Bài giảng Sinh học 11 - Bài 24: Ứng động - Năm học 2022-2023 - Lý Thu Lan - Trung Tâm GDNN-GDTX Lập Thạch

1. Hướng động là phản ứng của toàn bộ cơ thể thực vật trước tác nhân kích thích từ 1 hướng. 
2. Có hai loại hướng động chính là gì? 
3. Rễ cây luôn có hướng động âm. 
4. Hình vẽ dưới đây mô tả kiểu hướng động nào? 
5. Phản ứng của thân cây và rễ đối với sự kích thích của trọng lực có gì khác nhau? 
6. Hãy kể tên 3 tác nhân gây hướng hóa ở thực vật. 
7. Hãy kể các loài cây trồng có hướng tiếp xúc? 
8. Hướng động có ý nghĩa như thế nào với thực vật? 
9. Về hoa Tulip : để các cuống hoa đứng thẳng bạn cần xoay bình hoa hàng ngày. Đây là ví dụ của kiểu hướng động nào? 
9. Vì sao thân cây và rễ cây ở hình 23.3a và 23.3c sinh trưởng theo chiều ngang 
Hình a, c: thân và rễ mọc thẳng do hoạt động quay liên tục của trục quay triệt tiêu tác dụng của trọng lực 
Hình b,d: thân cong lên, rễ cong xuống do trọng lực không bị triệt tiêu thân có tính hướng trọng lực âm cong lên, rễ hướng trọng lực riêng cong xuống. 
ỨNG ĐỘNG 
Bài 24 
I/ Khái niệm ứng động: 
10h 
9h 
7h 
24h 
Quang ứng động 
Nhiệt độ thấp 
Nhiệt độ cao 
Nêu các yếu tố tác động lên các hiện tượng em vừa quan sát 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
 . 
Ph¶n øng h­ướng s¸ng cña c©y vµ sù vËn ®éng në hoa kh¸c nhau thÕ nµo? 
Khi nở, hoa có hướng về nguồn kích thích không? 
 Hoa nở là phản ứng của cây với tác nhân kích thích không định hướng: nhiệt độ, 
Ứng động 
là gì ? 
- Ứng động là hình thức phản ứng của cây trước kích thích không định hướng của môi trường. 
*Khái niệm: Ứng động là hình thức phản ứng của cây trước kích thích không định hướng của môi trường . 
I/ KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG 
Tác nhân kích thích 
Quang ứng động 
Nhiệt ứng động 
Hóa ứng động 
Thủy ứng động 
Điện ứng động . 
II/ Các kiểu ứng động: 
 Có mấy kiểu ứng động? 
Ứng động 
Ứng động sinh trưởng 
Ứng động không sinh trưởng 
Em có nhận xét gì về tốc độ sinh trưởng ở hai phía đối diện của mỗi cánh hoa? 
II. CÁC KIỂU ỨNG ĐỘNG 
1. Ứng động sinh trưởng 
*Ví dụ : ứng động nở hoa 
 Ở hai phía đối diện của mỗi cánh hoa có tốc độ sinh trưởng khác nhau 
Ví dụ: Nở hoa 
Ứng động sinh trưởng 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng của môi trường. 
- Do tốc độ sinh trưởng không đều của các tế bào ở hai phía đối diện nhau của cơ quan. 
 Ứng động nở hoa, 
* Đặc điểm 
* Cơ chế 
* Ví dụ 
* V í dụ 1: Hoa nở 
 Ứng động sinh trưởng là gì? 
 Có liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
 Kết luận 1: 
* Ví dụ : Vận động tự vệ của cây trinh nữ: 
1. Hiện tượng gì xảy ra khi va chạm vào cây trinh nữ ? 
 Lá cụp lại là do sự va chạm cơ học từ mọi hướng . 
 Phản ứng cụp lá không liên quan đến sự sinh trưởng của lá. 
2. So sánh kích thước của lá trước và sau khi xảy ra phản ứng? 
2. Ứng động không sinh trưởng 
3. Lá cây xấu hổ cụp lại nhờ cơ chế nào? 
Mất nước ít 
Mất nước nhiều 
 Thay đổi sức trương nước ở 2 phía của thể gối không giống nhau lá cụp lại 
Ứng động không sinh trưởng 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng . 
- Do cử động trương nước 
 Ứng động va chạm, 
* Đặc điểm 
* Cơ chế 
* Ví dụ 
Ví dụ : Lá cây trinh nữ khép lại khi có va chạm 
 Ứng động không sinh trưởng là gì? 
 Không liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
 Kết luận: 
( cơ học ) 
Ứng động sinh trưởng 
Ứng động không sinh trưởng 
 Không liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào 
- Do cử động trương nước, 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng. 
- Do sự lan truyền kích thích cơ học hay hóa học 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng. 
 Có liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
- Do tốc độ sinh trưởng không đều của các tế bào ở hai phía đối diện nhau của cơ quan. 
- VD: Ứng động tiếp xúc,hóa ứng động 
VD: Ứng động nở hoa 
Hãy cho biết những đi Óm khác nhau giữa ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng? 
Thảo luận nhóm 
Ứng động sinh trưởng 
Ứng động không sinh trưởng 
 Không liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào 
- Do cử động trương nước, 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng. 
- Do sự lan truyền kích thích cơ học hay hóa học 
 Là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích không định hướng. 
 Có liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
- Do tốc độ sinh trưởng không đều của các tế bào ở hai phía đối diện nhau của cơ quan. 
- VD: Ứng động tiếp xúc,hóa ứng động 
VD: Ứng động nở hoa 
Ứng động sinh trưởng 
Ứng động không sinh trưởng 
 Là kiểu ứng động không liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
- Do cử động trương nước. 
- Do sự lan truyền kích thích cơ học hay hóa học. 
Là kiểu ứng động có liên quan đến sự sinh trưởng của các tế bào. 
- Do tốc độ sinh trưởng không đều của các tế bào ở hai phía đối diện nhau của cơ quan. 
Ứng động tiếp xúc, hóa ứng động 
Ứng động nở hoa 
* Đặc điểm 
* Cơ chế 
* Ví dụ 
 
 Tại sao khi mua hoa tuylip về trưng trong những ngày tết, người bán hàng thường khuyên chúng ta để vài cục nước đá nhỏ dưới gốc cây? 
III/ Vai trò của ứng động: 
III/ Vai trò của ứng động: 
- Ứng động giúp sinh vật thích nghi đa dạng với những biến đổi không định hướng của môi trường để tồn tại và phát triển. 
 
 Ứng động có vai trò như thế nào đối với thực vật? 
- Có thể ứng dụng ứng động ở thực vật vào thực tiễn: điều khiển nở hoa, đánh thức chồi 
- Ứng động là hình thức phản ứng của cây trước một tác nhân kích thích không định hướng 
- Ứng động giúp sinh vật thích nghi đa dạng với những biến đổi không định hướng của môi trường 
 
- Có thể ứng dụng ứng động ở thực vật vào thực tiễn: điều khiển nở hoa, đánh thức chồi 
- Có 2 kiểu ứng động: Ứng động không sinh trưởng và ứng động sinh trưởng 
Đặc điểm so sánh 
Hướng động 
Ứng động 
2 Hướng tác động của kích thích 
3. Phản ứng của cây 
4. Mức độ phản ứng 
- Theo 1 hướng xác định 
- Không định hướng 
- Có hướng( + hoặc -) 
- Vô hướng 
- Chậm 
- Nhanh hơn 
1 Khái niệm 
Đặc điểm so sánh 
Hướng động 
Ứng động 
2. Hướng tác động của kích thích 
3. Phản ứng của cây 
4. Mức độ phản ứng 
- Theo 1 hướng xác định 
- Không định hướng 
- Có hướng (+ hoặc -) 
- Không định hướng 
- Chậm 
- Nhanh 
1. Khái niệm 
- Phản ứng của cây với tác nhân kích thích từ 1 hướng xác định 
- Phản ứng của cây với tác nhân kích thích không định hướng 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
1. Học theo phần ghi nhớ + sửa lại phần câu hỏi bài tập trang 104 
2. Đọc và chuẩn bị nội dung thí nghiệm theo hướng dẫn trong bài 25: mỗi tổ làm 4 thí nghiệm , bắt đầu gieo hạt đậu từ ngày 15/11 
3. Viết báo cáo thu hoạch theo mẫu: