Giáo án Tin học Lớp 11 - Bài 4: Một số kiểu dữ liệu chuẩn - Trường THPT Tịnh Biên

TRƯỜNG THPT TỊNH BIÊN
MÔN : TIN HỌC – THPT
BÀI 4. MỘT SỐ KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN
BÀI 5. KHAI BÁO BIẾN
Môn học: Tin học lớp11
Thời gian thực hiện: 1 tiết
I. MỤC TIÊU
Yêu cầu cần đạt: Biết một số kiểu dữ liệu định chuẩn: nguyên, thực, kí tự, logic
 Thực hiện được khai báo biến đúng cú pháp
1. Về kiến thức:
- Biết một số kiểu dữ liệu chuẩn: nguyên, thực, kí tự, logic.
- Hiểu được cách khai báo biến.
2. Về kỹ năng:
- Lựa chọn được kiểu dữ liệu phù hợp sao cho ít tốn bộ nhớ nhất
3. Năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực sử dụng máy tính, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, ứng dụng KHKT, năng lực tự học, năng lực hợp tác, làm việc nhóm.
- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tính toán, năng lực thực hành.
4. Phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
- Giáo viên: chuẩn bị học liệu trên một số công cụ hỗ trợ (Powerpoint, zalo, Padlet, Azota, Pascal, thiết bị máy tính, ), Sách giáo khoa Tin học 11.
Học sinh: đồ dùng học tập, SGK, vở ghi, Thiết bị học tập ( ĐTDĐ, máy tính,..)
HS sử dụng đường link google meet được giáo viên cung cấp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. MỞ ĐẦU 
a) Mục tiêu: Tạo tình huống khơi gợi tinh thần cho học sinh bằng cách nối các từ vào đúng nhóm.
b) Nội dung: Giáo viên nhắc lại bài 2 lớp 10, thông tin và dữ liệu (một số câu hỏi), cho mốt số từ và khung điền vào Hs dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi 
 Thông tin có những dạng nào? Thông tin đưa vào máy tính gọi là gì?
 Hãy ghép hai vé sau cho phù hợp
 Kiểu nguyên 
 Kiểu thực
 Kiểu kí tự
 Kiểu LOGIC
1345
True
-675
Lop hoc
12,34
False
c) Sản phẩm: Từ yêu cầu HS vận dụng kiến thức kham khảo để trả lời câu hỏi GV đưa ra và giải thích lý do.
 d) Tổ chức thực hiện: GV giới thiệu và dẫn dắt vào bài.
Yêu cầu HS: Hãy nhắc lại cấu trúc khai báo biến!
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Một số kiểu dữ liệu chuẩn
a) Mục tiêu: Nắm được một số kiểu dữ liệu chuẩn.
b) Nội dung: Các nhóm nghiên cứu SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức và để trình bày nội dung. 
c) Sản phẩm: bài báo cáo, trình bày của học sinh
d) Tổ chức thực hiện:
#1: Yêu cầu học sinh làm việc nhóm nghiên cứu sách giáo khoa, tư liệu và trình bày giới thiệu Một số kiểu dữ liệu chuẩn
 (Làm việc nhóm và nhận nhiệm vụ từ giáo viên ờ tiết bài trước, chuẩn bị và cử đại diện lên trình bày)
#2: HS thực hiện nhiệm vụ (tự thực hiện có hướng dẫn): HS nghiên cứu trình bày nội dung qua Powerpoint hoặc file. 
#3: GV tổ chức báo cáo, thảo luận và kết luận (trực tuyến): 
GV: yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày nội dung đã chuẩn bị. 
HS: lắng nghe và đóng góp ý kiến cho nhóm báo cáo
GV: Quan sát tiến trình báo cáo và ghi nhận đóng góp của các nhóm, gợi ý một số câu hỏi để xem sự chú ý và ghi nhớ bài của học sinh.
Gợi ý:
Chương trình Pascal có bao nhiêu biến đơn?
Các kiểu dữ liệu thể hiện vấn đề gì của biến?
Nếu ta sử dụng biến có số 15,3 ta khai báo biến kiểu nguyên được không?
Biến nguyên có các kiểu nào?
Kiểu lôgic sử dụng trong trường hợp nào?
#4: GV chốt kiến thức: 
I. Một số kiểu dữ liệu chuẩn:
Mỗi ngôn ngữ lập trình thường cung cấp một số kiểu dữ liệu chuẩn cho biết phạm vi giá trị có thể lưu trữ dung lượng bộ nhớ cần thiết để lưu trữ và các phép toán tác động lên dữ liệu đó.
Sau đây là một số kiểu dữ liệu chuẩn trong Pascal.
1. Kiểu nguyên:
Kiểu
Bộ nhớ lưu trữ một giá trị
Phạm vigiá trị
Byte
1 byte
từ 0 đến 255
Integer
2 byte
từ -215 đến 215-1
Word
2 byte
từ 0 đến 216-1
Longint
4 byte
từ -231 đến 231 - 1
2. Kiểu thực:
Kiểu
Bộ nhớ lưu trữ một giá trị
Phạm vi giá trị
Real
6 byte
0 hoặc có giá trị tuyệt đối nằm trong phạm vi trừ 10-38 đến 1038
Extended
10 byte
0 hoặc có giá trị tuyệt đối nằm trong phạm vi trừ 10-4932 đến 104932
3. Kiểu kí tự: 
Kiểu
Bộ nhớ lưu trữ một giá trị
Phạm vi giá trị
Char
1 byte
256 ký tự trong bộ mã ASCII
4. Kiểu Logic:
Kiểu
Bộ nhớ lưu trữ một giá trị
Phạm vi giá trị
Boolean
1 byte
True hoặc False
* Ghi chú: Các kiểu dữ liệu được sử dụng để khai báo biến
Hoạt động 2: Khai báo biến 
a. Mục tiêu: Thực hiện được khai báo biến đúng cú pháp 
b. Nội dung: Các nhóm nghiên cứu SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức và để trình bày nội dung. 
c) Sản phẩm: bài báo cáo, trình bày của học sinh
d) Tổ chức thực hiện:
#1: Yêu cầu học sinh làm việc nhóm nghiên cứu sách giáo khoa, tư liệu và trình bày giới thiệu Một số kiểu dữ liệu chuẩn
 (Làm việc nhóm và nhận nhiệm vụ từ giáo viên ờ tiết bài trước, chuẩn bị và cử đại diện lên trình bày)
#2: HS thực hiện nhiệm vụ (tự thực hiện có hướng dẫn): HS nghiên cứu trình bày nội dung qua Powerpoint hoặc file. 
#3: GV tổ chức báo cáo, thảo luận và kết luận (trực tuyến): 
GV: yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày nội dung đã chuẩn bị. 
HS: lắng nghe và đóng góp ý kiến cho nhóm báo cáo
GV: Quan sát tiến trình báo cáo và ghi nhận đóng góp của các nhóm, gợi ý một số câu hỏi để xem sự chú ý và ghi nhớ bài của học sinh.
Có thể khai báo nhiều biến trong chương trình hay không?
1 biến có thể khai báo nhiều kiểu dữ liệu trong 1 chương trình hay không? Tại sao?
Danh sách biến do đâu mà có?
# 4 GV chốt kiến thức:
Khai báo biến:
 1. Cú pháp:
 Trong Pascal:
VAR : ;
Trong đó:
 - Var: là từ khóa	
 - Tên biến: có thể có một hoặc nhiều tên biến được cách nhau bởi dấu phẩy.
 - Kiểu dữ liệu: là một kiểu dữ liệu trong pascal, thường là một trong các kiểu dữ liệu chuẩn hoặc kiểu dữ liệu do người lập trình định nghĩa.
Sau từ khoá Var có thể khai báo nhiều danh sách biến.
2. Ví dụ:
Giả sử chương trình cần các biến nguyên A, B, C, X1, X2 và các biến kí tự XepLoai.
VAR A, B, C, X1, X2: Integer;
 XepLoai: Char; 
Tổng số Byte bộ nhớ cấp là: 2*5+1*1=11 Byte
Ví dụ 1: (sgk) Giả sử trong chương trình cần các biến thực A,B,C,D,X1,X2 và các biến nguyên M, N. Khi đó có thể khai báo biến đó như sau:
 	 Var a, b, c, d, x1, x2 :Real;
 	M, N : Integer;
VD2: Xét khai báo biến
 Var X, Y, Z : Real;
 C: Char;
 I, J :Integer;
 N: Word;
Ta có biến X, Y, Z kiểu real, bộ nhớ lưu trữ kiểu real là 6 byte => 3 x 6 = 18 byte.
Ta có biến C kiểu char, bộ nhớ lưu trữ kiểu char là 1 byte => 1 x 1 = 1 byte.
Ta có biến I,J kiểu Integer, bộ nhớ lưu trữ kiểu Integer là 2 byte => 2 x 2 = 4 byte.
Ta có biến N kiểu Word, bộ nhớ lưu trữ kiểu Word là 2 byte => 1 x 2 = 2 byte.
Vậy tổng bộ nhớ dành cho các biến đã khai báo là: 18 + 1+ 4 + 2 = 25 (byte)
* Một số chú ý khi khai báo biến:
- Cần đặt tên biến sao cho gợi nhớ đến ý nghĩa của biến đó. Điều này rất có lợi cho việc đọc, hiểu và sửa đổi chương trình khi cần thiết.
- Không nên đặt tên biến quá ngắn, quá dài dễ mắc lỗi khi viết lại nhiều lân.
- Khi khai báo cần chú ý đến pham vi giá trị của nó.
- Mỗi biến chỉ được khai báo một lần.
Hoạt động 3: LUYỆN TẬP (5 phút online)
a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức vừa học.
b. Nội dung: Sử dụng một số câu hỏi trắc nghiệm để củng cố bài học
Câu 1: Kiểu dữ liệu nào có phạm vi giá trị lớn nhất?
A. Byte	B. Integer	C. Word	D. Longint 
Câu 2: Kiểu dữ liệu nào có phạm vi giá trị nhỏ nhất?
A. Byte	B. Integer	C. Word	D. Longint 
Câu 3: Giả sử chương trình cần các biến nguyên A, B, C giá trị không tới 100 và các biến thực X1, X2. 
A. Var A,B,C: byte; 	B. Var A,B,C: byte; 
 	X1, X2: byte	 X1, X2: real
C. Var A,B,C: real; 	C. Var A,B,C: integer; 
 	 X1, X2: byte 	X1, X2: Byte
Câu 4: Xét khai báo biến và cho biết tổng bộ nhớ dành cho các biến đã khai báo là bao nhiêu?
 Var X, Y : Real;
 C: Char;
 A. 13	B. 3	C. 5	D. 14 
Câu 5: Để khai báo biến có Phạm vi giá trị là True / False thì khái báo biến kiểu gì?
A. Byte	B. Boolean	C. Word	D. Char
Câu 6: Kiểu dữ liệu chuẩn trong Pascal có các kiểu nào ?
A. Kiểu số học, kiểu xâu, kiểu kí tự, kiểu lôgic;
B. Kiểu nguyên, kiểu thực, kiểu xâu, kiểu lôgic;
C. Kiểu nguyên, kiểu thực, kiểu kí tự, kiểu lôgic;
D. Kiểu nguyên, kiểu thực, kiểu Boolean, kiểu lôgic;
c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập.
d. Tổ chức thực hiện: Nhắc lại một số kiểu dữ liệu
#1: GV đưa câu hỏi trắc nghiệm. 
#2: HS thực hiện nhiệm.
Vào đường link Mentimeter trả lời làm bài trắc nghiệm
#3: GV yêu cầu HS làm bày trắc nghiệm bằng sử dụng đường link Mentimeter.
– GV dựa vào kết quả thống kê chọn 3 bài làm tốt của HS để giới thiệu và tuyên dương trước lớp vào và cho điểm cộng. 
Hoạt động 4: Vận dụng và công việc về nhà 
a. Mục tiêu: Học sinh bước đầu tiếp xúc với giao diện Pascal
b. Nội dung: HS viết chương trình đơn giản
c. Sản phẩm: Chương trình trên dữ liệu Pascal trên điện thoại
d. Tổ chức thực hiện: 
#1: Yêu cầu học sinh có máy tính thực hiện viết chương trình trên Pascal và từng bước giải thích.
#2: HS thực hiện nhiệm vụ (tự thực hiện và có giải thích): HS nghiên cứu trình bày trên Pascal. 
#3: GV tổ chức báo cáo, thảo luận và kết luận (trực tuyến): 
GV: yêu cầu HS viết chương trình và chạy thử. 
HS: Quan sát và lắng nghe và có thể đặt câu hỏi cho bạn.
GV: Quan sát tiến trình và ghi nhận đóng góp của các nhóm, gợi ý một số câu hỏi để xem sự chú ý và ghi nhớ bài của học sinh.
 và giao nhiệm về nhà.
-----HẾT ----