Bài giảng Sinh học 11 - Bài 37: Sinh trưởng và phát triển ở động vật - Năm học 2022-2023 - Nhóm 3

BÀI 37: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT 
2 
I.Khái niệm sinh trưởng và 
phát triển ở đv: 
II.Phát triển không 
qua biến thái: 
III.Phát triển thông 
qua biến thái: 
Hoàn toàn 
Không hoàn 
toàn 
I.Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở đv: 
3 
4 
Bài 37: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT 
1. Khái niệm sinh trưởng ở động vật 
Ví dụ 
Gà con mới nở nặng 100g 
Gà trống, mái sau 4 tháng nặng 2kg 
Chó con mới sinh nặng 500g 
Chó trưởng thành sau 6 tháng nặng 3kg 
Sinh trưởng 
Sinh trưởng 
2. Khái niệm phát triển : 
Phôi 
Phân hóa tế bào 
Gà con 
Gà trưởng thành 
Phát sinh hình thái các cơ quan 
6 
I.Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở đv: 
Sinh trưởng và phát triển ở động vật là gì? 
Sinh trưởng là quá trình tăng lên về kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào. 
Phát triển là sự biến đổi bao gồm sinh trưởng,phân hóa tế bào và phát triển hình thái cơ quan trong cơ thể. 
Cho ví dụ về sinh trưởng và phát triển ở động vật 
Ví dụ: 
+Sinh trưởng: gà mái sau 4 tháng nặng 2kg,.. 
+Phát triển:gà con mới nở nặng 0,1kg sau 4 tháng nặng 2kg 
Quan sát ví dụ: 
7 
Giống 
 Khác 
Em có nhận xét gì về sự thay đổi hình thái, cấu tạo và sinh lí giữa con non và con trưởng thành ở chó và ếch? 
Phát triển 
không qua biến thái 
Phát triển 
 qua biến thái 
8 
-Biến thái là sự thay đổi đột ngột về hình thái cấu tạo sinh lí của đv sau khi sinh ra hoặc nở ra từ trứng. 
Dựa vào biến thái người ta chia PT của đv thành: 
-Phát triển không qua biến thái 
-Phát triển qua biến thái: 
+Hoàn toàn 
+Không hoàn toàn 
 Biến thái là gì? 
3. Khái niệm biến thái ở động vật 
I. Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật 
Phát triển của 
 động vật 
Phát triển không 
qua biến thái 
Phát triển qua 
biến thái 
Phát triển qua biến 
 thái không hoàn toàn 
Phát triển qua biến 
 thái hoàn toàn 
II.Phát triển không qua biến thái: 
10 
II.Phát triển không qua biến thái: 
Có ở đa số động vật có xương sống. 
 Quá trình phát triển ở người chia làm 2 giai đoạn: 
a.Giai đoạn phôi thai: 
Quan sát hình 37.1 và cho biết quá trình phát triển phôi thai người? 
12 
Hợp tử----------->phôi---------->cơ quan--------->thai nhi 
Phân chia 
Phân hóa 
a.Giai đoạn phôi thai: 
b.Giai đoạn sau sinh: 
Quan sát hình 37.2 và cho biết quá trình phát triển không qua biến thái ở người có đặc điểm gì? 
Con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu tạo tương tự như con trưởng thành 
II. Phát triển không qua biến thái 
Đặc điểm 
Phát triển không qua biến thái 
Khái niệm 
Các giai đoạn 
Trải qua lột xác 
Đại diện 
Đa số ĐV có xương sống : cá, chim, bọ sát,con người và một số ĐV không có xương sống . 
 PT không qua BT là kiểu PT mà con non có các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lí tương tự con trưởng thành. 
- Giai đoạn phôi thai: 
+ Diễn ra trong tử cung của mẹ. 
+ Hợp tử -> Phôi -> Thai nhi. 
- Giai đoạn sau sinh: 
+ Không có biến thái. 
+ Con sinh ra có đặc điểm giống với con trưởng thành. 
Không trải qua lột xác 
15 
Giai đoạn phôi thai: 
Ở hình 6 và 7 có sự khác nhau về hình thái nhưng tại sao không được coi đó là biến thái? 
Do biến thái là sự thay đổi đột ngột về hình thái cấu tạo và sinh lí của động vật được tính từ sau khi sinh ra hoặc nở từng trứng ra 
Biến thái không hoàn toàn 
III.Phát triển qua biến thái: 
Biến thái hoàn toàn 
III.Phát triển qua biến thái: 
1.Phát triển qua biến thái hoàn toàn: 
-Có ở côn trùng,lưỡng cư, 
-Quá trình phát triển của bướm có thể chia ra làm 2 loại:giai đoạn phôi và hậu phôi 
Quan sát hình 37.3 và rút ra đặc điểm phát triển qua biến thái hoàn toàn? 
III.Phát triển qua biến thái : 
1.Phát triển qua biến thái hoàn toàn: 
-Có ở côn trùng,lương cư, 
-Quá trình phát triển của bướm được chia ra làm 2 loại:giai đoạn phôi và hậu phôi 
Kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng,cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành,trải qua giai đoạn trung gian ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành 
III. Phát triển qua biến thái 
Đặc điểm 
Phát triển qua biến thái hoàn toàn 
 Khái niệm 
Các giai đoạn 
Trải qua lột xác 
Đại diện 
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn 
Đa số các loài côn trùng (bướm, ruồi, ong ) và lưỡng cư 
Là kiểu PT mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành, trải qua gđ trung gian, ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành. 
Ấu trùng phải trải qua nhiều lần lột xác và giai đoạn trung gian (biến thái) biến đổi thành con trưởng thành. 
- Giai đoạn phôi : 
+ Diễn ra ở trứng đã thụ tinh. 
+ Hợp tử -> Phôi -> Sâu bướm. 
Giai đoạn hậu phôi: 
+ X ảy ra biến thái . 
+ Sâu bướm -> Lột xác nhiều lần -> Nhộng -> Con trưởng thành. 
 Tại sao sâu bướm phá hoại cây cối, mùa màng rất ghê gớm, trong khi đó bướm trưởng thành thường không gây hại trực tiếp cho cây trồng? 
Bướm trưởng thành ăn mật hoa →th ụ phấn cho hoa 
Sâu bướm ăn thực vật → H ại mùa màng 
Quan sát hình 37.4 và rút ra nhận xét quá trình PT qua biến thái không hoàn toàn 
23 
III.Phát triển qua biến thái: 
2.Phát triển qua biến thái không hoàn toàn: 
Kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chua hoàn thiện,trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành 
-Có ở cào cào,châu chấu,gián, . 
III. Phát triển qua biến thái 
Đặc điểm 
Phát triển qua biến thái không hoàn toàn 
Khái niệm 
Các giai đoạn 
Trải qua lột xác 
Đại diện 
 Một số loài côn trùng như châu chấu, cào cào, gián, cua 
 Là kiểu PT mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lí gần giống với con trưởng thành, ấu trùng phải trải qua nhiều lần lột xác để biến đổi thành con trưởng thành. 
 Ấu trùng phải trải qua nhiều lần lột xác để biến đổi thành con trưởng thành. 
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn 
- Giai đoạn phôi : 
+ Diễn ra ở trứng đã thụ tinh. 
+ Hợp tử -> Phôi -> Ấu trùng. 
Giai đoạn hậu phôi: 
+ X ảy ra biến thái . 
+ Ấu trùng -> Lột xác nhiều lần -> Con trưởng thành. 
Luyện tập 
26 
-Cho biết sự khác biệt giữa phát triển qua biến thái và không qua biến thái? 
-Cho biết sự khác nhau giữa phát triển qua biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn. 
 Qua biến thái Không qua biến thái 
-Có sự thay đổi đột ngột về hình thái, -Kiểu phát triển con non có các đặc 
cấu tạo và sinh lí của đv sau khi sinh điểm cấu tạo và sinh lí tương tự nhau 
ra hoặc nở ra từ trứng. 
*Sự khác nhau giữa PT thông qua biến thái và không BT 
*Sự khác nhau giữa PT qua BTHT và BTKHT 
 Biến thái hoàn toàn Biến thái không hoàn toàn 
-Kiểu PT mà ấu trùng có hình dạng và -Kiểu PT mà ấu trùng chưa phát triển 
sinh lí khác với con trưởng thành hoàn thiện 
-Trải qua giai đoạn trung gian ấu trùng -Trải qua nhiều lần lột xác biến đổi 
biến đổi thành con trưởng thành thành con trưởng thành. 
* Điểm khác biệt giữa sinh trưởng ở động vật và thực vật là gì? 
- Giống nhau : 
 + Đều gồm các giai đoạn phân bào,lớn lên của tế bào,phân hóa tế bào và phát triển hình thái các cơ quan và cơ thể. 
- Khác nhau: 
+ Ở thực vật : quá trình sinh trưởng chỉ diễn ra ở những nơi có tế bào phân sinh. Quá trình sinh trưởng và phát triển diễn ra suốt chu trình sống của cây. 
+ Ở động vật : quá trình phân hóa, biệt hóa tế bào chủ yếu xảy ra ở giai đoạn trước khi con non được sinh ra. Sau khi được sinh ra chúng chủ yếu là sinh trưởng. 
Bài tập vận dụng 
Câu 1. Sinh trưởng của cơ thể động vật là quá trình tăng kích thước của : 
A. các hệ cơ quan trong cơ thể 
B. cơ thể do tăng kích thước và số lượng tế bào 
C. các mô trong cơ thể 
D. các cơ quan trong cơ thể 
Câu 2 . Ở động vật đẻ trứng, sự sinh trưởng và phát triển của giai đoạn phôi theo trật tự 
A. Hợp tử → mô và các cơ quan → phôi 
B. Phôi → hợp tử → mô và các cơ quan 
C. Phôi → mô và các cơ quan → hợp tử 
D. Hợp tử → phôi → mô và các cơ quan 
Câu 3 . Cho các thông tin sau: 
(1) các tế bào của phôi phân hóa tạo thành các cơ quan của sâu bướm 
(2) hợp tự phân chia nhiều lần để tạo phôi 
(3) ấu trùng trải qua nhiều lần lột xác trở thành con trưởng thành 
(4) ấu trùng có hình thái, cấu tạo và sinh lý rất khác với con trưởng thành 
(5) sự khác biệt về hình thái và cấu tạo của ấu trùng giữa các lần lột xác là rất nhỏ 
(6) các tế bào của phôi phân hóa tạo thành các cơ quan của ấu trùng 
Thông tin đúng về biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn là 
A. biến thái hoàn toàn: (1), (3), (4) ; Biến thái không hoàn toàn: (1), (2), (5), (6) 
B. biến thái hoàn toàn: (1), (2), (4) ; Biến thái không hoàn toàn: (2), (3), (5), (6) 
C. biến thái hoàn toàn: (1), (5), (6) ; Biến thái không hoàn toàn: (1), (2), (3), (5) 
D. biến thái hoàn toàn: (2), (4), (5) ; Biến thái không hoàn toàn: (1), (3), (4), (6) 
Câu 4. Phát triển của ếch qua hình sau thuộc kiểu biến thái hoàn toàn hay không hoàn toàn?Tại sao? 
Quá trình phát triển của ếch thuộc 
loại biến thái hoàn toàn vì ấu trùng 
sinh ra khác với ếch trưởng thành về 
hình thái,cấu tạo,sinh lí. 
Thanks! 
33