøo noùi khoâng ñuùng veà taùc giaû “Soá ñoû” ? A. Sinh naêm 1912 taïi Haø Noäi, trong moät gia ñình ngheøo. B. Soáng baèng ngheà vieát baùo, vieát vaên chuyeân nghieäp. C. Laø ngöôøi möïc thöôùc, chaêm hoïc vaø caàn maãn lao ñoäng saùng taïo. D. OÂng maát naêm 1993 vì beänh lao.Cuûng coá2. “ phaân vaân, voø ñaàu röùt toùc, luùc naøo cuõng ñaêm chieâu, thaønh ra hôïp thôøi trang, thaät ñuùng caùi maët moät ngöôøi luùc gia ñình ñöông tang gia boái roái”. Ñoù laø chaân dung cuûa ai ? A. Cuï coá Hoàng. B. OÂng Vaên Minh. C. OÂng Phaùn moïc söøng. D. Coâ Tuyeát.Cuûng coá3. Taïi sao oâng Phaùn moïc söøng laïi ñöôïc chia theâm moät soá tieàn vaøi nghìn ñoàng ? A. OÂng Phaùn laø ngöôøi toát. B. OÂng Phaùn laø ngöôøi coù coâng chaêm soùc oâng cuï giaø trong nhöõng ngaøy oâng cuï bò oám ñau. C. OÂng Phaùn coù vôï ngoaïi tình. D. Gia ñình oâng Phaùn khoù khaên hôn nhöõng gia ñình khaùc.Cuûng coá4. Luùc haï huyeät, Xuaân Toùc Ñoû “chôït thaáy oâng Phaùn duùi vaøo tay noù ? A. moät xaáp giaáy baïc” . B. moät caùi giaáy baïc naêm ñoàng gaáp tö” . C. moät tôø giaáy baïc naêm ñoàng gaáp tö” . D. moät tôø giaáy baïc naêm ñoàng” .Cuûng coá5. Tình tieát naøo döôùi ñaây boäc loä roõ nhaát söï giaû doái coù chuû yù cuûa ñaùm con chaùu ? A. Caäu Tuù Taân laêng xaêng chuïp aûnh. B. Cuï coá Hoàng nhaém nghieàn maét laïi ñeå mô maøng. C. Xuaân Toùc Ñoû xuaát hieän vôùi saùu chieác xe vaø hai voøng hoa. D. OÂng Phaùn moïc söøng khoùc trong caûnh haï huyeät.6.Trong ñoaïn trích “Haïnh phuùc cuûa moät tang gia”, taïi sao moïi ngöôøi trong nhaø cuï coá laïi mang ôn Xuaân Toùc Ñoû vaø xem haén nhö aân nhaân ? A. Vì Xuaân Toùc Ñoû ñaõ gaây ra caùi cheát cho cuï coá toå. B. Vì Xuaân Toùc Ñoû ñaõ coá gaéng chaïy chöõa cho cuï coá toå. C. Vì Xuaân Toùc Ñoû lo vieäc ma chay chu ñaùo. D. Vì Xuaân Toùc Ñoû ñaõ cöùu cuoäc ñôøi Tuyeát, moät coâ gaùi laàm lôõ.Cuûng coáH¹nh phóc cña mét tang giaTr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em