Bài giảng Sinh học 11 - Bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa - Năm học 2022-2023 - Hà Hoàng Nam - Trường THPT Phan Bội Châu

BÀI 36 : 
PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA 
I.Phát triển là gì? 
Phát triển của cơ thể thực vật là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống bao gồm ba quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái 
II. NHỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
1. Tuổi của cây 
 Đến độ tuổi xác định cây ra hoa 
 Ra hoa theo tuổi không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh mà phụ thuộc vào giống, loài. 
Nêu mối quan hệ giữa tuổi cây và sự ra hoa của cây ở các loài? 
Lúa mì chỉ ra hoa kết hạt khi trải qua mùa đông lạnh giá 
Bông tuyết chỉ có hoa ở nhiệt độ thấp 
Hoa lí Thái Lan chỉ có hoa vào mùa đông khi nhiệt độ xuống thấp vài ngày 
a. Nhiệt độ thấp : 
 Ở một số loài cây sự ra hoa phụ thuộc vào nhiệt độ thấp gọi là hiện tượng “xuân hóa”. 
- Nhiệt độ thấp do tự nhiên hoặc do nhân tạo. 
Xuân hóa là gì? 
b. Quang chu kì: 
Quang chu kì là sự ra hoa ở thực vật phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày đêm 
Quan s át và trả lời câu hỏi: Điều kiện cây Thanh Long ra hoa? 
Bắt đầu thắp đèn Hình:36.3 20 ngày sau 
b. Quang chu kì: 
 Quang chu kì là sự tương quan độ dài ngày và đêm. 
 Dựa vào phản ứng của thực vật với quang chu kì người ta chia làm 3 nhóm thực vật là: cây ngày dài, cây ngày ngắn và cây trung tính. 
- Cây ngày ngắn: Chỉ ra hoa trong điều kiện ngày ngắn có độ chiếu sáng thấp hơn 12 giờ. 
Thế nào là cây ngày ngắn? Cho ví dụ. 
Thược dược 
Hoa cúc 
Cà phê 
 Cây ngày dài: Chỉ ra hoa trong điều kiện ngày dài có độ chiếu sáng cao hơn 12 giờ. 
Thanh long 
Sen cạn 
Dâu tây 
- Cây trung tính: Đến độ tuổi là ra hoa, không phụ thuộc vào ngoại cảnh. 
Cà chua 
Hoa hướng dương 
Cây ngô 
Thế nào là cây trung tính? Cho ví dụ. 
Cây ngày dài 
Cây ngày ngắn 
Cây trung tính 
* Ví dụ 
* Đặc điểm 
-Chiếu sáng > 12h 
 - Ra hoa vào cuối mùa xuân và mùa hè. 
- Chiếu sáng < 12h 
- Ra hoa vào mùa thu ở miền ôn đới và phần lớn thực vật nhiệt đới 
- Ra hoa ko phụ thuộc vào nhiệt độ xuân hoá hay quang chu kì. 
- Lúa mì, sen cạn, dâu tây, thanh long 
- Thược dược, vừng, đậu tương,cà phê 
- Cà chua, lạc, hướng dương, ngô 
12 giờ 
Trong đêm tối khi có lóe sáng với cường độ thấp đã ức chế sự ra hoa của cây ngày ngắn, nhưng không ảnh hưởng đến sự ra hoa của cây dài ngày 
 phản ứng quang chu kì không phải do diệp lục mà do phitôcrôm 
c. Phitôcrôm: 
Bản chất 
Dạng tồn tại 
Vai trò 
Prôtêin 
 P660nm(P (đ) ) 
 hấp thụ ánh sáng đỏ 
- Làm hạt nảy mầm 
- Làm hoa nở 
- Mở khí khổng 
- Tham gia phản ứng quang chu kì ở thực vật 
 P730nm(P (đx) ) 
 hấp thụ ánh sáng đỏ xa 
P (đ) P (đx) 
AS đỏ 
AS đỏ xa 
 Là sắc tố cảm nhận quang chu kỳ,cảm nhận ánh sáng trong các loại hạt cần ánh sáng để nẩy mầm. 
B 
A 
A 
B 
 Thí nghiệm ghép cành chứng minh có florigen 
A. Cây ngày dài 
 B. Cây ngày ngắn 
3.Hoocmon ra hoa 
3.Hoocmôn ra hoa: 
 Ở điều kiện quang chu kì thích hợp, trong lá hình thành hoocmôn ra hoa (florigen). 
 Hoocmôn này được vận chuyển vào đỉnh sinh trưởng của thân và cành kích thích sự ra hoa. 
III. MỐI QUAN HỆ GIỮA SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 
- Sinh trưởng và phát triển là hai mặt gắn bó chặt chẽ với nhau. 
+ Sinh trưởng là cơ sở cho sự phát triển. 
+ Phát triển là điều kiện cho sinh trưởng được tiếp tục. 
Hình 36.1 
1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng. 
Trong ngành trồng trọt: 
 + Để thúc hạt hay củ nảy mầm sớm khi chúng đang ở trạng thái ngủ, có thể sử dụng hoocmon giberelin. 
 + Trong việc điều tiết sinh trưởng của cây gỗ trong rừng, 
Hoocmon Auxin/Xitokinin 
Gây dựng lại một số giống lan quý 
Trong công nghiệp sản xất bia: 
Sử dụng giberelin để tăng quá trình phân giải tinh bột 
2. Ứng dụng kiến thức về phát triển 
- Chọn cây đúng mùa vụ, theo vùng địa lí, nhập nội cây trồng 
- Sử dụng ánh sáng nhân tạo để kích thích hoặc kìm hãm sự ra hoa 
22 
BẮN PHÁO SÁNG CÂY MÍA 
Cây mía thuộc cây ngày ngắn, ra hoa vào tháng 11, khi ra hoa hàm lượng đường trong mía giảm rất nhanh, do đó ở cuba người ta bắn pháo hoa để tạo ra ngày dài, không cho mía trổ hoa 
Ngoài bắn pháo hoa tốn kém, người ta có thể đốt đèn điện vào ban đêm khoảng 2 tuần cũng ngăn được mía trổ hoa 
- Trồng xen canh, gối vụ 
- Trồng hoa trong nhà kính 
THPT Nguyễn Thái Bình - Tây Ninh Phan Tấn Lợi 
24