Bài giảng Sinh học 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu - Năm học 2022-2023 - Mai Hà

Dung dịch sinh lý 
Dung dịch sinh lý 
Hãy quan sát thí nghiệm sau đây và nêu nhận xét về thí nghiệm ? 
- Tim co giãn tự động theo chu kỳ do có hệ dẫn truyền tim. 
3 
2 
1 
4 
1. Tính tự động của tim 
- Hệ dẫn truyền tim bao gồm 
+ Nút xoang nhĩ 
+ Nút nhĩ thất 
+ Bó His 
+ Mạng Puôckin 
Nút xoang nhĩ 
Nút nhĩ thất 
Mạng Puốckin 
Bó His 
Nút xoang nhĩ phát xung điện 
Cơ tâm nhĩ 
Nút nhĩ thất 
Bó His 
Cơ tâm thất 
Tâm thất co 
Tâm nhĩ co 
Mạng Puốckin 
* Cơ chế hoạt động của hệ dẫn truyền tim 
2. Chu kì hoạt động của tim. 
1 chu kì tim 
1 chu kì tim 
Tâm nhĩ 
Tâm thất 
Một chu kỳ tim người 
TN co 0,1 s 
TT co 0,3 s 
Dãn chung 0,4 s 
Quy ước: 
 + Mỗi ô = 0,1 giây 
+ Ô xanh nõn chuỗi là Tim dãn ( Tim nghỉ ) 
+ Ô đỏ: là Tim co 
 1 chu kì = 0, 8 giây 
1 phút  Chu kì ? 
0,8s 
Loài 
Nhịp tim/phút 
Voi 
25 - 40 
Trâu 
40 - 50 
Bò 
50 - 70 
Heo 
60 - 90 
Mèo 
110 -130 
Chuột 
720 - 780 
Quan sát bảng 19.1 SGK ( Nhịp tim của thú ) 
 Cho biết mối liên quan giữa nhịp tim và khối lượng cơ thể? 
Động vật có kích thước càng nhỏ, tim đập càng nhanh và ngược lại 
ĐM chủ 
ĐM nhánh 
Tiểu ĐM 
Mao mạch 
Tiểu TM 
TM nhánh 
TM chủ 
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH 
1. Cấu trúc của hệ mạch 
Hãy quan sát và mô tả cấu trúc của hệ mạch? 
2. Huyết áp (HA) 
Huyết áp là gì? 
Loại mạch 
Động mạch chủ 
Động mạch lớn 
 Động mạch bé 
 Mao mạch 
 Tĩnh mạch lớn 
Tĩnh mạch chủ 
Huyết áp (mmHg) 
120 – 140 
110 – 125 
40 – 60 
20 – 40 
10 – 15 
 0 
Hãy quan sát bảng 19.2 kết hợp với quan sát hình 19.3 SGK. Cho biết sự biến động của huyết áp trong hệ mạch? 
Hãy cho biết những nhân tố nào có thể ảnh hưởng đến huyết áp? 
Tại sao tim đập nhanh thì huyết áp tăng, khi tim đập chậm thì huyết áp giảm? 
Khi tim đập nhanh sẽ bơm một lượng máu lớn vào động mạch, áp lực tác dụng lên động mạch lớn nên huyết áp tăng. Ngược lại . 
Tại sao khi cơ thể bị mất máu thì huyết áp giảm? 
Khi bị mất máu, lượng máu trong mạch giảm nên áp lực tác dụng lên thành mạch giảm, kết quả là huyết áp giảm 
Liên hệ thực tiễn 
Thế nào là vận tốc máu? 
3. Vận tốc 
Quan sát đường B 
Cho biết vận tốc máu biến đổi như thế nào trong hệ mạch? 
	 Hình: Biến động của vận tốc máu và huyết áp trong hệ mạch. 
	 A. Huyết áp 
	 B. Vận tốc máu 
	 C. Tổng tiết diện mạch 
Hãy quan sát và cho biết mối liên hệ giữa vận tốc máu và tổng tiết diện mạch ? 
- Tổng tiết diện tỉ lệ nghịch với vận tốc máu 
- Vận tốc máu liên quan đến tổng tiết diện của mạch và chêch lệch HA giữa 2 đầu đoạn mạch. 
C là biến thiên tổng tiết diện trong hệ mạch 
B là biến thiên vận tốc máu trong hệ mạch 
Bệnh hẹp động mạch vành 
- Biểu hiện nặng ở ngực: đau thắt ngực bên trái khi người bệnh xúc động, gắng sức có thể kèm theo cao huyết áp gây chóng mặt, nhức đầu, khó thở => dẫn tới nhồi máu cơ tim cấp nếu không được điều trị kịp thời. 
CÁC BỆNH LIÊN QUAN ĐẾN TIM MẠCH THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI 
Khuyết tật tim 
 Hút thuốc 
Rượu, bia 
Sốt cao 
Tức giận, stress 
Vi khuẩn, vi rút 
Mỡ động vật 
TDTT quá sức 
Đề ra các biện pháp 
bảo vệ tim, mạch? 
Vì một trái tim khoẻ 
Tiêm phòng 
Khám, chữa bệnh 
Xơ vữa động mạch 
Xơ vữa động mạch vành tim 
Do ăn thức ăn có nhiều mỡ động vật (colesteron), ăn mặn 
Các vi sinh vật gây bệnh 
Tại sao người cao tuổi hay bị huyết áp cao? 
Xoa bóp 
Người già luyện tập dưỡng sinh hay xoa bóp có ý nghĩa gì đối với hệ tim mạch? 
Tập dưỡng sinh 
Vì người già ít vận động. Việc luyện tập dưỡng sinh 
hay xoa bóp → Có tác dụng trực tiếp giúp cho toàn bộ 
hệ mạch lưu thông tốt. 
Tập TDTT 
Lao động vừa sức 
Luyện tập TDTT, lao động vừa sức có ý nghĩa gì đối với hệ tim mạch? 
Luyện tập TDTT, lao động 
vừa sức → Làm tăng khả năng hoạt động của hệ tim mạch 
Cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh