Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Văn bản "Bài ca ngất ngưởng" - Nguyễn Thị Hoa

 Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
BÀI CA NGẤT NGƯỞNG 
Môn Ngữ Văn - Lớp 11 
Nhóm giáo viên: Nguyễn Thị Hoa - An Thị Hồng 
Email: nthoa.c3hh1@bacgiang.edu.vn 
Trường THPT Hiệp Hòa số 1 
Tháng 10 năm 2021 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
Cuộc thi Thiết kế bài giảng điện tử 
------------- 
 Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Nguồn: https ://www.youtube.com/watch?v=4h2n7VFlSis 
Mời các em xem đoạn video sau 
Tiết 21 ( Đọc văn ) 
Bài ca ngất ngưởng 
 - Nguyễn Công Trứ- 
TRƯỜNG THPT HIỆP HÒA SỐ 1 
I. Tìm hiểu chung 
1. Tác giả 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
Ông xuất thân trong gia đình nhà nho nghèo, từ nhỏ tiếp xúc với văn hóa sinh hoạt hát ca trù 
NCT nổi bật với lối chơi ngông, thể hiện qua nhiều vần thơ và giai thoại cuộc đời ông. 
Nguyễn Công Trứ 
( 1778- 1858 ) 
Tự Tồn Chất, hiệu Ngộ Trai, biệt hiệu là Hi Văn 
Quê : làng Uy Viễn, huyện Nghị Xuân, 
tỉnh Hà Tĩnh 
a.Cuộc đời 
Học giỏi, giàu chí khí, tài hoa, văn võ toàn tài . 
Năm 1819 ông thi đỗ giải Nguyên và được bổ làm quan nhưng nhiều thăng trầm trên đường công danh 
ĐỀN THỜ NGUYỄN CÔNG TRỨ TẠI NGHI XUÂN, HÀ TĨNH 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
< 
> 
Nội dung 1 
Sáng tác chủ yếu bằng chữ Nôm, thể loại ưa thích là hát nói(hơn 60 bài), khoảng 50 bài thơ và phú, câu đối 
Là người đầu tiên đem đến cho hát nói một nội dung phù hợp với chức năng và cấu trúc của nó 
b. Sự nghiệp văn chương 
Nội dung sáng tác: 
 + Chí nam nhi 
 + Tư tưởng vui nhàn, thưởng lạc 
1. Nguyễn Công Trứ trong dòng lịch sử (NXB Nghệ An ) 
2. Uy viễn tướng công Nguyễn Công Trứ qua 81 giai thoại (NXB Lao động) . 
3. Nguyễn Công Trứ 36 bài thơ (NXB Lao động) 
 -> 3 tập sách về danh hào Nguyễn Công Trứ đã được trình làng đúng vào dịp kỷ niệm 230 năm ngày sinh và 150 năm ngày mất của ông. 
CÁC EM HÃY SƯU TẦM NHỮNG CUỐN SÁCH NÀY ĐỂ HIỂU HƠN VỀ CUỘC ĐỜI VÀ THƠ 
NGUYỄN CÔNG TRỨ 
 Mời các em xem video g iới thiệu về nhà thơ Nguyễn Công Trứ 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
2.Tác phẩm 
a. Hoàn cảnh sáng tác 
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ sáng tác trong thời gian ông cáo quan về tại quê nhà(1848) 
b. Thể loại : Hát nói 
- Hát nói là một làn điệu của ca trù, tổng hợp giữa ca nhạc và thơ, có tính chất tự do, thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân. 
- Hát nói là một thể thơ thuần Việt 
Bố cục : 3 phần 
- 6 câu đầu: Ngất ngưởng trong chốn quan trường. 
- 10 câu tiếp: Ngất ngưởng khi đã về hưu. 
- 3 câu cuối: Tuyên ngôn khẳng định cá tính, bản lĩnh. 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
2.Tác phẩm 
* Cảm nhận chung về bài thơ : Tổng kết cuộc đời sóng gió của tác giả, thể hiện thái độ ngất ngưởng, tự tin trong suốt cuộc đời. 
Hãy n êu c ảm nhận chung của em sau khi đọc bài thơ này ? 
“ BÀI CA NGẤT NGƯỞNG ” 
Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Kết luận 
Vũ trụ nội mạc phi phận sự  Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng  Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông  Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng  Lúc bình Tây, cờ đại tướng  Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên  Đô môn giải tổ chi niên  Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng  Kìa núi nọ phau phau mây trắng  Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi  Gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì  Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng  Được mất dương dương người tái thượng  Khen chê phơi phới ngọn đông phong  Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng  Không Phật, không tiên, không vướng tục  Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú  Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung  Trong triều ai ngất ngưởng như ông! 
II. Đọc – hiểu 
Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Kết luận 
II. Đọc – hiểu 
1. Cảm hứng chủ đạo 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
Ngất ngưởng 
Nghĩa đen 
Nghĩa bóng 
chỉ vị thế ở trên cao , 
không vững chãi , nghiêng ngã. 
Thái độ sống, phong cách sống, 
vượt khỏi khuôn mẫu thông thường – ngang tàng, 
ngạo nghễ 
Lối sống vượt thế tục, lối chơi ngông thách thức xung quanh 
 trên cơ sở nhận rõ tài năng và nhân cách của bản thân 
II. Đọc-hiểu 
1. Cảm hứng chủ đạo 
2 . NGẤT NGƯỞNG CHỐN QUAN TRƯỜNG ( 6 câu đầu ) 
< 
> 
Vũ trụ nội mạc phi phận sự  Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng  Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông  Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng  Lúc bình Tây, cờ đại tướng  Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
< 
> 
Nội dung 1 
Nội dung 1 
Thuyết trình ở đây nhé 
< 
> 
Nội dung 3 
Nội dung 3 
2 / 6 câu đầu: Ngất ngưởng chốn quan trường: 
*Câu 1 : “ Vũ trụ nội mạc phi phận sự ” 
 (Dịch là: mọi việc trong t r ời đất đều là phận sư của ta ) 
- Thái độ: tự tin và ý thức sâu sắc về vài trò, trách nhiệm của chính mình trong giang sơn trời đất. 
- Hình thức: câu thơ chữ Hán ->gợi sự trang trọng và thái độ kiêu hãnh 
 => tuyên ngôn chí nam nhi, quan niệm sống tiến bộ. 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
< 
> 
Nội dung 1 
Nội dung 1 
Thuyết trình ở đây nhé 
< 
> 
Nội dung 3 
Nội dung 3 
 *Câu 2 : Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng 
- Danh xưng: Hi Văn - tài năng văn chương hiếm có -> độc đáo, cá tính. 
- Tài bộ : tài hoa -> đề cao tài năng xuất chúng hơn người -> giọng điệu khoa trương 
- Vào lồng: 
+ Nghệ thuật ẩn dụ 
+ Gợi sự trói buộc, mất tự do, giam hãm của các khuôn phép xã hội 
=> NCT coi công danh là nợ, là trách nhiệm -> ông tự nguyện đem tự do, tài hoa nhốt vào vòng trói buộc 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
Nội dung 1 
Thuyết trình ở đây nhé 
< 
> 
Nội dung 3 
Nội dung 3 
* Câu 3,4,5,6: 
- Thủ pháp liệt kê: khi...khi...khi -> đảm nhận nhiều chức vụ, cả văn lẫn võ. 
- Khoe tài năng hơn người: 
 	 + Tài văn chương ( thủ khoa , Tham tán ). 
	+ Tài quân sự ( thao lược, cờ đại tướng, tổng đốc Đ ông ) 
 → Tự hào mình là một người tài năng lỗi lạc, danh vị vẻ vang , văn võ toàn tài. 
- Thay đổi chức vị liên tục – con đường làm quan lận đận ->sự nghiệp không thuận lợi song lại chứng tỏ được tài năng hơn người của nhà thơ -> cách chơi ngông dựa trên bản lĩnh, sự nghiệp và tài năng của chính mình 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
< 
> 
Nội dung 1 
Nội dung 1 
Thuyết trình ở đây nhé 
* 6 câu thơ đầu : 
Lời t ự thuật của nhà thơ lúc làm quan 
K hẳng định tài năng , lòng tự hào về phẩm chất, năng lực và thái độ sống ngạo nghễ của một người có khả năng xuất chúng . 
< 
> 
Nội dung 3 
Nội dung 3 
T 
Ổ 
N 
G 
Đ 
Ố 
C 
N 
G 
Ộ 
T 
R 
A 
I 
C 
A 
T 
R 
Ù 
H 
Á 
T 
N 
Ó 
I 
H 
I 
V 
Ă 
N 
H 
À 
T 
Ĩ 
N 
H 
T 
I 
Ề 
N 
H 
Ả 
I 
T 
Ổ 
N 
G 
Đ 
Ố 
C 
T 
H 
Ô 
N 
G 
G 
I 
Ả 
I 
N 
G 
U 
Y 
Ê 
N 
Q 
U 
Ả 
N 
G 
N 
G 
à 
I 
1 
2 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
1. Tên hiệu của Nguyễn Công Trứ là... 
2. Nguyễn Công Trứ rất say mê loại hình 
diễn xướng .... 
3. Nguyễn Công Trứ là ông hoàng 
của thể loại thơ... 
4. Nguyễn Công Trứ đã xưng danh là 
... Trong “Bài ca ngất ngưởng” 
5. Quê hương... Là nơi đã sinh ra 
Con người ưu tú Nguyễn Công Trứ 
6. Sáng kiến đắp đê lấp biển đã giúp ông khai sinh ra huyện 
...ở Thái Bình 
7. Chức vụ cao nhất mà Nguyễn Công Trứ được bổ nhiệm là 
... 
8. Nguyễn Công Trứ đã từng mong ước tái sinh thành 
Cây... Trong thơ của ông 
9. Ông thi đỗ...năm 41 tuổi 
10. Nguyễn Công Trứ từng bị giáng chức làm 
Lính thú ở... 
Ô 
C 
H 
Ữ 
B 
Í 
M 
Ậ 
T 
 Quiz 
Click the Quiz button to edit this object 
ĐƯỜNG LINK THAM KHẢO 
< 
> 
Chèn hình ảnh 
Chèn hình ảnh 
Kết luận 
https:// doctailieu.com/bai-ca-ngat-nguong-nguyen-cong-tru 
https:// vietjack.com/ngu-van-11/bai-ca-ngat-nguong.jsp 
NGUỒN TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Video Nguyễn Công Trứ kênh HTTV – Phim tài liệu “Nguyễn Công Trứ - Thông reo giữa trời” 
Tiểu luận chất ngông trong thơ Nguyễn Công Trứ/ Tài liệu.com 
http:baithohay.com/Bài ca ngất ngưởng thể hiện bản lĩnh cá nhân 
Cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh!