Bài giảng Ngữ văn 11 - Chữ người tử tù tác giả Nguyễn Tuân

CHỮ NGƯỜI TỬ TÙNGUYỄN TUÂN Hình tượng nhân vật Huấn Cao* Cảnh ngộ:+ Là thủ lĩnh của những kẻ ngang tàng, cầm quân chống lại triều đình, có hoài bão và khát khao lớn lao.+ Bị sa cơ, bị kết án tử hình chờ ngày xét xử.Cảnh ngộ của Huấn Cao có điểm gì đặc biệt?Huấn Cao - một nghệ sĩ tài hoa Ông có tài viết chữ Hán rất nhanh và rất đẹp:Huấn Cao là một người có học vấn uyên thâm, uyên bác.- Chữ Hán là loại chữ tượng hình và biểu ý, chứa đựng trong chữ Hán không chỉ là ý nghĩa mà còn ẩn trong đó cả vấn đề về văn hóa, quan niệm của người xưa về con người, về nhân sinh.- Mỗi nét chữ đều là hiện hình của những khát khao thầm kín mà mãnh liệt chất chứa trong sâu thẳm tâm hồn, nhân cách người viết.Nguyễn Tuân đã miêu tả nét đẹp tài hoa của nhân vật Huấn Cao qua những chi tiết nào?=> Là người có tài năng nghệ thuật, nghệ sĩ.- Người xưa nâng việc viết chữ Hán thành Thư pháp + Mỗi lần đặt bút đối với nhà thư pháp là một lần sáng tạo.+ Mỗi nét bút là tập trung cao độ, kết tụ tinh hoa và tâm huyết của người nghệ sĩ.Nói Huấn Cao có tài viết chữ nhanh và đẹp là nhấn mạnh đến khía cạnh là học vấn uyên bác, sự hiểu biết sâu rộng của Huấn Cao. Điều quan trọng là ở Huấn Cao có một tài năng nghệ thuật, một tài năng của người nghệ sĩTài viết chữ đẹp nổi tiếng khắp vùng tỉnh Sơn, nhiều người ao ước có được chữ ông Huấn treo trong nhà. Có được chữ của ông thì đó là một báu vật trên đời.Ngay từ khi biết đọc vỡ sách thánh hiền, viên Quản ngục đã có sở nguyện là được treo trong nhà đôi câu đối do chính tay ông Huấn Cao viết.-> Khi Huấn Cao trong ngục đã biệt đãi ông Huấn Cao để mong có được chữ ông.-> Bất chấp cả tính mạng để có được chữ ông Huấn Tài năng không bình thường mà khác thường, phi thường.CHỮ CHÂN PHƯƠNG CHỮ CÁCH ĐIỆU CHỮ MÔ PHỎNG CHỮ TẠO HÌNHb. Huấn Cao – thiên lương trong sáng, cao cả. Thiên lương: + Lương: tốt đẹp+ Thiên: như trời phú bẩmThiên lương: là bản tính tốt đẹp của con người, là cái tâm, cái tấm lòng.Nói Huấn Cao là người có thiên lương vì: Bản thân Huấn Cao là một người có thiên lương.Huấn Cao đã thắp sáng thiên lương trong lòng người khác.Các bạn hiểu thế nào là thiên lương?- Bản thân Huấn Cao là người có thiên lương:+Ông là người chính trực, khẳng khái, có nhân cách thanh cao:“ Tính ông vốn “khoảnh”, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”“ Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”“ Cả đời ta mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn thân của ta thôi”=> Con người có cốt cách thanh cao, khẳng khái, chính trực, quyền thế, vàng bạc không khuất phục được Huấn Cao.Sự chính trực, khẳng khái của Huấn Cao được thể hiện ở chi tiết nào?+Huấn Cao là một người kiêu bạc, coi khinh cường quyền nhưng lại dễ mềm lòng trước những tấm lòng: Lúc chưa hiểu Quản ngục: ông khinh bạc đến điều. Trong suy nghĩ của ông, ngục quan là những kẻ tiểu nhân.Sau khi hiểu được sở nguyện cao quý và tấm lòng của Quản ngục: cảm động và đồng ý cho chữ Quản ngục.Các bạn cảm nhận gì về câu nói của Huấn Cao với quản ngục: “thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”(về lối sống) ?Câu nói : “thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”: Bộc lộ lẽ sống của Huấn Cao : Sống là phải xứng đáng với những tấm lòng, phụ tấm lòng cao đẹp của người khác là không thể tha thứ.Bản thân Huấn Cao là một thiên lương tự tỏa sáng- Huấn Cao đã thắp sáng thiên lương trong lòng người khác.+Thiên lương của Huấn Cao làm bừng sáng thiên lương của người khác: lời khuyên dành cho Quản ngục trong cảnh cho chữ: Thay đổi chỗ ở, bỏ nghề, giữ thiên lương cho lành vững vì có thiên lương rồi mới thưởng thức được cái đẹpTại sao nói Huấn Cao là người thắp sáng thiên lương trong lòng người khác? Điều này được thể hiện qua những chi tiết nào?Huấn Cao muốn Quản ngục là người có thiên lương, bởi cái thiện là gốc của cái mĩ, người muốn thưởng thức cái đẹp phải là người có tấm lòng, có cái tâmLà người cầm đầu cuộc khởi nghĩa nông dân chống lại triều đình, bị bắt, đang chờ xử chém. Nhưng vẫn ung dung không sợ sệt:Trước lời đe dọa của bọn lính: “Huấn Cao lạnh lùng chúc mũi gông nặng, khom mình thúc mạnh đầu thang gông xuống thềm đá tảng đánh thuỳnh một cái”.=> Coi khinh, coi bọn lính và thầy Quản ngục như lũ rệp kia.c. Khí phách hiên ngang ( một trang anh hùng dũng liệt ) :Có người cho rằng:Huấn Cao không chỉ là một nghệ sĩ thư pháp tài hoa mà còn là một trang anh hùng dũng liệt, khí phách hiên ngang bất khuất. Ý kiến của các em như thế nào ? Trong tù thản nhiên nhận rượu thịt coi như mình có quyền được hưởng “ông Huấn Cao vẫn thản nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm?”Khinh bỉ viên quản ngục, trả lời quản ngục bằng câu nói khinh bạc “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”.=> Hoàn cảnh ngục tù không làm thay đổi Huấn Cao, một con người ung dung, đường hoàng.Hình ảnh người tù cổ mang gông, chân vướng xiềng mà vẫn tạo nên được những nét chữ vuông tươi tắn, nói lên cái hoài bão tung hoành của một đời con người => thân xác bị trói buộc nhưng tư tưởng, tâm hồn vẫn khoáng đạt, tự do.Huấn Cao trở thành một biểu tượng lồng lộng khí phách, như một ngôi sao băng sắp từ biệt vũ trụ mà ánh sáng chói lòa của nó vẫn còn tỏa sáng.Đánh giá nhân vật Huấn Cao- Xây dựng nhân vật Huấn Cao Nguyễn Tuân đã dựa vào nguyên mẫu con người có thực trong lịch sử- Cao Bá Quát. - Huấn Cao là nhân vật lý tưởng có sự kết hợp hài hòa giữa tâm và tài.- Huấn Cao là con người của một thời vang bóng : Con người ấy, cái đẹp ấy đều thuộc về quá khứ để chối bỏ với con người tầm thường thô tục.Quan niệm về cái đẹp của Nguyễn Tuân- Cái đẹp và cái thiện không thể tách rời nhau.- Một nhân cách đẹp bao giờ cũng là sự thống nhất giữa cái tâm và cái tài. Quan niệm thẩm mỹ của Hụấn Cao cũng là quan niệm thẩm mỹ của Nguyễn Tuân, đó là một quan niệm thẩm mỹ tiến bộ lúc bấy giờ.  Điều này cũng nói lên được tinh thần dân tộc, lòng yêu nước của nhà văn được gởi gắm một cách kín đáo. Qua nhân vật Huấn Cao, Nguyễn Tuân còn muốn gởi gắm với chúng ta điều gì? Nhân vật Huấn CaoNghệ sĩ tài hoa Thiên lương trong sáng Khí phách hiên ngang 	Qua việc yêu mến, ca ngợi, tiếc nuối những người như ông Huấn – người “kết tinh”, lưu giữ vẻ đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, đã cho thấy được lòng yêu nước kín đáo của nhà vănNhân vật lý tưởng có sự kết hợp hài hòa giữa tâm - tài, đẹp - thiện