Bài giảng Sinh học 11 - Bài 38: Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật - Năm học 2022-2023 - Hoàng Liên An

BÀI 38: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT 
CHỦ ĐỀ: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT 
Hoocmôn 
Nhân tố bên trong 
Nhân tố bên ngoài 
Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng & phát triển 
Di truyền 
Giới tính 
Ánh sáng, Nhiệt độ 
Thức ăn 
Gà Ri 
3 th¸ng tuæi - 1, 6 kg 
Gà Hồ 
2,5 th¸ng tuæi - 4 ,5 kg 
Bạn hãy nhận xét về giới hạn lớn tối đa của 2 giống gà trên ?? 
1. Di truyền 
Voi và Thỏ đều ăn cỏ, tại sao Voi có kích thước lớn hơn nhiều so với Thỏ? 
Nhân tố di truyền quyết định tới giới hạn lớn và tốc độ lớn của động vật. 
Con trai 
Con gái 
- Giới tính: Trong cùng 1 loài, sinh trưởng của con đực khác con cái. 
- Thường thì con cái có tốc độ lớn nhanh hơn và sống lâu hơn. 
 Ví dụ: mối chúa lớn rất nhanh, cơ thể dài gấp đôi và nặng gấp 10 lần so với mối đực. Mối cái có thể đẻ 6000 trứng mỗi ngày 
2. Giới tính 
Hãy cho biết sự khác nhau trong tốc độ sinh trưởng ở con đực và cái? 
Mối chúa 
He PingPing 19 tuổi, chỉ cao 73cm , đang nộp đơn xin ghi tên vào sách kỉ lục Guinness với danh hiệu người thấp nhất TG. 
Tại sao lại có người “khổng lồ” và người “tí hon”? 
TÊN HOOCMÔN 
NƠI SẢN XUẤT 
TÁC DỤNG SINH LÍ 
Hoocmôn sinh trưởng (GH) 
Tirôxin 
Ơstrôgen 
Testostêrôn 
TÊN HOOCMÔN 
NƠI SX 
TÁC DỤNG SINH LÍ 
Tuyến yên 
Tuyến giáp 
Tinh hoàn 
Buồng trứng 
Hoocmôn sinh trưởng (GH) 
Tirôxin 
Ơstrôgen 
Testostêrôn 
Kích thích phân chia tế bào và tăng kích thước của tế bào qua tăng tổng hợp prôtêin. 
- Kích thích phát triển xương. 
 Kích thích chuyển hoá ở tế bào. 
 Kích thích quá trình sinh trưởng bình thường của cơ thể. 
- Lưỡng cư: Gây biến thái nòng nọc thành ếch 
Kích thích sinh trưởng và phát triển mạnh ở giai đoạn dậy thì nhờ: 
+ Tăng phát triển xương 
+ Kích thích phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp. 
+ Tăng tổng hợp prôtêin, phát triển cơ bắp 
Kích thích sinh trưởng và phát triển mạnh ở giai đoạn dậy thì do: 
+ Tăng phát triển xương. 
+ Kích thích phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp 
Muốn chữa bệnh tí hon theo em cần phải tiêm GH ở giai đoạn nào? Tại sao? 
Tiêm lúc còn nhỏ, vì ở người lớn GH không có tác dụng. (Do xương của người lớn các mô phân sinh kéo dài xương không còn nên dù có GH nhưng vẫn không thể cao thêm mà chỉ to lên về kích thước). 
Thiếu Iôt gây bệnh bướu cổ 
Nhân xơ tuyến giáp 
Suy tuyến giáp 
Suy giáp 
 L à tình trạng tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến thiếu hụt hormone tuyến giáp . . Khi tuyến giáp không nhận được đầy đủ lượng i-ốt từ những yếu tố bên ngoài thì nó sẽ tự sản sinh hormone để bù đắp . Lúc này tuyến giáp sẽ phồng to kích thước của mình ra và tạo nên tình trạng bướu cổ thường gặp . 
Các triệu chứng của suy giáp: 
Mệt mỏi + Nhạy cảm với thời tiết lạnh 
Táo bón + Bướu cổ 
Yếu cơ + Trí nhớ kém 
Nếu không sản xuất đủ hormone tuyến giáp, cơ thể sẽ bị “chậm” lại. Đó là lý do tại sao những người bị suy giáp luôn cảm thấy mệt mỏi . Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến suy giáp nhưng phổ biến nhất vẫn là do bệnh viêm giáp Hashimoto, một rối loạn tự miễn. 
Cường giáp 
Sự khác biệt giữa cường giáp và suy giáp nằm ở lượng hormone tuyến giáp mà cơ thể sản xuất. Nếu tuyến giáp hoạt động quá mức, nó sẽ tạo ra quá nhiều hormone. Điều này làm tăng tốc đáng kể sự trao đổi chất của cơ thể, khiến nhịp tim bất thường (có thể quá nhanh hoặc quá chậm). Khi tim đập nhanh, người bệnh thường cảm thấy lo lắng, hồi hộp. Cường giáp có thể được điều trị bằng phương pháp iốt phóng xạ, thuốc và việc thay đổi chế độ ăn . Một số triệu chứng của cường giáp: 
Run rẩy + Yếu cơ 
Mất ngủ + Thay đổi ở mắt ( lồi mắt) 
Bướu cổ + Tiêu chảy 
Khả năng tập trung kém. 
Nhân xơ tuyến giáp là gì? 
Nhân xơ tuyến giáp là sự phát triển bất thường của các tế bào dẫn đến hình thành các khối trong tuyến giáp. Bệnh nhân xơ tuyến giáp chủ yếu gặp ở phụ nữ, tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao gấp 4 - 5 lần so với nam giới. Nhân xơ tuyến giáp được chia thành 2 loại: Đơn nhân và đa nhân . 
Nguyên nhân gây nhân xơ tuyến giáp là gì? 
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh nhân xơ tuyến giáp vẫn chưa xác định được rõ. Tuy vậy, các chuyên gia y tế cho rằng, một số yếu tố dưới đây có thể gây khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm bệnh này. 
- Sự thiếu hụt iod - Bệnh Hashimoto 
- Nhiễm phóng xạ - Chế độ ăn uống 
- Yếu tố di truyền 
Để tránh bệnh bướu cổ ta cần phải làm gì? 
Tại sao gà trống sau khi bị cắt bỏ tinh hoàn thì phát triển không bình thường, chúng có những biểu hiện như mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy, mất bản năng sinh dục, béo lên ? 
Sư tử đực và cái 
Gà trống và gà mái 
Công đực và cái 
Cá đực và cái 
Con người luôn nỗ lực tìm kiếm hạnh phúc ở những điều xa vời mà không biết một bí mật rằng tạo hóa đã mang hạnh phúc giấu ngay trong cơ thể của chúng ta – các hormone hạnh phúc. Cùng tìm hiểu cách tìm ra hạnh phúc ngay trong chính bản thể của mình qua bài viết sau đây nhé! 
Một trong những chức năng quan trọng của hormone là giúp điều chỉnh tâm trạng của con người. Trong cơ thể chúng ta, có 4 loại hormone được gọi là “hormone hạnh phúc” vì chúng chịu trách nhiệm cho cảm xúc tích cực: 
- Dopamine có liên quan đến những cảm giác dễ chịu, tăng cường khả năng học tập các kiến thức mới, khả năng ghi nhớ và khả năng vận động. 
- Serotonin giúp điều chỉnh tâm trạng cũng như giấc ngủ, cảm giác thèm ăn và quá trình tiêu hóa, khả năng học tập và ghi nhớ. 
- Oxytocin thường được gọi là hormone tình yêu. Oxytocin rất cần thiết cho việc sinh nở, cho con bú, giúp cho mối liên kết của cha mẹ và con cái được thắt chặt mạnh mẽ. - - Hormone này cũng có thể giúp thúc đẩy sự tin tưởng, đồng cảm và gắn kết trong các mối quan hệ. 
- Endorphin là thuốc giảm đau tự nhiên mà cơ thể bạn sản xuất ra nhằm xoa dịu các chứng căng thẳng, khó chịu thần kinh. 
Tập thể dục 
Khỏe mạnh 
Tự tin 
Endorphins là hooc-môn giúp người ta vui vẻ , nghĩ ra được cái mới, lúc nào cũng tự tin, căng tràn sức sống... 
Endorphins chỉ tiết ra trong cơ thể mỗi người khi có sự vận động tập luyện. 
2. Các hoocmôn ảnh hưởng đến sinh trưởng 
và phát triển của động vật không xương sống. 
TÊN HOOCMÔN 
NƠI SẢN XUẤT 
TÁC DỤNG SINH LÍ 
Ecđixơn 
Juvenin 
Tuyến trước ngực 
Thể Allata 
+ Gây lột xác ở sâu bướm. 
+ Kích thích sâu biến thành nhộng và bướm 
+ Phối hợp với ecđixơn gây lột xác ở sâu bướm 
+ Ức chế quá trình chuyển hoá sâu thành nhộng và bướm 
 Câu 2 : Trẻ em chậm lớn hoặc ngừng lớn, chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp là do cơ thể không có đủ hoocmon 
B. Tirôxin 
D. Testostêrôn 
A. Ơstrôgen 
C. GH 
Câu 3: Hoocmon Tiroxin được tiết ra bởi: 
A.Thuỳ sau tuyến yên 
B .Buồng trứng 
 C.Tuyến giáp 
D .Tinh hoàn 
Câu 4: Ở tuổi dậy thì, cơ thể các bạn nam sản sinh ra nhiều testosterone, hooc môn này sẽ giúp cơ thể: 
Có nhiều đường cong hơn 
Cơ thể trở nên săn chắc và giọng nói trầm hơn 
Phát triển hoàn thiện và sẵn sàng cho việc mang thai 
Làn da mềm mại và trắng hơn các bạn khác 
Câu 5: Hooc môn Estrogen được sản sinh ra nhiều ở đâu: 
Răng cửa C. Tinh hoàn 
Răng cấm D. Buồng trứng 
 Ở người trưởng thành nếu GH được tiết quả nhiều sẽ như thế nào ?? 
Ở người trưởng thành GH tiết quá nhiều sẽ làm xương dày lên, gây to xương đầu, xương chi 
HỎI VUI  
Câu 9 . Nếu tuyến yên sản sinh ra quá ít hoặc quá nhiều hoocmôn sinh trưởng ở giai đoạn trẻ em sẽ dẫn đến hậu quả 
A. chậm lớn hoặc ngừng lớn, trí tuệ kém 
B. các đặc điểm sinh dục phụ nữ kém phát triển 
C. người bé nhỏ hoặc khổng lồ 
D. các đặc điểm sinh dục nam kém phát triển 
Đáp án: C 
Câu 11 : Nói về hormone sinh trưởng GH điều nào không đúng ? 
A. Nó được tiết ra bởi tuyến yên 
B. Chỉ có tác dụng đối với sự sinh trưởng và phát triển của người mà không có vai trò đối với loài khác 
C. Tác động chủ yếu vào quá trình tổng hợp protein 
D. Kích thích sự phát triển của xương 
Đáp án là: B 
VÌ SAO ????  
Phát biểu sai là B vì : GH có tác dụng ở nhiều loài động vật không phải chỉ có ở con người. VD: Lợn, bò