Bài giảng Sinh học 11 - Bài 30: Truyền tin qua xináp - Năm học 2022-2023 - Lê Minh Trang - Trường THPT Lê Quý Đôn

 BÀI 30 : 
TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
KHÁI NIỆM XINÁP 
CẤU TẠO XINÁP 
QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
I. Khái niệm xináp 
xináp 
xináp 
xináp 
Tế bào sau xinap 
A 
Cơ 
B 
Tuyến 
C 
Tế bào trước xinap 
xinap 
xinap 
xinap 
Tế bào sau xinap 
A 
cơ 
B 
Tuyến 
C 
Xináp 
thần kinh – thần kinh 
Xináp 
thần kinh - cơ 
Xináp 
thần kinh – tuyến 
phổ biến ở động vật . 
Mỗi xináp chỉ có1 loại chất 
trung gian hóa học 
Xináp hóa học 
Xináp điện 
Chất trung gian hóa học phổ 
biến nhất ở thú là axêtincôlin 
và norađrênalin . 
II. Cấu tạo của xináp 
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP 
Bóng 
chứa chất 
TG hóa học 
Chùy 
xináp 
Màng trước 
xináp 
Màng sau 
xináp 
Khe xináp 
Thụ thể tiếp nhận 
chất trung gian hóa học 
Ti thể 
1 
2 
3 
4 
7 
6 
5 
 III. Cấu tạo xináp 
Cấu tạo xináp hóa học 
1. Chùy xináp : ti thể và bóng chứa chất trung gian hóa hoc 
2. Màng trước xináp 
3. Khe xináp 
4. Màng sau xináp: thụ thể tiếp nhận chất trung gian hóa học 
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP: 
1.Các giai đoạn của quá trình truyền tin qua xináp hóa học 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
Xung thần kinh 
Giai đoạn 1 
Giai đoạn 2 
Giai đoạn 3 
 Ca ++ 
 Giai đoạn 1 
 Giai đoạn 2 
 Giai đoạn 3 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
Xung thần kinh 
Giai đoạn 1 
Giai đoạn 2 
Giai đoạn 3 
 Ca ++ 
 Xung thần kinh đến làm Ca 2+ đi vào trong chùy xináp 
 Ca 2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra  giải phóng axêtincôlin vào khe xináp 
 Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động và tiếp tục lan truyền 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
1. 
3. 
2. 
Các giai đoạn 
Diễn biến 
Giai đoạn 1 
Giai đoạn 2 
Giai đoạn 3 
 Xung thần kinh đến làm Ca 2+ đi vào trong chùy xináp 
 Ca 2+ vào làm bóng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước và vỡ ra  giải phóng axêtincôlin vào khe xináp 
 Axêtincôlin gắn vào thụ thể trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp 
 III. Quá trình truyền tin qua xináp 
VẬY XUNG THẦN KINH ĐƯỢC TRUYỀN QUA XINAP NHỜ VÀO YẾU TỐ NÀO? 
CHẤT TRUNG GIAN HÓA HỌC CÓ VAI TRÒ NHƯ THẾ NÀO TRONG VIỆC LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH QUA XINAP ? 
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP 
B óng chứa axêtincôlin gắn vào màng trước xináp vỡ 
 ra giải phóng rất 
 nhiều chất trung gian hóa học thì tại sao 
 chất trung gian hóa học không bị ứ đọng 
 ở màng sau? 
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP 
Axêtat 
Côlin 
Quá trình tái tổng hợp axetincôlin 
 Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin 
Axêtat 
Côlin 
 Enzin ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin . 
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong túi. 
 Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin 
Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều, từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại? 
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP 
TAÏI SAO TIN ÑÖÔÏC TRUYEÀN QUA XINAÙP CHÆ THEO MOÄT CHIEÀU, TÖØ MAØNG TRÖÔÙC QUA MAØNG SAU MAØ KHOÂNG THEÅ THEO CHIEÀU NGÖÔÏC LAÏI? 
Vì màng sau không có các bóng chứa chất trung gian hóa học và màng trước cũng không có thụ thể để nhận chất trung gian hóa học nên thông tin chỉ truyền 1 chiều từ màng trước tới màng sau mà không theo chiều ngược lại. 
Chất trung gian hóa học có vai trò như thế nào trong quá trình truyền tin? 
Chất trung gian hóa học đi qua khe xinap làm thay đổi tính thấm ở màng sau xinap và làm xuất hiện xung TK lan truyền đi tiếp . 
Quan sát đoạn Clip sau và cho biết: 
Vì sao các bóng chứa chất hóa học trung gian không bị cạn kiệt? 
Em có nhận xét gì về tốc t ốc độ lan truyền tin qua xináp so với tốc độ lan truyền tin trong sợi thần kinh. 
Tốc độ lan truyền tin chậm. 
 Vì quá trình truyền tin qua xináp trải qua nhiều giai đoạn và qua môi trường dịch mô. 
Tại sao 45’ học bài căng thẳng cần có 5’ giải lao? 
- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ 
BÀI 30: TRUYỀN TIN QUA XINAP